l
I IJ
f
Ei 41
78
79
De Waterschans nr. 3 1994
PAlll
toen hij 21 jaar jong was.
Twee mannen die in 1940 vrijwillig
dienst namen in het Lincoln and
Welland regiment. Die eenheid had
haar basis in de omgeving van de
Niagara-waterval en velen meldden
zich er aan. Misschien omdat ze al
een tijd werkloos waren, zin hadden
in het avontuur dat dienst nemen
zeker brengen zou. Of omdat ze
begrepen hadden dat de oorlog in
Europa gericht was op het vernieti
gen van iets dat ze zagen als we
zenlijk fout en slecht. Met duizen
den werden ze tussen 1940 en 1944
ingelijfd bij het regiment, waarvan
in Bergen op Zoom velen zelfs de
naam niet kennen. De generatie die
de bevrijding in 1944 meemaakte,
uitte haar waardering door die naam
in hardsteen te vermelden op het
bruggetje over de Zoom, in de
huidige Buitenvest. Daar werd na
27 oktober '44 door mannen van
Lincoln and Welland nog hard
gevochten tegen een Duits eliteregi
ment. Voor wie bekend is in het
oude stadhuis zal niet verteld hoe
ven te worden dat daar, in de twee
de hal, een herdenkingsplaquette
hangt waarop die naam ook voor
komt. Maar wat weten de jonge
Bergenaren van ver na de oorlog
over onze bevrijders?
Laten we eerlijk zijn, wat wisten
wij ouderen eigenlijk van hen af?
Het schrijven van dit verhaal dient
daarom een dubbel doel. Het wil
een indruk geven van de harde
strijd van dit regiment voordat onze
stad bereikt werd. Kennis daarvan
kan dan tot waardering leiden.
Daarnaast wil het een eresaluut zijn
aan de mannen van dat Lincoln and
Welland regiment, die op het
Canadese kerkhof hun laatste rust
plaats vonden. Opdat we niet verge
ten hoe groot hun offer was. Van
hen en van zoveel anderen op de
weg van Normandië tot in Olden
burg in de noordduitse laagvlakte.
Normandië, juli 1994
Een badplaatsje in de stralende
zomerzon, zo'n 600 kilometer van
ons vandaan. Courseulles-sur-Mer.
Jonge mensen spelen volleybal, een
kleuter is geconcentreerd bezig met
slierten zeewier en zand.
Een vredig ruisende zee, het is laag
water. Ouders en grootouders in
Het monument, dat de landingen
Courseuilles-sur-Mer.
strandstoelen genieten van de rust
en de zon. Op de boulevard jengelt
het orgel van een kinderdraaimolen.
Daarachter staat op een grasperk het
monument van het stadje: een uit
zee opgeviste Shermantank, voor
zien van de symbolen van alle
onderdelen die op dit strand op 6
juni 1944 landden. Een groepje
scholieren loopt er omheen en krijgt
uitleg van een begeleider. Het is
deze zomer druk, hier en overal
langs de Normandische kust waar
men de landingen van 6 juni 1944
herdenkt. Courseulles lag aan JU-
NO beach, codenaam voor dit deel
van de kust. Hier landden de Cana
dese troepen, met links en rechts
naast zich de Britse soldaten op
SWORD-en GOLD beach.
Juist in Courseulles was de Duitse
kustverdediging heel sterk.
De 3e Canadese Divisie, onderdeel
van het 2e Britse leger, had er met
zwaar anti-tank geschut, mortierop
stellingen en mitrailleurs, opgesteld
in betonnen bunkers, af te rekenen.
Dat lukte op D-day. Wekenlang
moest daarna hard gevochten
worden tegen de fanatiekste tegen
stander die denkbaar was, de 12e
SS-Pantser Divisie 'Hitier Jugend'.
Dat wordt weerspiegeld in de enor
me verliescijfers aan Canadese
zijde.
Normandië, juli 1944
Op 24 juli 1944, ruim zes weken na
de dag van de landingen op de
Normandische kust, komen hier in
Courseulles de transportschepen aan
die het Lincoln and Welland regi
ment overbrachtten uit Engeland.
Voorzichtig waren ze vanaf de
van 1944 in herinnering houdt in
Thames, langs de kust naar de
Solent gevaren. Vandaar staken ze
langs een veilig gehouden route
25 juli 1944. Het laatste natte stuk
naar het strand van Courseuilles-
sur-Mer.
over naar Normandië. Daar wordt
op dat moment nog hevig gevoch
ten. Er is wel een bruggehoofd
gevormd en dat maakt de landing
zelf eenvoudiger. Een eind landin
waarts ligt de schitterende Norman
dische hoofdstad Caen in puin. Op
10 juli pas is die stad veroverd op
de Duitsers, die daarna ten zuiden
van Caen zo'n bekwame verdedi
ging voeren, dat de 3e en 2e Cana
dese Divisie geen stap vorderen. In
die situatie landt in Courseulles het
Lincoln and Welland regiment.
eerste deelname aan de strijd
Na jaren van training en opleiding,
in Canada/New Foundland en
Engeland, is het voor de mannen
van Lincoln and Welland (die we
hierna L&W noemen) dan eindelijk
zover. Het regiment heeft er hard
voor moeten werken om een plaats
te krijgen op de lijst van onderdelen
De Waterschans nr. 3 1994
die aan de bevrijding van Europa
zullen mogen deelnemen. Nu, een
maand later dan oorspronkelijk
gepland, gaat het dan gebeuren.
Na enkele dagen van voorbereiding
krijgt het de opdracht de positie van
'The Queen's Own Rifles' in het
dorpje Bourguébus over te nemen.
De verplaatsing daarheen vindt 's
nachts plaats, vanuit Fleu-
ry-sur-Orne. Het is dan 30 juli,
04.00 uur.
Ten zuiden van Caen treft de be
zoeker in 1994, vooral oostelijk van
de weg naar Falaise, een langzaam
oplopend en glooiend landbouwge
bied. Prachtige akkers, kleine
welvarende dorpjes en boerderijen.
Goudgeel graan en grote percelen
bieten en vlas. In de plooien in het
landschap, wat verder zuidwaarts,
zoeken kleine riviertjes hun weg
naar het westen. Aan de westkant
van de weg naar Falaise is er meer
afwisseling van bossen en land
bouwgebied. Hier en daar liggen
wat steengroeven. Ooit was er ook
wat mijnbouwaktiviteit. Het ver
roeste staketsel van een ijzermijn
staat langs een spoorlijntje, dat ook
al in onbruik is geraakt. Het ver
bond de dorpjes en hun bedrijvig
heid met elkaar. De weg van Caen
naar Falaise is kaarsrecht en 32
kilometer lang. Tussen Bourguébus
en Tilly-la-Campagne, zo'n 5 kilo
meter van Caen, liggen hooguit
1000 meters vlak en open land.
Tilly ligt iets hoger. Van daaruit zie
je het buurdorp La Hogue duidelijk
liggen. Nieuwbouw en uitbreiding
hebben het beeld van vijftig jaar
geleden wel aangetast maar niet
wezenlijk veranderd. Het is heet in
Normandië in juli 1944. Overdag
en 's nachts dreunt het kanonvuur
bij de geringste verplaatsingen van
de Canadese troepen en trilt de
aarde van granaatinslagen en lucht
bombardementen. Lichtspoormuni
tie trekt 's nachts vurige sporen
langs de hemel. Rook, stofwolken
en de stank van de dood. De oorlog
lijkt hier in juli 1944 op die van
14-' 18. Loopgraven, prikkeldraad,
mijnenvelden. Gewonden en ellen
de. Voortdurend proberen de troe
pen de Duitse tegenstander met
frontale aanvallen uit zijn sterke
verdedigingsposities te verdrijven.
Dat geldt ook voor L&W. De
Duitsers hebben zich genesteld in
Tilly. Dat ligt iets hoger en dus
gunstiger. Er is van het dorp niets
meer over dan wat puinhopen maar
daarin en daaronder: mitrailleurs,
mortieren, zwaar geschut zoals de
beruchte 88 mm en ingegraven
tanks. Hier bij Bourguébus en Tilly
krijgt L&W zijn vuurdoop. Die zal
43 mannen het leven kosten. Dertig
man worden er krijgsgevangen
gemaakt. Naar Engeland worden er
22 gewond gerepatrieerd, terwijl 6
gewonden voor herstel in Norman
dië blijven. Een totaal verliescijfer
dus van niet minder dan 101. Hoe
valt dit te verklaren?
Aanvallen op kleine schaal 'volgens
het boekje' moesten volgens de
bevelhebbers voldoende zijn om
succes te behalen. Toch bleek die
aanpak niet geschikt om het snelle,
slagvaardige optreden van een zeer
ervaren Duitse tegenstander te
bestrijden. Zo worden in de nacht
van 31/7 op 1/8 de mannen van de
D-compagnie ingezet onder majoor
Swayze in een aanval op Tilly. Ze
werken daarbij samen met de
Calgary Highlanders, die vanuit een
positie in een boerderij langs de
weg Caen-Falaise zullen aanvallen.
Al na enkele honderden meters
loopt deze aanval vast door het
vernietigend vuur van Duitse tanks.
Een peloton van L&W blijft achter
onder een viaduct over het spoor
lijntje, ten westen van Bourguébus.
De mislukking leidt tot enige
schaalvergroting. Na een voor
bereidende artilleriebeschieting van
25 min. wordt de volgende nacht
opnieuw een aanval gedaan, ditmaal
met het hele bataljon: alle 4 de
compagnieën worden ingezet. De
aanval loopt al in de eerste fase
vast.
In de daaropvolgende nacht wordt
-
De bataljonscommandopost van Lincoln and Welland in 1944 en de 'mairie
van Bourguébus in 1944.
OPERATIONS
LINCOLN AND WELLAND REG'T
31 JULY - 9 AUGUST 1944
Wooded Area
V h August
CORMELLES
Company Movements
3-4 August
BRAS
\SOLIERS
HUBERT
FOLIEA,
31 July
1-2 August
BOURGEBUS
HOGUET
TILLY la\
CAMPAGNE
.ROQUANCOURT
