w.jordans
OUDE BERGNAMEN
LANGS DE
SCHELDE-OEVER
grammofoonplaten
bladmuziek
muziekinstrumenten
af speelappa ra tuur
muziekhandel
zuivelstraat 31 - tel. 3461
bergen op zoom
De naam donk, die we in boerderij
naam Lindonk aantreffen is niet zo
kenmerkend voor hoogten langs de
Westbrabantse kust. Berg is alge
mener. Ik twijfel er niet aan of bei
den hebben betrekking op hoogte of
helling1) en zijn ze niet aan de boer
derij eigen, maar eenvoudig ont
leend aan de gesteltenis van het ter
rein. Er zijn anderen die de voorkeur
geven het woord berg te verklaren
met wijkplaats, schuilplaats. In we
zen verschillen beide uitleggingen
niet zo veel, want een hoogte in een
vlak moerassig land - en dat was
de Schelde-delta eertijds ongetwij
feld - biedt altijd een veilige wijk
plaats. We komen echter onmiddel
lijk in moeilijkheden als we de naam
berg uitsluitend willen verklaren als
een oord waar men veilig geborgen
is. Immers het gehele gebied van
Antwerpen tot voorbij Halsteren,
grenzende aan de oostelijke Schelde-
oever, is in feite een groot stuif-
terrein dat op sommige plaatsen
deze hoge oever onmiddellijk nadert.
De bergnamen in dit terrein zijn
legio1 a) maar geen van deze duin
toppen of hellingen dragen boerde
rijen. De uitlopers van deze beduin-
de hoogterand doen dit echter wel
terwijl we ook een enkele nederzet
ting aantreffen op kunstmatig opge
hoogd terrein, waarschijnlijk met het
oog op verdedigingsdoeleinden. Ook
uit het Antwerpse kennen we enkele
bergen die langs de Scheldeoever
kunstmatig werden opgeworpen. Zo
blijft de boerderij-naam berg in deze
streek nog steeds een van de vele
studie-onderwerpen die nog om een
goede oplossing vragen.
Er zijn langs de oostelijke Schelde
oever anders heel wat bergnamen
waarvan we er velen al zeer vroeg
tegenkomen. Wanneer we bij Ant
werpen beginnen en langs de hoge
rand naar het noorden trekken ont
moeten we achtereenvolgens
Katten- of Kauwenberg (1550) kunst
matig
Stuivenberg (14e eeuw)
Guldenberg (1316)
Bloedberg (1500) kunstmatig
Vischberg (1510) 2)
Krekelberg (onder Capellen)
Kraaienberg (onder Beirendrecht) 3)
Leemberg (onder Ossendrecht)
Peeberg (onder Ossendrecht) 4)
Vinkenberg (onder Woensdrecht)
Lindonk (1533 onder Woensdrecht)
Kraaienberg (onder B.o.Z. 1424)
Schoelieberg (onder B.o.Z. 1424) 5)
Roversberg (1496/97 onder Hilder-
nisse) 6)
Vossenberg (1480 onder B.o.Z.) 7)
Lindenberg (onder Halsteren)
Spinolaberg (onder Halsteren)
Konijnenberg (onder Halsteren)
Bremberg (onder Halsteren)
Den Berg (onder Halsteren)
Dassenberg (eertijds Frankenberg
(1263 onder Steenbergen) s)
Opmerkelijk is dat men op de wes
telijke oever van de oude beneden
loop van de Schelde die thans ge
heel door het lage holocene kleiland
wordt gevormd, tevergeefs naar
bergnamen zoekt. De hoogten hier,
vooral in het belgische land dragen
de naam van hille. Zo kennen we
o.a. Kalkhovenhille, St. Annahille,
Steutelhille 9). Men wil dat deze
hillenamen in verband staan met
een andere bevolking, een friese
stam, die deze lage landen vanuit
het noorden veroverde en in kuituur
bracht. Maar ook in het Westbra
bantse kennen we hil- en donk
namen. Denk maar aan de Wouwse
Hil, Hulsdonk, Kalsdonk, Vischdonk
enz. Wie van de drie is het oudst
en meest karakteristiek voor het
Markiezaat
Kees van de Watering
23
