<5.
Het belsg van Bergen op Zoom in 1747 in afbeelding en
kaart.
Aug. Laane Assurantiën B.V. vierde dit jaar het 40-ja
rig jubileum. Haar aanleiding daarvan nam men het ini
tiatief een repro uit te geven van een vrij onbekende
afbeelding van het Beleg van Bergen op Zoom in 1747,
tijdens de Oostenrijkse Successie-oorlog (1740-1748).
De Republiek der Verenigde Nederlanden, zoals ons land
toen heette, zat in die periode tussen twee vuren.
In de Spaanse Successie-oorlog (I70I-I714) hadden we
Oostenryk een handje geholpen, zodat dit land zich zeer
tegen de zin van Frankrijk meester kon maken van de Zui
delijke Kederlanden, het tegenwoordige België. Sen aan
tal steden daarvan kreeg een Nederlands garnizoen, dat
moest dienen als afweer tegen een mogelijke Franse inval»
In 1740 raakte Frankrijks bondgenoot Pruisen in oorlog
met Oostenrijk, Vergeefs probeerden de Nederlanden daar
buiten te blijven. Franse troepen veroverden geleidelijk
alle versterkte steden in België en bereikten in 1747
het in Zeeuws-Vlaanderen gelegen Hulst, Na inname daar
van was Bergen op Zoom aan de beurtde stad werd na
een vrij langdurig beleg en veelvuldige beschieting op
16 september 1747 stormenderhand ingenomen door Franse
troepen onder generaal Löwenthal.
Grote onrust in Noord-Nederland was het gevolg; men
vreesde doordringen van het vijandelijk leger tot boven
de rivieren. Zover kwam het gelukkig niet.
In 1748 sloten de strijdende partijen vrede, maar een
groot deel van Bergen op Zoom was in puin geschoten en
de garnizoenssteden in België'waren ontmanteld.
De val van Bergen op Zoom sprak nationaal en interna
tionaal sterk tot de verbeelding. Was niet het ontzet
van die stad tijdens de tachtigjarige oorlog tweemaal
een geweldige opluchting geweest? En toch waren toen,
zowel in 1588 als in 1622, de vestingwerken heel wat
zwakker geweest dan in 1747.
Het moreel van burgerij en troepen was nu echter heel
wat lager dan in die moeilijke jaren. Er lag meer dan
genoeg eten en vooral drinken opgeslagen, de algemene
opvatting was dat het wel los zou lopen.
Ook in het buitenland veroorzaakte het Franse succes dan
ook verwondering en opwinding.
Er ontstond grote belangstelling voor afbeeldingen en
plattegronden van de eens onneembaar geachte, maar nu
gevallen vesting, 'Tegenwoordig zouden in zo'n geval de
kranten vol staan met foto's, maar die waren er nog
niet. Toen moest men zijn informatie halen uit tekeningen
of gravures. Veel drukkers gingen aan de slag. Soms met
behulp van waarheidsgetrouwe bestaande afbeeldingen, die
meestal echter verouderd waren. Vaak ook met een behoor
lijke dosis fantasie; op sommige felgekleurde optica-
prenten lijkt Bergen op Zoom bedrieglijk veel op een Ita
liaanse stad.
De nu in opdracht van Aug. Laane herdrukte prent is mo
gelijk vervaardigd in Frankrijk, waar de overwinning uit
gebreid werd vereeuwigd onder meer op gravures, gedenk
penningen en schilderijen en later niet te vergeten op
de Are de Triomphe te Parijs.
Het opschrift in de randversiering van de prent waarin
ook krijgsattributen zijn verwerkt, is in het Frans ge
steld, "Siège du Berg op Zoom, emportée d'assaut le 16.
Septemb. 1747". (Beleg van Bergen op Zoom, stormender
hand ingenomen op 16 september 1747).
Op de voorgrond zien we te paard generaal Löwenthal en
zyn officieren. De artillerie is bezig met een beschie
ting. De baan van de kogels naar de stad is aangegeven.
Bergen op Zoom is afgebeeld als een grote Franse stad
vol kathedralen, gelegen aan een soort meer (de Schelde).
Het Franse volk moest duidelijk de indruk krijgen dat hier
een wapenfeit van groot belang werd afgebeeld.
Lang na de vrede van Aken (1748) behield het publiek
