Afb. 6 Dit fragment van een foto van een vooroorlogs glasne
gatiefvan B. Wosyka toont details die op andere foto's niet te
zien zijn. Rechtsonder is te zien hoe oud-burgemeester Van
Hasselt zijn stoep keurig vrij houdt van obstakels, terwijl zijn
eigenzinnige dochter voorbijlopend volk nog steeds met palen
en kettingen de trambaan opdwingt.
tram en stoep gevaarlijk zijn, mijns inziens de
afsluitkettingen en palen niet te laten plaatsen,
en alleen toestemming te geven beide hard
stenen palen weder aan beide einden van het
woonhuis te mogen plaatsen met ijzers of ket
ting in den voorgevel verbonden'.6
Wat het gemeentebestuur ook besloten heeft,
het is zeker dat de palen en kettingen gewoon
volgens Van Genk's ontwerp zijn geplaatst; de
stoep met palen en kettingen zijn op een foto
van B. Wosyka goed te zien. Afbeelding 6 toont
een klein gedeelte van deze mooi gedetailleerde
foto die tevens als bijzonderheid heeft dat het
een van de weinige oude opnames is die de
Steenbergsestraat in zuidelijke richting toont.
Bouwtijd
Was de bouwvergunning snel beklonken, de
bouwplanning was ook niet mis, want eveneens
op 27 April werd aan C. Verbraak uit Wouw ver
gunning verleend tot het plaatsen van een stei
ger ter breedte van 1,25 meter uit de voorgevel
'voor de tijd van vier maanden'.7 Als de bouwwerk
zaamheden aan de straatkant eind augustus al
klaar zouden moeten zijn geweest, kan het bijna
niet anders zijn dan dat er al veel werk verricht
was voordat de bouwvergunning verleend was.
Het terrein moet zeker al bouwrijp zijn geweest
en de zware bewerkte hardstenen elementen
waarmee de voorgevel is opgebouwd moeten ook
al klaargelegen hebben ten tijde van de vergun
ningverlening. Hoe lang de bouw (en afwerking!)
uiteindelijk geduurd heeft, is niet exact meer na
te gaan, maar enkele werklieden hebben hun
naam met datum achtergelaten in een kruip
ruimte die toegang geeft tot de lichtkooi boven
het trappenhuis. Thans nog leesbaar treffen we
hier J. de Waal en een zekere Jozef aan, die hun
namen dateerden op 4 en 8 mei 1894 (afb. 7). Om
dat de namen met verf zijn aangebracht waren
ze blijkbaar schilders. Wellicht is deze J. de Waal
dezelfde als de voorvader van de tegenwoordig
nog altijd actieve schildersfamilie. Het lijkt er dus
op dat de bouw en de afwerking meer dan twee
130
Afb. 7: Jozef M.../8 Mei 1894 en J De Waal/4 Mei 1894: de
schilders signeren hun werk in een afsluitbare kruipruimte die
toegang geeft tot het daklicht.
Vaklieden die hun handtekening achterlieten
J de WaaU Mei 1894
Jozef M... 8 Mei 1894
Onleesbaar 1894
WEYTS 1905
WME 1905
J. v.d. Bergh Halsteren 24 jan 1922
C. van Aert 10 april 1923
E de Nijs (komt tweemaal voor, vermoedelijk
jaren 1920)
L.J. Klaassen Timmerman Dorpstraat B75
Halsteren 12 Aug 1941
P.A.C. Meeuwesen Spoorstraat 158
Roosendaal (NB) 12 Augustus 1941
10 december 1958 W. v. Bergen Edisonstraat
108 Roosendaal (Electriciën)
(bij dezelfde datum) L. v. Gastel Raadhuisstr.
12B Roosendaal Loodgieter
J de Bruijn 17-8-66
F Vleghels 17-8-66
C. Reijchler 19-9-67
A v. Eekelen 6-5-1969
B. v. Heerde 7-8-1970 cv monteur
Peter+Gerard Timmerlui October 1977
Aannemer Gebr. v/d Berg
John Bergs 9-12-94
Jan Bruys Loodgieter P. Jansen 10 okt 1998
J Geluk Uitvoerder okt 1998
J. v.d. Male 19 jan 1999 Timmerman
Frank de Nijs Decoratieschilder 21-5-1999
HCL Dogge Welberg (ongedateerd)
WEYTS (ongedateerd)
jaar geduurd hebben en we mogen wel aannemen
dat het pand niet eerder bewoond is geworden
dan het late voorjaar of de zomervan 1894. Een
aardig detail is, dat J. de Waal en Jozef bepaald niet
de enigen zijn die hun handtekening in de licht
kooi hebben achtergelaten. In krijt, potlood of in
het hout gekrast treffen we nog 25 stille getuigen
aan van verbouw-, reparatie- en restauratieacti
viteiten uit vrijwel alle decennia van de twintigste
eeuw (zie kader).
Indeling, voorzieningen en afwerking
Zo namen Euphrasia de Meulemeester-van Has
selt, toen inmiddels 34 jaar, haar zuster Othilia
van 31, de drie dochtertjes van 14, 13 en 5 en het
zoontje van 8 (Joseph, de latere Pastoor De Meule-
meester] hun intrek in de nieuwe villa, die ontwor
pen en uitgemonsterd was als een Italiaans re-
naissancepaleisje. Het moet gezegd worden dat
zo'n voorname gevel van 16 meter breed (nog zon
der inrijpoort) en 17,5 meter hoog aan een piazza
beter tot zijn recht zou komen dan in de 7,5 me
ter smalle Steenbergsestraat. Daar staat tegen
over dat men aan de achterzijde volop de ruimte
had, want het pand was gebouwd op een nieuw
gevormd perceel van ruim 3000 m2 (afb. 8).
Achter het huis gaf een op fundering gebouwde
veranda over de volle breedte van het pand uit op
een diepe, parkachtige tuin in L-vorm met rechts
achterin een serregebouw, dat als theehuis of als
oranjerie dienst zal hebben gedaan. Als men door
de nu nog bestaande inrijpoort ging, passeerde
men eerst aan de rechterkant het huis en na 35
meter trof men aan de linkerkant ook nog een
groot dienstgebouw aan, opgetrokken uit dezelfde
baksteen als het huis met een met pannen ge
dekt schilddak. Hierin bevonden zich het washuis,
de paardenstallen, de remise voor de koetsen, een
bergruimte en diverse kleinere ruimten voor de
opslag van hout, water en mest. Het gebouw had
een eigen welput en een gemak (naast de mest-
bak!). De ruimte opzij en achter dit gebouw be
hoorde bij de tuin en liep door tot aan de achter
erven van de huizen aan de Steenbergsestraat en
de Moeregrebstraat. Uit de overlevering is nog
bekend dat zich in het rijpad bij de dienstingang
wekelijks een tafereel afspeelde, dat bij oudere
Bergenaren wel bekend stond als de vrijdagse
n'ööp. Hiermee werd de groep minderbedeeld
volk bedoeld die zich daar elke vrijdag verzamelde,
omdat er dan door het huispersoneel namens
de familie brood werd uitgedeeld aan de armen.
131
De Waterschans 4 - 2013
FAUSTQ NUMINE
BERQA VICTRIX