UITNODIGING JAAREXCURSIE 2013. Zowel in Breda als in Sint-Maartensdijk worden aanzienlijke meerkosten door de gemeente op gevoerd voor de herplaatsing. Deze meerkosten dienen door de actievoerders opgebracht te worden. In een nieuw te bouwen gebouw kan van meet af aan rekening gehouden worden met de herplaatsing zodat meerkosten, als die er al zouden zijn, verwaarloosbaar zijn. Een psycho logische component is dat deze houding van de overheid, frustratie en onmacht oproepen bij de actievoerders, lees: betrokken burgers en organisaties die bereid zijn normaal overleg te voeren én verantwoordelijkheid te nemen en te dragen. Regelmatig wordt door de overheid beweerd dat het met de sociale betrokkenheid van burgers slecht gesteld is. Ik durf te beweren dat de over heid zelf hier mede debet aan is: zij ontmoe digt of bemoeilijkt burgerinitiatieven dusdanig dat eerst betrokken en gemotiveerde burgers ofwel afhaken tijdens het traject ofwel geen nieuw traject meer aangaan. Toch ben ik ervan overtuigd en dat geeft mij en medestanders de moed om door te zetten, dat latere generaties de waarde van deze wederopbouwkunst zien en dankbaar zijn dat niet alle werken door de slo pershamer zijn vernield. Noten De Waterschans 2 - 2013 80 Namens het bestuurvan de Geschiedkundige Kring nodigt de excursiecommissie u uit voor de jaar lijkse dagexcursie op zaterdag 7 september 2013. We bezoeken Utrecht, een stad met een groots verleden. Omstreeks 47 na Chr. bouwden de Romeinen er al hun fort Traiectum dat later onder Willibrord als missiepost dienst deed. In de middeleeuwen was de stad een religieus bolwerk en een bloeiend handelscentrum. Tot ver in de zestiende eeuw blijft het de grootste stad in deze contreien. In 1579 wordt in Utrecht de grondslag gelegd voor de Republiek van de Verenigde Nederlanden. In 1713 wordt de Vrede van Utrecht gesloten. Daar was Europa aan toe na een reeks van uitputtende oorlogen. Dit vredesverdrag was een historisch keerpunt in de wereldgeschiedenis, omdat vrede en vrijheid vanaf dat moment een kans kregen door onderhandelingen en diplomatie. De Vrede van Utrecht werd exact 300 jaar geleden gesloten en de Domstad herdenkt dit feit met een reeks van feestelijkheden en (culturele] ma nifestaties. (Toen nog) Koningin Beatrix opende op 11 april 2013 officieel het herdenkingsjaar. Anno 2013 getuigt de stad Utrecht nog steeds van een groots verleden. De Dom is de trots van de stad. Wij zullen deze kathedrale kerk 's morgens bezoeken onder deskundige begeleiding van gid sen. Zij zullen het accent leggen op de specifieke bouwstijl en middeleeuwen. Na de gezamenlijke lunch maken we een stads wandeling, wederom met stadsgidsen. Onder het thema 'De Vrede van Utrecht' bezoe ken we de historische stad met haar gebouwen, grachten, werven en steegjes. Het ochtend- en middagprogramma van deze excursie bieden voldoende gelegenheid voor een interessante kennismaking met Utrecht. HUISHOUDELIJKE MEDEDELINGEN: Vertrek: zaterdag 7 september 2013 om 08.15 uur per touringcar, vanaf het parkeerterein Sporthal Gageldonk, Gagelboslaan 180, 4-623 AH Bergen op Zoom. We verwachten om 18.00 uur in Bergen op Zoom terug te zijn. Inschrijving voor leden van de Geschiedkun dige Kring Bergen op Zoom met desgewenst één introducé per lid. Deelnameprijs bedraagt 53,00 per persoon inclusief vervoer, koffie met gebak, de rondlei ding in de Domkerk, een gezamenlijke lunch in het 'Stadscafé', de stadswandeling onder lei ding van gidsen en de afsluiting met een een voudig drankje. Wij noteren graag uw naam (ook van de intro ducé) en telefoonnummer voor de passagiers lijst, alsook het bankrekeningnummer waar van u gebruik maakt. Telefonisch aanmelden voor deze reis vanaf vrijdag 5 juli na 10.00 uur t/m woensdag 24 juli 2013, bij Fons Evers, telefoon 0164-210283, zo lang er plaats in de autobussen beschikbaar is. Direct na aanmelding dient het verschuldigde bedrag overgemaakt te worden naar bankre keningnummer 34.72.15.513 ten name van de Geschiedkundige Kring BoZ, te Bergen op Zoom, met vermelding "Utrecht". U bent pas inge schreven voor deze reis als óók de betaling ontvangen is. Bij onverhoopte annulering uwerzijds kunnen 7,50 annuleringskosten in rekening worden gebracht, plus de op dat moment al door ons voor u gemaakte kosten. Het staat u vrij elders een annuleringskostenverzekering af te slui ten. De Excursiecommissie. Op dinsdag 23 april 2013 is de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering gehouden. Zoals al een aantal jaren gebruikelijk is, wordt het verslag niet meer gepubliceerd in De Waterschans, daar het bestuur en de redactie van mening zijn, dat de pagina's van De Waterschans daarvoor te kostbaar zijn. De notulen van deze vergadering kunt u terugvinden op de website van de Geschiedkundige Kring (www.geschiedkundigekringboz.nl). Daarnaast is het verslag op te vragen bij de penningmeester, bij voorkeur per e-mail (penningmeesterrageschiedkundigekringboz.nl) of telefonisch (0164-238621) 81 De Waterschans 2 - 2013 FAUSTO NUMINE BERQA VICTRIX 1 Kunsthistoricus en Technisch Adviseur van Bond Heemschut. 2 Onderstaand artikel is een weergave van de lezing die ik heb gegeven na afloop van de algemene ledenvergadering van de Geschiedkundige Kring van stad en land van Bergen op Zoom op dinsdag 23 april 2013. 3 Soms wordt ook 1970 of 1975 als einddatum aangehouden. 4 Marieke Kuipers, Toonbeelden van de wederopbouw. Architectuur, stedenbouw en landinrichting van herrijzend Nederland, Zwolle 2002 (hierna: Kuipers). 5 Kuipers, p. 6. 6 Een publicatie uit de wederopbouwperiode over deze samen werking is Teken aan de wand, uitgegeven door de Vereniging van beoefenaars van de monumentale kunsten, Utrecht z.j. (A.W. Bruna en Zoon, Zwarte Beertjes 513/514). Dit werk bevat een 'Inleiding tot de monumentale kunst in Nederland' door Dr. Bettina Spaanstra-Polak en '51 portretten' door Cor van Weele. Dit zijn 51 korte kunstenaarsbiografieën voorzien van een portretfoto en één afbeelding van een werk van de desbetreffende kunstenaar. Deze foto's en biografieën geven een goed beeld van de architectuurgebonden kunst uit de wederopbouwperiode. 7 Sgraffiti, enkelvoud sgraffito, is een muurtekening die op verschillende manieren gerealiseerd wordt: ofwel een zwarte muur wordt met witte kalk besmeerd waarna tekeningen worden ingekrast ofwel in de verse pleisterlaag wordt een tekening aangebracht die vervolgens met de frescotechniek wordt ingekleurd. 8 Voor een goed inzicht in de beweegredenen zie Fons Asselbergs, 'Epiloog. Wederopbouw onder druk', in: Kuipers, p. 174 en 175. 9 Het ICN is nu onderdeel van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. 10 Lies Netel, Lex Hom 11916-1968] monumentale kunst en vrij werk, Zutphen 2003 (Henriette Polak Reeks). Deze publicatie bevat ook dagboekaantekeningen van Horn. 11 Een goed beeld van Alma biedt de catalogus Peter Alma 1886-1969 uitgegeven door Kunsthandel ML de Boer in Amsterdam, 7-30 juni 1975. Het voorwoord is verzorgd door H.L.C. Jaffé en de afgebeelde werken worden toegelicht met citaten van Alma en uit publicaties over hem. 12 Door de Socialistische Kunstenaarskring (SKK) wordt in 1931 een reeks prenten van Alma met de titel 'Kapitalistische orde' uitgegeven: afgebeeld zijn een minister, een priester, een diplomaat, een advocaat, een bankier, een rechter, een generaal en een cipier. Deze reeks is in 2005 herdrukt door Jongert Jongert in Amsterdam. 13 Het Stedelijk Museum in Amsterdam; Het Centraal Museum in Utrecht; Het Museum voor Moderne Kunst in Arnhem; Museum Boijmans-van Beuningen in Rotterdam; Het Groninger Museum; Het Singer Museum in Laren; Het Kröller-Muller Museum in Otterlo; Het Gemeentemuseum Helmond; Museum De Wieger in Deurne; Museum Marie Tak van Poortvliet in Domburg; Museum de Meestoot in Sint- Annaland. En verder de instituten ICN; Bond Heemschut; Het Cuypers Genootschap; De Rijksdienst voor Archeologie, Cultuur en Monumenten te Zeist en het Nederlands Architectuur Instituut te Rotterdam. 14 De gemeente Tholen heeft door b-creative een DVD 'Herplaatsen muurschildering Peter Alma' laten maken die in februari 2011 is uitgekomen (www.b-creative.nl). 15 Mei 2013. 16 Inmiddels Museum of the Image (MOTI) geheten. 17 Het is de bedoeling dat dit keramiek wordt herplaatst in 'Green Hills', een appartementencomplex dat door Laurentius Wonen wordt gebouwd. 18 De crowdfunding-actie is bedacht en vormgegeven door Marieke van Wijk, PR- en communicatiedeskundige.

Periodieken

De Waterschans | 2013 | | pagina 21