De Waterschans DE GESCHIEDKUNDIGE KRING VAN STAD EN LAND VAN BERGEN OP ZOOM PUBLICATIES STUDIES UIT BERGEN OP ZOOM DE WATERSCHANS Het Lincoln and Welland Regiment 77 FAUSTO NUMINE BERGA VICTRIX 24e jaargang nr 3. okt. 1994 ISSN: 0926-3918 erevoorzitter: dr. E. Hartel ereleden: br. Alberik (P.van Rijckevorsel) J. van Gastel Bestuur voorzitter: drs. N. Grosfeld sekretaris: mevr. J Kock-Asselbergs Olympialaan 15 4624 AA Bergen op Zoom tel. 01640-56383 penningmeester/ F. van de Putte Noordsingel 184 4611 SK Bergen op Zoom tel. 01640-41669 postrekening 24 05 922 en bankrekening 52 50 45 244 ten name van penningmeester Geschiedkundige Kring van Stad en Land van Bergen op Zoom Ledenadministrateur: J. van Loon Hippocrateslaan 17 4624 VE Bergen op Zoom tel. 43222 bestuursleden: G.C. van Broekhoven J. van Loon W. van Riemsdijk M. van Tilborg Redaktie-adres: C. Vanwesenbeeck postbus 35 4600 AA Bergen op Zoom tel. 01640-41930 redaktieleden: drs. G. van Aubel R. van den Bergh drs. B. Daeter (hoofdredakteur) drs. N. Grosfeld drs. J. Zwagemakers Redaktie-sekretariaat: drs. B. Daeter Hofstraat 8 4611 TJ Bergen op Zoom Tel. 01640-57339 b.g.g. 040-443258 vormgeving: uitgeverij Daeter druk: Vis Alphen a/d Rijn De Waterschans nr. 3 1994 Verantwoording Bij het herdenken van de bevrijding lijkt de neiging om de eigen situatie en ervaringen van toen een hoofdrol te laten spelen het sterkst te zijn. Begrijpelijk, na vijftig jaar die tijd in herinnering roepen biedt nu nog de mogelijkheid om de mensen in te schakelen die het allemaal be wust hebben meegemaakt. In bijna ieder dorp en iedere stad in ons land zette men zich aan het organi seren van tentoonstellingen, werden lezingen gepland en bereidde men zich voor op, misschien wel de laatste, feestelijke ontvangst van de bevrijders. Auteurs bogen zich over de feiten, uitgaven voor stad en provincie verschenen of zullen dat weldra doen. De Geschiedkundige Kring van Stad en Land van Bergen op Zoom wilde natuurlijk ook haar steentje bijdragen. Onder haar vleu gels was in het verleden al heel wat verschenen met de Tweede Wereld oorlog als achtergrond. We herinne ren u aan de studies: 'Een Bergse in oorlogstijd' en Hartels 'Vijf dolle dagen.... in mei 1940'. In 1989 verscheen Waterschans nr. 3 als themanummer 'Bevrijding', van drs. P.Winters. Daarvoor had Hartel in de 2e jaargang van dit tijdschrift al bijgedragen aan onze kennis over de oorlogstijd onder de titel: 'Ber gen op Zoom, een historische verkenning van een stad in oorlogs tijd' (1969-2, 93-99). Buiten de Geschiedkundige Kring verscheen in 1990 'Jeeps en Klaprozen' van P.Hoedelmans, een relaas over de periode '44 '45 in Bergen op Zoom en omgeving. Tegen deze achtergrond bracht voorzitter Grosfeld de gedachte in, nu eens niet te trachten in het plaatselijke oorlogsverleden inspira tie tot een publicatie te zoeken. Zijn voorstel om aan onze bevrijders aandacht te schenken kreeg de breedst denkbare steun. Toen bo vendien de BRTO bereid bleek hieraan mee te werken kon aan de uitwerking van het plan begonnen worden. Dat hield in, de vervaardi ging van een videofilm over de tocht van het LINCOLN AND WELLAND REGIMENT van Normandië tot Bergen op Zoom, om daarmee speciaal de jeugd van nu een indruk te kunnen geven van wat 'het bevrijden', van West-Euro pa en ons eigen Bergen op Zoom aan inzet, moed en offers van Canadese jongens en mannen heeft gevraagd. De reakties van de kant van de Canadese oud-strijders waren een hele steun. Speciaal het contact met de president van de 'Lincoln and Welland Regiment Association', Mr. Roy Adams, le verde inspiratie en bruikbaar mate riaal op. Dat laatste vooral werd namelijk een probleem, toen bleek dat de Nationale Archieven van Canada niet over de mankracht beschikten om ons aan bronnenma teriaal uit de eerste hand te helpen. Ook adressen van nabestaanden werden op grond van privacywetten niet ter beschikking gesteld. Het moest dus gedrukt bronnenmateriaal worden en dat bood de ons toege zonden 'History of the Lincoln and Welland Regiment' van maj.R. L.Rogers (Ottawa, 1954) te over. Daarbij kregen we de volledige beschikking over de inhoud van 'The Lines: a History of the Lin coln and Welland Regiment at War', van Geoffrey Hayes (Strat ford, 1986). Dhr.S.Lakeman stelde ons bovendien twee delen van de Maple Leaf Route, 'Caen' en 'Fa- laise' van Terry Copp en Robert Vogel (Alma, 1983) ter raadpleging ter beschikking. De achtergrondin formatie was toen verzekerd, het ontbrekende en onduidelijke zou moeten worden aangevuld uit hier beschikbaar materiaal. Een route werd met bovengenoemd materiaal uitgestippeld, tweemaal trok een ploeg naar Normandië om sporen te zoeken en hun indrukken onderweg en hierheen vast te leggen. Het resultaat treft u in deze Water schans, waarvan de inhoud ook diende als basis voor het draaiboek en script, waarmee de BRTO het werk voor de videofilm in een onwaarschijnlijk korte tijd voltooi de. Verwijzingen naar het voor de tekst gebruikte materiaal zijn door de auteurs niet opgenomen. De doelgroep, de jeugd van het voort gezet onderwijs, kan, met voldoen de kennis van de Engelse taal, de chronologische loop der gebeurte nissen eenvoudig in de tekst van beide eerstgenoemde werken na gaan. Het mag worden veronder- De Waterschans nr. 3 1994 Op het Canadees kerkhof, kort na de oorlog. Zal het zó blijven gaan, na 50 jaar herdenken? steld dat de deskundigheid van de beide auteurs, docent geschiedenis en overste b.d. van het wapen der Cavalerie, voor het waarheidsgehal te van hun werk instaat. De dank van het bestuur gaat uit naar de auteurs, drs .N.Grosfeld en dhr. W.van Riemsdijk; naar dhr.J.J. Hoek, óók voor zijn betrouwbaar transport over zoveel kilometers; naar dhr. P. van Linden en Chr. Beniers, voor de foto- en video opnamen en het verwerken van alle materiaal tot een boeiend beeld- verslag over de ervaringen van 'onze bevrijders', het LINCOLN AND WELLAND REGIMENT. Het bestuur Normandië juli 1944 Bergen op Zoom okt. 1944 door: drs. N.Grosfeld Inleiding Op het stille Canadese kerkhof aan de Ruytershoveweg, ten oosten van Bergen op Zoom, valt veel te over peinzen én te leren. Zoals op alle kerkhoven van het Gemenebest, in deze eeuw betrokken in twee wereldoorlogen, wordt de bezoeker getroffen door de indeling: zonder onderscheid naar rang of stand liggen ze daar, in de dood gelijk, in strakke gelederen. Bij de ingang is een metalen pla quette aangebracht, waarop het verloop van de strijd van de bond genoten voor de bevrijding van Europa na 6 juni 1944 in hoofdlij nen is aangegeven. Vanaf de stranden van Normandië en 6 juni 1944 tot het moment van de Duitse capitulatie op 8 mei 1945. Daarnaast, in het kleine poortgebouwtje, vindt de bezoeker het register met de namen van degenen, die op het kerkhof begra ven liggen. Blader je dat register door, dan roepen die honderden namen het beeld op van het offer dat voor de bevrijding van het bezette Europa gebracht werd. Voor Bergen op Zoom is 27 okto ber 1944 de dag van de bevrijding geworden. Vijftig jaren later raakt een bezoeker nog onder de indruk van het aantal Canadezen dat daar bij omkwam. Honderd vijf en zestig mannen. Daartoe behoren ook 27 slachtoffers van het regiment, dat de eer verdiende op die dag onze stad te hebben bevrijd. Op die koude en natte herfstmiddag waren het mannen van het LINCOLN AND WELLAND REGIMENT die Bergen op Zoom als eersten bin nentrokken, gezeten op het staal van de tanks van het SOUTH ALBERTA REGIMENT. Op hun weg was onze stad er een van de vele. Een vrije stad, al was de ellende van de oorlog er nog enkele dagen tastbaar. Om die herwonnen vrijheid heerste er toen grote vreugde. In de stilte op dat kerkhof aan de Ruytershove weg is het toch ook goed aan de offers voor die vrijheid te denken. Rondwandelend langs de rijen lees je op de steen van sergeant Robert Pearce zijn leeftijd van 27 jaren en vertelt de steen van soldaat William Martin Roscoe, dat hij sneuvelde

Periodieken

De Waterschans | 1994 | | pagina 1