Afb. 3: De muurschildering van Peter Alma uit 1958
Peter Alma is een van de belangrijkste kun
stenaars uit de eerste helft van de twintigste
eeuw.11 Hij maakt deel uit van een groep kunste
naars waartoe ook Piet Mondriaan, Bart van der
Leek en Theo Doesburg behoren. Zijn streven
is erop gericht kunst zo toegankelijk mogelijk te
maken, kunst bedoeld voor een groot publiek.
Hij is in de jaren twintig en dertig lid van de
Communistische Partij Holland en neemt deel
aan nationale en internationale debatten over
kunst en socialisme.12 Na een bezoek aan Rus
land worden zijn opvattingen over het commu
nisme wat genuanceerder maar hij blijft strijd
baar en met zijn kunst draagt hij een boodschap
uit. De muurschildering in het Markiezaatscol-
lege ademt de sfeer van het geloof in scholing
en daarmee van een betere toekomst. Sowieso
zijn kunstenaars in deze periode overtuigd van
de vooruitgangsgedachte: door een betere leef
omgeving bestaande uit goed gebouwde huizen
in een goede stedenbouwkundige omgeving met
al dan niet toegepaste kunst wordt de mens ge
vormd tot een beter wezen.
In 2005 maakt de archivaris van Tholen, Hans
Zuurdeeg, de gemeente Tholen, waartoe Sint-
Maartensdijk behoort, en de families Alma en
Horn erop attent dat wanneer het Markiezaats-
college gesloopt wordt, de twee kunstwerken
gevaar lopen. De dochter van Peter Alma, Sinja,
wendt zich hierop tot Rob Crèvecoeur, adviseur
monumentale kunst van het ICN. Hij brengt in
de zomervan 2005 een bezoek aan de school
tezamen met twee wethouders van de gemeente
Tholen en de voormalige gymnastiekleraar T.
Viergever. De laatste heeft Peter Alma nog aan
het werk gezien. Crèvecoeur schrijft op 3 au
gustus 2005 een verslag van zijn bezoek en mo
tiveert op bondige wijze de waarde van de twee
zich in het gebouw bevindende kunstwerken.
Bovendien werkt hij al een methode uit waarop
de kunstwerken uit het gebouw verwijderd kun
nen worden. Dit verslag wordt in briefvorm ge
richt aan de wethouders Marianne Velthuis van
Cultuur en Wim van Kempen van Ruimtelijke
Ordening.
Kort daarna gaat Crèvecoeur met vervroegd
pensioen en wordt de zaak overgedragen aan
Frans van Burkom. Hij neemt, zoals gezegd, in
november 2005 contact met mij op met het ver
zoek de zaak te vervolgen.
De Waterschans 2 - 2013
68
De eerste werkzaamheden bestaan eruit de
kunstwerken te redden, maar daarvoor is eerst
het besef nodig dat het hier kunstwerken van
internationale waarde betreft. Menig bezoek
wordt afgelegd aan het stadskantoor over de
redding, maar ook de herplaatsing van deze
kunstwerken. Uiteraard vormt de forse muur
schildering van Alma het grootste probleem.
Op dat moment worden nogal wat panden in de
gemeente Tholen gebouwd en bestaan er ook
plannen in deze richting. Zo ligt er het plan voor
de bouw van een nieuw groot gemeentehuis in
Tholen waarin ook andere instellingen onderdak
krijgen. Er worden tal van opties voorgedragen
maar uiteindelijk lopen deze op niets uit.
Inmiddels is dan contact opgenomen met Art
Conservation, een restauratie-atelier in Vlaar-
dingen dat meerdere disciplines in huis heeft
waaronder een expert op het gebied van de
restauratie van muurschilderingen. Bovendien
heeft dit atelier ervaring met het verwijderen,
of liever gezegd uitzagen, van architectuurge
bonden kunstwerken. In september 2006 brengt
Art Conservation een offerte, onderbouwd met
een plan van aanpak, uit over de verwijdering
van beide kunstwerken en de restauratie van
de muurschildering. De glasappliquéramen van
Horn worden door diens dochter en de zoon van
de glazenier die de ramen destijds voor Horn
heeft uitgevoerd, gerestaureerd. Wanneer deze
offerte met plan van aanpak is uitgebracht, zijn
alle pogingen tot herplaatsing gestrand.
De schrijvende pers, dat wil zeggen de Thoolse
Bode en BN/De Stem, hebben inmiddels enkele
artikelen geplaatst over het streven de kunst
werken te redden en een nieuwe bestemming
te geven. Ook Omroep Zeeland besteedt er aan
dacht aan. Na nog tal van pogingen ondernomen
te hebben richting architecten van nieuwbouw
projecten en woningbouwcorporaties zijn in
januari 2007 alle mogelijkheden uitgeput terwijl
de sloop met rasse schreden nadert. Er is geen
medewerking van de gemeente, er is geen ge
bouw voor herplaatsing beschikbaar en zolang
deze situatie zo is, kunnen er geen fondsen ge
worven worden. In opperste nood stuur ik een
uitgebreide mail aan de Gedeputeerde van Cul
tuur van de provincie Zeeland, Harry van Wave-
ren. Het is een verslag van alles wat tot dan toe
is gedaan om de kunstwerken te redden. Twee
69
De Waterschans 2 - 2013
FAUSTO NUMINE
BERGA VICTRIX
