De Waterschans nr. 4 1999
Eline Vreugdenhil, woonachtig te
Pijnacker, de prijs overhandigd. De
jury, bestaande uit Cees Vanwesen-
beeck, Willem Loeff en dr. Charles
de Mooij, heeft geoordeeld dat zij
met haar werkstuk over het beleg
van Bergen op Zoom in 1622 een
scriptie van bijzonder hoog niveau
heeft afgeleverd. Ook haar mede-
streefster naar de prijs, Suzanne
Kalker uit Bergen op Zoom, had
met haar onderzoek naar de so
ciale kwestie in Bergen op Zoom
een prestatie van formaat neerge
zet, maar de inzending van Eline
Vreugdenhil was op onderdelen
net iets beter. Omdat de deadline
voor de kopij van deze Water
schans het niet mogelijk maakt nu
al uitgebreid over deze prijsuitrei
king te berichten, zal er in het eer
ste nummer van de volgende jaar
gang meer aandacht aan besteed
worden.
Alarmbel rond collectie 'Cort He-
ijligers'
Onlangs heeft Wethouder Van de
Kieboom een memorandum ont
vangen waarin de voorlopige stuur
groep van Het Bergse Vesting- en
Garnizoensmuseum voor de laatste
keer aandacht vraagt voor de toe
komst van de voor ons land unieke
collectie over het Bergse militaire
verleden die nu nog ondergebracht
is in de gebouwen van de Cort He-
ijligerskazerne. Al vanaf 1987 is er
getracht deze verzameling elders in
de stad onder te brengen en te stre
ven naar de oprichting van een ves
ting- en garnizoensmuseum. Een
stad als Bergen op Zoom, die in dit
opzicht een verleden heeft van 5
eeuwen en zich in Nederland als
zodanig prominent etaleert, moet
zich toch het lot aantrekken van
deze collectie en nu eindelijk seri
eus tot daden overgaan. Binnen af
zienbare tijd immers zullen de laat
ste 'bewoners' van de kazerne de
gebouwen verlaten en zal de col
lectie dakloos zijn. De Geschied
kundige Kring vindt het onaccepta
bel als deze belangrijke verzame
ling uit Bergen op Zoom zou ver
dwijnen en heeft ook voortdurend
in woord en daad haar steun be
tuigd aan de oprichting van het
vesting- en garnizoensmuseum
waarvan de collectie Cort Heijli-
gers een fundamenteel onderdeel
moet gaan uitmaken. Omdat de
tijd gaat dringen moet er van ge
meentewege op korte termijn dui
delijkheid verschaft worden. De
fase van het min of meer welwil
lend aanhoren van plannen is
ruimschoots voorbij. Voor besluite
loosheid is geen ruimte meer. Er
dient tot handelen te worden over
gegaan. De stellingen zijn ingeno
men.
Verderop in deze aflevering kunt u
in de bijdrage van drs. G. Huij-
bregts meer lezen over de unieke
collectie 'Cort Heijligers'.
Kijk in de pot
Uit berichten in de media hebt u
kennis kunnen nemen van de in
richtingsplannen van een deel van
Kijk in de Pot en met name van de
voorstellen van het kunstenaarscol
lectief BOZO. Uitgangspunt van
deze kunstenaars is dat zij niet stre
ven naar een historische recon
structie van onderdelen van voor
malige vestingwerken, maar dat een
beeldende reconstructie beter past.
Zo willen zij onder meer met zoge
naamde schanskorven de contou
ren van het lunet aangeven. Hoewel
de Kring herhaalde malen plannen
heeft gepresenteerd waarin wel de
gelijk een historische reconstructie
van het lunet plaatsvindt, kunnen
wij waardering hebben voor de
meer eigentijdse oplossing zoals de
kunstenaars hebben voorgesteld.
Dat geldt niet geheel voor het re
doute. Hebben de kunstenaars oog
gehad voor de invulling van het
binnenterrein, het redoute zelf
komt nauwelijks aan bod. Samen
met de Vereniging Binnenstad
heeft de Kring daarom in een brief
aan het gemeentebestuur en de le
den van de gemeenteraad gepleit
voor het herstellen van dit redoute.
Met een geringe investering kun
nen de nog bestaande grachten
worden schoongemaakt en kan de
aarden omwalling worden hersteld.
Op deze manier krijgt de stad langs
een van de randwegen een zeer
markant vestingonderdeel terug.
Voeg daarbij het herstel van de Wa
terschans en van de gracht en voor
poort van de Gevangenpoort en
Bergen op Zoom krijgt zo weer een
herkenbaar gezicht als vestingstad.
En zoals hierboven al bij de nood
kreet rond de collectie 'Cort Heijli
gers' is vernield: dat is toch het
beeld waarmee de stad zich in den
lande etaleert. Het herstel van dit
redoute verdient daarom in ieder
geval, maar zeker bij beperkte be
schikbare middelen, een hogere
prioriteit dan de voorgestelde
kunstzinnige inrichting.
Lidmaatschapsgeld
Tegelijk met deze aflevering ont
vangt u de acceptgirokaart voor het
overmaken van uw jaarlijkse bij
drage. Ook voor 2000 is die onver
anderd gebleven: de minimumbij-
drage bedraagt 45,-, maar een ex
tra donatie wordt uitennate op prijs
gesteld.
Wat kunt u aan publicaties ver
wachten in het 32ste verenigings
jaar? Opnieuw verschijnt er een
zeer belangrijke studie. Deze 12e in
de reeks zal geheel gewijd zijn aan
de grotendeels verdwenen ijzergie
terijen in onze stad. Daarnaast ver
schijnen er natuurlijk 4 afleverin
gen van het onvolprezen tijdschrift
De Waterschans, waarvan naar alle
waarschijnlijkheid er een groten
deels gevuld zal worden door het
reeds eerder aangekondigde regis
ter op alle inmiddels verschenen
Waterschansen. De sleutel op 29
jaargangen Bergse geschiedschrij
ving wordt u zo ter hand gesteld.
Wacht u a.u.b. niet te lang met be
talen!
Bestuur
Taxandria op CD
Hierbij laat ik Uw lezers weten dat
50 jaargangen Taxandria, Tijd
schrift voor Noord Brabantsche
Geschiedenis en Volkskunde 1894-
1943 op CD is uitgekomen. Dit
werk is tot stand gebracht door de
Stichting Historie Future te Naar-
den, die reeds eerder een CD het
licht deed zien van 50 jaar Gene
alogisch Tijdschrift voor Zuid Hol
land 'Ons voorgeslacht', voorts 50
jaar 'Gens Nostra' en 100 jaar 'De
Nederlandsche Leeuw'. Voor de ge
nealogische en historische onder
zoekers onder ons heeft deze uit
gave zeker een grote nutsfunctie,
vooral ook omdat opzoeken van
trefwoorden zeer snel en volledig
mogelijk is. De CD kost 99.- en
kan besteld worden bij de Stichting
Historie future, Postbus 5163. 1410
AD Naarden. Postbank 4.558.273.
C.H. Juten, Diessen.
Tentoonstelling Carolus, keizer Ka-
rel V 1500-1558
Karei V is één van de belangrijkste
heersers uit de Europese geschie
denis. Op de grens tussen Middel
eeuwen en Nieuwe Tijd staat keizer
Karei V voor een immense opgave:
De Waterschans nr. 4 1999
een rijk regeren 'waar de zon nooit
ondergaat'. Hij is vorst van de Ne
derlanden, koning van Spanje, Na
pels en Sicilië, keizer van het Heilig
Roomse Rijk en heerser over de
overzeese gebieden die onder
Spaans gezag zijn ontdekt.
De tentoonstelling Carolus laat de
bezoeker in de voetsporen van kei
zer Karei V treden. Hoe ervaart hij
zijn naaste omgeving, zijn vorsten
dommen, de wereld om zich heen,
en hoe poogt hij als vorst en als
keizer deze werkelijkheid te beïn
vloeden? De bezoeker vertrekt van
uit het historische Gent om vervol
gens de Nederlanden en Europa te
betreden en in de Nieuwe Wereld
te eindigen. Er zijn topwerken te
zien van Titiaan, Dürer, Leoni, van
Orley, Metsys, Cranach, Seiseneg-
ger, Strigel, en andere meesters.
Verder kunstschatten uit de grote
Europese collecties en in originele,
soms nooit eerder getoonde ge
schriften en artefacten.
Aanleiding voor de tentoonstellin
gen is de vijfhonderdste veijaardag
van de geboorte van keizer Karei in
Gent (24 februari 1500).
De tentoonstelling is te bezichtigen
in de Sint-Pietersabdij te Gent.
Openingsuren op alle dagen van
10.00 tot 18.00 uur en op dinsdag
tot 22.00 uur (op 25 december en 1
januari gesloten). De toegang is ge
regeld in uurblokken, maar men
kan onbeperkt binnen blijven. Het
is mogelijk om telefonisch kaarten
te reserveren via tel. 32 (0) 70 2 3 3
888. De tentoonstelling duurt tot
30 januari 2000.
Karei V (Atlas van Stolk).
113
FAUSTO NUMINE
BERGA VICTRIX