De Waterschans nr. 4 2002
Twee zilveren kandelaars van 1665.
Noordbrabants Museum, den Bosch.
Foto: Sotheby's Amsterdam, Peter Bos.
de muizen en ratten op afbeeldin
gen van de heilige abdis. Er blijken
heel wat 'Gertrudissen' in de ha
giografie verzeild te zijn en dat
leidt wel eens tot verwarring. In
hetzelfde nummer een artikel van
Paul Dirks over Ratten- en muizen
vallen (p.46-51) en van W.J. van
Grondelle over: Een timmerman uit
Geertruidenberg. Cornelis van Gron
delle, meester-orgel- en fortepiano
maker en -steller, (p.52-60).
De Overdraght, orgaan van de Klun-
dertse heemkundekring, biedt in
nummer 3 van 3 september 2002
een vijftal oorlogsherinneringen,
op papier gezet door ooggetuigen
en daarna in bewaring gegeven aan
de plaatselijke bibliotheek.
Aan de vroegere gemeente Nieuw-
Ginneken met Uivenhout als kern
herinnert nog altijd de heemkun
dekring Paulus van Daesdonck.
Van deze kring ontvingen we de
nummers 140 en 141 van de Brie
ven van Paulusresp. van 15 on-
weersmaand 2002 en 15 wijn
maand 2002. Ad Jansen is onge
twijfeld de vruchtbaarste auteur van
deze periodiek. In beide nummers
is hij weer present. In het eerste
met de geschiedenis van De Bie-
berg, een gehucht onder Uivenhout
(p.257-275) en in het tweede met
Een onbekende pastorie bij de Brigi-
dakerk in Bavel (p.35-48). In num
mer 141 verder aandacht voor pas
toor Willem Binck (1882-1971), de
oprichter van Brabant Heem en
grondlegger van de heemkunde in
Brabant.
De Koninklijke Kring voor Heem
kunde Merksem stuurt ons trouw
de Kijkuit, Merksems Heemkundig
tijdschrift. In jaargang 30, nr. 119,
sept. 2002 rondt Benny Janssens
zijn numismatieke studie af met
deel III van .De muntgeschiedenis in
onze gewesten van de Romeinse tijd
tot op heden. Deel III: De Belgische
periode (1831-2001). Archiefonder
zoekers kunnen hun voordeel doen
met de alfabetische lijst van histori
sche munten. 'U vindt telkens de
naam van het muntstuk, het ge
halte of allooi, het gewicht, de dia
meter, het jaartal van de eerste slag
en de aanvangswaarde in groten of
in stuivers', (p.2-16). In Merksem
worstelt men zo nu en dan met een
teveel aan water, ook na de Tweede
Wereldoorlog. Ronny de Kinderen
schrijft daarover in Wateroverlast te
Merksem. (p.18-23). William Si-
moens is gedoken in het verleden
van de Antwerpse bioscoop en dat
levert ons 'in een notendop' de
voorgeschiedenis van dit fenomeen
op, getiteld: De Cinema: Van foor
tent tot de eerste echte cinépalace
(p.25-36).
De heemkundekring van Roosen
daal draagt de naam De Vrijheijt van
Rosendale en zo heet ook haar half
jaarlijks, keurig uitgegeven tijd
schrift. Voor ons ligt nr. 40, jaar
gang 23, juni 2002. Hierin schrijft
Marius C.J. Broos over Het eerste te
lefoonnet van Roosendaal, 1902-
1904. (p.3-13). Aan de ingebruikne
ming van het lokale telefoonnet op
1 mei 1902 met ongeveer 40 aan
sluitingen - de 'telefoongids' staat
erbij - was heel wat voorafgegaan.
Broos begint zijn verslag in 1807,
toen het doip een postkantoor
kreeg, een halve eeuw later gevolgd
door de Rijkstelegraafdienst en in
1897 door het Intercommunaal
Rijkstelefoonbureel aan de Dwars-
kade. De eerste telefoonlijn (1887)
verbond de woning van de veld
wachter in Nispen met het huis van
de burgemeester in Roosendaal.
Joss Hopstaken beëindigt het dag
boek van de Roosendaalse ontvan
ger en schepen Laurens Pels met
de negende aflevering. Uit het ar
chief IX: Het dagboek van Laurens
Pels (1756-1764). Het slot doet de
deur dicht. (p. 14-18). Een expositie
in het Tongerlohuis van kunstwer
ken van Wim Schütz inspireerde
Jaap Pleij tot een korte, rijk geïllu
streerde levensschets van de kunst
schilder: Wim Schütz heeft altijd
maar zichzelf geportretteerd. 'Zo
lang ik leef, schilder ik' (p.33-37).
De Heemkundekring De Willem
stad komt met RAVELYN. In num
mer 3 van jaargang 20 (sept. 2002)
blijkt weer eens hoe belangrijk C.
van Mastrigt is voor het trouw
doen uitkomen van deze spreek
buis. Met drie artikelen staat hij
weer borg voor een verantwoord
nummer. In zijn eerste bijdrage:
Willemstad en de Ruigenhil in de
kaart gekeken geeft hij een toelich
ting op de dorpsplattegrond van
Ruigenhil van 1570 en van een
stadsplattegrond uit 1586. In zijn
tweede artikel: Brabants oudste
luidklok (p. 14-20) toont hij aan dat
Willemstad in het bezit is van een
luidklok die waarschijnlijk nog
vóór 1200 is gegoten. Interessante
gegevens en foto's trekken de aan
dacht. Tenslotte brengt hij we
derom een stukje Uit het dagboek
van nu: J. van Wijngaarden (p.22-
24) en voorziet dat van verklarende
notities. Deze keer gaat het van 13
maart 1902 tot 13 juni 1902.
Tenslotte het zilverkleurige feest
nummer van Tijdingjrg. 25, nr.2,
sept. 2002, de kroniek van de
heemkundekring Het Zuidkwar
tier. Uiteraard in dit nummer een
uitvoerig verslag van de feestelijk
heden op 15 juni jl. en herinnerin
gen aan het eerste uur. Verder een
toch wel apart artikel van Dick Ad-
riaansen over Water en vuurstokers
te Rotterdam. De auteur ontdekte
maar liefst 17 namen vanuit de re
gio Ossendrecht stammende lie
den, die naar Rotterdam verhuis
den om zich daar te vestigen als
'waterstoker'. Zij leverden de klan
ten heet water voor het bad en de
was. Een halve emmer heet water
kostte 2 cent, een volle 3 cent. Tot
omstreeks 1960 is van dergelijke
bedrijfjes sprake. Onder de 'emi
granten' komen we namen tegen
als Goossens, Plompen, Sonters,
Mous en Stuijts.