JL^ y?~zCC
X iïYzJzZ.
r&vzZ,
Vóór de invoering van het trouwboekje was de
ambtenaar afhankelijk van de kennis van de
aangevers en de retroakten [documenten uit
de tijd voor de invoering van de Burgerlijke
Stand, die informatie bevatten, die voor de
Burgerlijke Stand van belang is, zoals doop-,
trouw- en begraafboeken], die hem ter plekke
ter beschikking stonden. Een snelle vraag aan
de collega in een buurgemeente of verder weg
was niet mogelijk. Moderne communicatie
middelen, zoals telefoon en e-mail, bestonden
immers nog niet.
In veel akten lezen we de namen der ouders
der overledene de aangevers niet bekend zijnde.
Een mooi voorbeeld hiervan is het overlijden
op 7 april 1841 te Bergen op Zoom van Maria
Catharina Elouben, geboren te Maastricht
en gedoopt op 24 november 1770. Zij was bij
haar overlijden echtgenote van Johannes
Verduit (1769-1857). De aangevers vermelden,
dat zij de namen van de ouders van Maria
Catharina niet kennen. Desalniettemin heeft
Johannes Verduit zijn schoonouders, Johannes
Hendricus Elouben en Rosa Deodata Capote,
goed gekend; ze traden bij de doop van zijn
kinderen meermaals als peter en meter op.
"p heden den
een duizend acht honden
gemeente BpRGE^-OP-^OOjH verschenen
j zestig, zijn voor ons Ambtenaar van den hurycrli
burgerlijken stand der
nd
'Crfiy?/oud
jaren,
jaren
beiden wonende alhier; welke ons hebben verklaard, dat op den
t-yf /3 dezes jaars. des t^n ure. alhier is
tZ&fJC/ v-azrx/
hebben wij hiervan djjze akte opgemaakt, welke, na voorlezing, is geleekend door ons
C y>7 i/77<&yi ci viV»-/'»/
De Ambtenaar voornoemd
z
2. Overlijdensakte van Cornells Schuurbiers uit 1861.
De Waterschans 4 - 2011
180
EHet ergste, dat een genealoog kan overkomen,
is het feit dat een dokument foutieve informatie
bevat. Elieronder volgen twee voorbeelden van
akten, die, na vergelijking met andere akten
van de Burgerlijke Stand en andere doku-
menten, aantoonbaar fout zijn.
Cornelis Schuurbiers2
Op 13 september 1858 gaf Christianus
Schuurbiers het overlijden aan van zijn vader,
Cornelis Schuurbiers. De akte vermeldt dat
Cornelis Schuurbiers, oud 70 jaren, echtgenoot
van Dymphna de Rijk (1796-1869), is overleden
op 11 september 1858, des namiddags om zes
uren. Als ouders worden vermeld Christianus
Schuurbiers en Sara van Meer.
Drie jaar later, op 25 april 1861, verschenen
Frederik Aider, tweede commies ter gemeente
secretarie en Elenricus Carolus Scheers,
bediende in het burgergasthuis voor dezelfde
ambtenaar der Burgelijke Stand om het over
lijden aan te geven van Cornelis Schuurbiers.
Deze akte vermeldt dat Cornelis Schuurbiers,
oud 73 jaren, weduwnaar van Dymphna de Rijk
en Johanna Kellaars, zoon van Christianus
Schuurbiers en Sara van Meer is overleden op 24
april 1861, des avonds om zeven uren.
Vergelijking van beide akten, leidt tot de
conclusie, dat hier iets niet klopt. De vraag
is echter, welke akte bevat fouten? Cornelis
Schuurbiers, overleden in 1861 kan niet de
weduwnaar van Dymphna de Rijk zijn, die is
immers nog in leven. Bovendien laat de gezins
reconstructie van het gezin van Christianus
(Sebastianus) Schuurbiers en Sara van Meer
zien dat zij slechts één zoon met de naam
Cornelis hadden (gedoopt te Bergen op Zoom
op 13 februari 1788).
De oplossing van dit raadsel komt uit de
huwelijksakte van Cornelis Schuurbiers en
Dymphna de Rijk (Bergen op Zoom, 7 oktober
1819) en die van Cornelis Schuurbiers en
Johanna Kellaars (Elalsteren, 10 mei 1833).
Uit de laatste akte uit 1833 blijkt duidelijk
waar de fout zit. De overlijdensakte uit 1858
is correct en de inhoud stemt overeen met de
huwelijksakte uit 1819; de akte uit 1861 niet. De
inhoud van de akte uit 1861 is in tegenspraak
met die van de huwelijksakte uit 1833.
Bij het huwelijk van Cornelis Schuurbiers
en Johanna Kellaars in 1833 trad als
getuige de vader van de bruidegom op. Dit
was Petrus Schuurbiers, weduwnaar van
Catharina Ruijten. Bovendien blijkt uit de
akte dat Cornelis Schuurbiers inderdaad
weduwnaar was op het moment dat hij met
Johanna Kellaars in het huwelijk trad, niet van
Dymphna de Rijk, maar van Adriana Withagen
(1783-1832). Deze Cornelis Schuurbiers
werd gedoopt te Bergen op Zoom op 22
december 1785.
Cornelia Johanna Verstraten3
In het gezin van Franciscus Verstraten en
Dimphna Broeren werden in 1906 en 1908 twee
dochters geboren: Adriana (17 juni 1906) en
Cornelia Johanna (10 januari 1908).
Op 17 januari 1908 verscheen Franciscus
Verstraten voor de ambtenaar van de
Burgerlijke Stand van de gemeente Roosendaal
en Nispen en verklaarde dat op 16 januari 1908
des namiddags om 11 uren is overleden Cornelia
Johanna Verstraten, oud 1 jaar en 7 maanden. In
het bevolkingsregister werd Cornelia Johanna,
geboren op 10 januari 1908 doorgehaald.
Ook hier passen alle gegevens niet bij elkaar:
Cornelia Johanna was op dat moment slechts
6 dagen oud en niet 1 jaar en 7 maanden. Elaar
zusje Adriana was op dat moment wel exact
1 jaar en 7 maanden oud. Blijkbaar werden hier
de voornamen verwisseld. Dit wordt bevestigd
door het feit dat na het overlijden van Adriana,
de in 1912 geboren dochter van dit echtpaar
wederom de naam Adriana krijgt. Een correcte
akte zou dus het overlijden van Adriana
Verstraten geregistreerd hebben.
Cornelia Johanna Verstraten overleefde haar
overlijden nog bijna 86 jaar en overleed op
eerste Kerstdag 1993 als weduwe van Frans
Wierckx.
Ook de schrijfwijze van de achternaam kan
wisselen van ambtenaar tot ambtenaar. De
familienaam Wierckx is daarvoor natuurlijk
het voorbeeld bij uitstek. Tot in de negentiende
eeuw lag de schrijfwijze niet vast, onder andere
door het ontbreken van het trouwboekje. De
ambtenaar schreef de naam zoals hij die hoorde.
In het gezin van Marijn Wierckx en Norberdina
Stuijts leidde dit tot het feit dat hun zoon Petrus
Johannes als Petrus Johannes Wierks (1855-
1941) door het leven ging, terwijl zijn broers en
zusters als Wierckx aangeduid werden.2
181
De Waterschans 4 - 2011
FAUSTD NUMINE
BERGA VICTRIX
ft ff
I
I