etagewoningen rond vier gazons behoorde
tot de laatste fase van de vaker genoemde
continubouw. Vrijwel geruisloos verdween
hier een woonbuurtje uit de jaren dertig,
waarvan de namen Borneo, Celebes en Java
herinnerden aan de grootste eilanden van de
eertijds Nederlands-Indische archipel, het
tegenwoordige Indonesië.
stimuleringsgebied. Dit
paste in het kader van de
industrialisatiepolitiek van
de regering. Het Ministerie
van Economische zaken
vond namelijk spreiding van
fabrieksmatige bedrijven
noodzakelijk om de dicht
bevolkte Randstad te ontlasten
van te intensieve industrialisatie
en achtte het tevens van
belang om elders in het land
meer werkgelegenheid te
verschaffen.26 De aangewezen
gemeenten kregen financiële
tegemoetkomingen bij de
aankoop en inrichting van
toekomstige industrieterreinen.27
Als gevolg van een en ander konden in 1959 te
Bergen op Zoom de eerste percelen voor nieuwe
industrievestigingen worden uitgegeven.
De industrieterreinen
Vooral sinds de tweede helft van de negentiende
eeuw zijn te Bergen op Zoom industriële
bedrijven gevestigd. Zij volgen naadloos
op de ambachtelijke ondernemingen die
hier al sinds de Middeleeuwen thuishoren.
De grotere daarvan, vooral de suiker- en
metaalverwerkende industrieën, concentreren
zich oorspronkelijk rond de binnen- en later ook
de buitenhaven.26 De metaalnijverheid die rond
1960 één van de voornaamste werkgevers van
de stad is, verkeert echter in een crisissituatie.
In 1959 wordt de haardenfabriek en ijzergieterij
De Schelde (toen nog steeds in de Binnenstad
gevestigd] gesloten. Aan de Moerstraatsebaan
overleeft Beckers haardenfabriek, begin
jaren zestig een bedrijf van importantie, dit
tijdperk niet lang, want het gaat in 1970 failliet.
Dat kost banen, er moet dus naar nieuwe
werkgelegenheid gezocht worden.25
Door een intensieve lobby wist Bergen op
Zoom het steeds opnieuw van hogerhand
gedaan te krijgen zich te laten aanwijzen als
ontwikkelingskern binnen een zogenaamd
Theodorushaven
Het plan voor een nieuwe haven ten noorden
van de bestaande oude, heeft als onvervulde
wens van de gemeente Bergen op Zoom een
lange traditie.28 Omdat de oude buitenhaven
tevens een deel van de grens met de gemeente
Halsteren vormt, moet men steeds plannen
maken op andermans gebied. Een nieuwe
haven die aan moet sluiten op de toekomstige
Schelde-Rijnverbinding, is pas te realiseren
als beide gemeenten in juni 1957 het eens zijn
geworden over een toekomstige grenswijziging.
De haven met gelijknamig industrieterrein
wordt vanaf 1959 aangelegd in de nog onder die
gemeente gelegen Theodoruspolder. De aanleg
van de havendammen wordt in april 1959, de
schutsluis, later de Burgemeester Peterssluis
genoemd, in juni 1960 aanbesteed.27
Op 1 januari 1962 werd het voor dit project
nodige gebied aan de gemeente Bergen op Zoom
toegevoegd. In juni 1964 was de haven gereed
en vond de feestelijke opening plaats. Begin
november voeren de eerste schepen binnen en
werden de oude havens buiten gebruik gesteld.
Bijbehorende werken, waaronder de aanleg van
een jachthaven, kwamen in 1965 tot stand.
In dat jaar tekenden de regeringen van
Nederland en België het verdrag dat de aanleg
van de Schelde-Rijnverbinding mogelijk
moest maken. Pas in 1967 begonnen de
werkzaamheden aan het lang verwachte kanaal,
overigens zonder plechtigheden. Pas in 1975
waren Schelde en Rijn door een waterweg
verbonden. Door protestacties van schippers
was er ook toen geen luisterrijke plechtigheid.
De komst naar Bergen op Zoom van beide
staatshoofden, de koning van België en de
koningin van Nederland, ging niet door. De
Theodorushaven was voortaan aangesloten op
een internationaal vaarwater.
Ondertussen had het industriegebied zich
gunstig ontwikkeld. Een eerste succes van
formaat was in de vestiging van Synthese BV, een
fabriek van kunstharsen en verfstoffen.30 Al in
1967 werd gedacht aan een grotere uitbreiding
van het terrein in de Auvergnepolder onder
Halsteren: het plan Auvergnehaven. Twee jaar
later kwam hiervoor een formele overeenkomst
met de buurgemeente tot stand, maar deze bleef
zonder gevolg. Een andere optie kwam tegen
1970 in beeld: het indijken van het toen nog bij
eb droogvallende slikkengebied, de vroegere
middeleeuwse polder het Noordland.
Geertruidapolder
Deze polder werd in 1860 als particuliere
onderneming bedijkt. Reeds eerderwas er In dit
gebied industrie gevestigd aan de in 1921
gegraven Zeelandhaven. Onder meer door de
economische recessie kon het toen niet tot
ontwikkeling komen. De hier gebouwde,
gelijknamige suikerfabriek ging binnen acht jaar
failliet.31 De ontwikkeling tot bedrijventerrein
begon pas goed nadat de Theodorushaven in
gebruik was genomen. Hierbij werd het
gedeelte van de oude haven dat de binnen- en
buitenhaven verbond, gedempt. Hierdoor kon
men een zijtak van de Wittoucksingel (aan
de noordzijde van de toen nog bestaande
Zeelandhaven) in verbinding brengen met de
Van Konijnenburgweg in het industrieterrein
Theodorushaven. Naderhand werd deze nieuwe
verbinding als één geheel gestroomlijnd, waarbij
de naamgeving is aangepast. Voortaan viel de
gehele ontsluiting van de Westersingel tot de
Burgemeester Peterssluis onder de benaming
Van Konijnenburgweg.32
De toegankelijkheid van de Geertruidapolder
werd verder bevorderd door de aanleg van de
Calandweg. In 1969/1970 ging de Zeelandhaven
Foto van de Warandeflat aan de Argolaan in het uitbreidingsplan
Warande-Oost, 1970. Fotograaf Ben Steffen. Collectie MHC.
Ingenium Vitae door Anton van Meurs 119611, vervaardigd en
onthuld ter gelegenheid van de ingebruikname van een
kantoorgebouw van de ijzergieterij 'Holland' aan de Havendijk.
Fotograaf R. Beusekamp. Collectie MHC.
De Waterschans 4 - 2008
46
i V'
Opname van een zeilwedstrijd in en nabij de Theodorushaven, juni 1964. Fotograaf Coen Leman. Collectie MHC.
47
40 jaar 1968 - 2008
