Zorg om het behoud van het gebouwd erfgoed
Bas ter Stege
Het handelt onder andere over een zeereis. In
vers 103 wordt verteld dat de zeilen hen verder
dragen en zij de rotsen vermijden 'Numine fausto'.
Met hoofdletter, dus Christelijk bedoeld.12
In 1687 schrijft de dichter Constantijn Huygens
een lang gedicht over zijn eigen leven in het
Latijn (de vita propria). Daarin komt in boek II
een passage voor over zijn nicht Suzanna van
Baerle (Barelaea vers 366) met wie hij in 1627
trouwde, zijn 'Sterre' die hem in 1637 ontviel.
In vers 379 vertelt hij dat ze trouwden 'fausto
numine'. Hier duidelijk in Christelijke betekenis
gebruikt.13
Na het overlijden van Constantijn Huygens
verschijnt er in 1687 een bundel lykdichten
met Nederlandse en Latijnse gedichten. In het
tweede Latijnse epigram wordt vermeld dat hij
nu op een plaats vertoeft waar de zielen voor
eeuwig gelukkig leven onder 'Numine fausto'.u
In tijdsvolgorde komt de beloonpenning dus na
twee teksten uit Engeland en de grenssteen uit
Zweden, maar vóór de teksten met betrekking
tot Constantijn Huygens.
Noten
1Jhr. M.W. Snoek, 'Penningen en munten van de
stad en de markiezen van Bergen op Zoom', p. 13
nr. 27. In: Taxandria -XXXI (1926).
2. Ibidem, p. 16 en 16.
3. Ibidem, p. 16 en 17
6. Drs. George Sanders. 'De beloningspenning van
Bergen op Zoom'. InAmbrogio Spinola 1622,
Bergen op Zoom 2008, 61-60.
5. Zie elders in dit nummer: Ad van den Bulck,
'Bergen op Zoom aan een ramp ontsnapt', 16-31.
6. Zie elders in dit nummer: Ir. Frans de Looij,
'Protesten tegen bouw van een muziekschool op
het Ravelijn', 36-39.
7. Mr. Gerard van Loon, Beschrijving der
Nederlandsche Historipenningen, 's-Gravenhage
1726, deel 2, 169-150.
8. Google onder Fausto numine en van daaruit
verdere linken.
9. Fausto numine, 6lat.
10. Idem, Text. Ook: ara fortunae en intro.
11Idem, Varashev's Stone p.3.
12. Idem, 1639.
13. Idem, Constantijn Huygens-De Vita Propria-1678,
uitgave Leiden University.
16. Idem, Constantijn Huygens-Lykdichten-1687,
uitgave Leiden University Uitgegeven door dr.
A.J.E. Harmsen, lykdichten op het afsterven
van Constantyn Huigens, p. 5, nr. 2, Universiteit
Leiden.
Met dank aan drs. Jan Peeters voor zijn inbreng
met betrekking tot de penningen.
een documentaire
over de eerste 10 jaar
Bas ter Stege In jonge jaren.
u w
mm
Incl. CD met programma Radio Veronica
Op 2 januari 1965 werd de Top 60 voor de
eerste keer in Nederland uitgezonden bij
zeezender Radio Veronica. De presentatie
was in handen van Willem van Kooten,
alias Joost den Draaijer. De Top 60 is nooit
verdwenen van de Nederlandse radio en televisie. Onder het motto
'Herinnert u zich deze nog' wordt in de uitzendingen van nu nog
regelmatig teruggeblikt op de jaren zestig: met Simon Garfunkel,
Fleetwood Mac of The Bee Gees.
In dit jubileumnummer blikken we met enkele leden van het
eerste uur terug; we vroegen hen naar de ontwikkeling van de
Geschiedkundige Kring en de wijze waarop Bergen op Zoom zich in
de jaren zestig liet karakteriseren.
Een poster over de Top 40 met een foto uit de jaren zestig Ibronwww.rockart.nlj.
De Waterschans 4 - 2008
8
In de jaren vijftig en zestig van de 20ste eeuw stond het respect voor het historisch erfgoed niet
bepaald op een hoog peil. Als reactie op de schade aangericht in de Tweede Wereldoorlog en op
de tamelijk slechte staat van onderhoud van de oude steden waren de bestuurders allerwegen
in Nederland genijgd tot ingrijpende stadssaneringen. Die kregen meestal vorm in de sloop en
herbouw van complete stadsdelen. De oude bebouwing was niet meer 'van deze tijd' en stond het
opstoten in de vaart der volkeren maar in de weg. Zo was ook de houding in onze stad.
afb. 1. De kapel van Sint
Margrieten op de hoek van
de Geweldiger- en
Minderbroederstraat.
afb. 2. Oude woonhuizen
in de bocht van de
Londonstraat.
Ir. Jan Weyts
Ingrepen
Als eerste grote wandaad mag wel de sloop
van het beschermde monument de Sint
Margrietenkapelaan de Geweldigerstraat
vermeld worden (afb. 1). Dat was een interessant
laatgotisch bouwwerk. Lange tijd waren daar
de Waalse en Lutherse kerken gevestigd.
Wellicht was niet de bouwvalligheid van dit
rijksmonument doorslaggevend maar wel
de uitbreidingsdrang van het zorgtehuis Sint
Catharina. Het was helaas niet de enige grote
aanslag op de oude stad. In jaren vijftig en
eenenvijftig van de vorige eeuw werd een groot
gedeelte van de binnenhaven gedempt. Het
resterende gedeelte bleef toen open omdat
het nog niet gemist kon worden. Beoogd was
dat later alsnog te doen. Het betekende de
aantasting van een van de mooiste stadsbeelden.
Ook landelijk mocht dat tot de fraaiste gezichten
gerekend worden.
Toen bekend werd dat de kazerne uit het
Markiezenhof zou verdwijnen waren daarover
ook wilde geruchten te horen. Er werd voor
gepleit het complex niet te restaureren,
maar het helemaal te slopen. Daar zou dan
een ruim parkeerterrein aangelegd kunnen
worden. Voor het Vierkantje, dat toen nog
het hart van het winkelcentrum was, zou dat
een profijtelijke ontwikkeling zijn. Voor de in
de oude stad geïnteresseerde burgers waren
dat verontrustende geluiden, die uiteindelijk
werden 'bekroond' door het elders in deze
Waterschans besproken 'Plan De Ranitz'. In dat
saneringsplan zouden de grote monumenten
wel behouden blijven, maar de context in de
vorm van de historische straten en woonhuizen
zou vrijwel geheel verloren gaan. Gelukkig is
het plandeel Westersingel het enige dat in zijn
geheel is uitgevoerd. De Nieuwe Markt met de
oude bebouwing verdween geheel, net als de
Stoelematstraat. De Londonstraat (afb. 2) en
9
40 jaar 1968 - 2008
