m
IO
gekerstend door de afweertekens te vervangen door hei
ligenbeelden, Met name St. Christoffel was uitverkoren
om deze plaats in te nemen. Zo staat hij boven het haard
vuur als afweer tegen de boze geesten.
In het Markiezenhof bevindt zich nog een ander voorbeeld
van dit gebruik. Op de Vestingzolder staat namelijk een
gegoten yzeren haardplaat, waarop naast de H. Maagd en
St. Sebastiaan ook St. Christoffel voorkomt.
De monumentale schouw is gebeeldhouwd in de vorm van
een retabel. De indeling van deze retabel omvat, in het
midden, de beeltenis van de heilige met daaromheen een
berglandschap. Ter weerszijden rijzen leeuwen als standaard
dragers op. De families Glymes (links) en Brimeu (rechts)
z-ijn hier middels haar wapens op de standaardden in "ver
ering" uitgebeeld. Deze verering blijkt uit het feit, dat
de leeuw in het wapen van Glymes van plaats is veranderd
en naar de beeltenis van St. Christoffel is gekeerd.
Wijziging van de stand van wapenfiguren geschiedt uit
"courtoisie", uit hoffelijkheid.
Op het middenpaneel zien wy St. Christoffel afgebeeld,
cpblikkend naar het Kind op zijn schouder, juist op het
moment dat hij aan land stapt. Degene, die de legende
goed kent, weet, dat dit het moment is, waarom alles
draait
Het land wordt aangeduid als een hoekige aardkluit,
waarop een bloem gebeiteld is. Wij kunnen aan deze bloem
geen andere betekenis toekennen dar. die van een middel
om "land" aan te duiden. Wy vinden dit geen erg geluk
kige wijze van doen, maar' by middeleeuwse beeldhouwwer
ken stuit men zeer dikwijls op een zeker onvermogen om
de natuur uit te beelden. Men had destijds weinig oog
voor de realiteit. Wel wijst deze wijze van aanduiden er
op, dat het niet de bedoeling geweest is de schouw te
polychromeren, daar dan het land en het rivierwater
door kleurverschil te zien zou zijn geweest. Br zijn dan
ook op de schouw geen sporen van verf aangetroffen. 5)
De uitbeelding van St. Christoffel is die van een vrij-
II
staand heeld in reliëfvorm. Er is geen achtergrond, hoe
wel deze -als wij de lijnen van de gebergten doortrekken-
verwacht mocht worden. Voorts is de beeltenis door een
nis omsloten en zij blijkt tot in details overeen te komen
met de destijds gebruikelijke vrijstaande beelden. Het lykt
niet onmogelijk -maar er is geen bewijs daarvoor- dat de
ze St, Christoffel een copie in reliëf is van "eenen
Sinte Kerstoffels", die zich in 1445/46 in de woning van
Jan II "metten lippen" bevond. De gedachte aan een ccpie
van dit vroegere beeld dringt zich 'te meer op, omdat de
reliëf-uitvoering niet geheel in de nis blijkt te passen,
Ie ontspruitende boomstam, welke St» Christoffel han
teert, komt namelijk een weinig in de verdikking. Dit
zou men dan aldus kunnen verklaren, dat de beeldhouwer
de verhoudingen van zijn voorbeeld nauwkeurig in acht
heeft genomen. Wanneer onze gedachtengang juist zou zijn,
dan zou Jan III met zijn opdracht voer deze schouw mede
bedoeld hebben, eenzelfde, doch monumentaler, uitbeel
ding van St. Christoffel te doen vervaardigen, zoals
deze aan het geslacht Glymes dierbaar was.
Het Kind, dat op St. Christoffel 's schouder "troont",
vertoont een houding van wijsheid. Het is niet gekleed
in een eenvoudig kinderhemdje, maar in een koningsman
tel en het houdt de rechterhand, niet zegenend,
op de wyze der wijsgeren "docerend" omhoog: "Ik ben de
Schepper der Wereld".
Met de linkerhand houdt het de bal, symbool van de we
reldmacht, vast.
De legende verhaalt, dat als bewijs voor de uitspraak
van het Kind St. Christoffel de opdracht kreeg zyn
boomstam in de grond te planten. De volgende morgen
stond er op die plaats een boom "beladen met vruchten
en bladeren". Deze wonderbaar ontloken boom ziet men
boven in het rechter zijpaneel uitgebeeld. Daaronder aan
de rivieroever ontwaart men het nederige, uit bussels
stro opgebouwde hutje van de heilige.
Wenden wij nu onze blik op het paneel links van de heilige,
