DE KREEKRAKPOLDER
FRANCISCUS HOGENBERG
V erantwoording
3) Prims, Antwerpiensia, 13e reeks,
1929, biz. 258.
1 a) Diverse kaarten van het Markie-
zaat uit 17-18e eeuw in G. A. Ber
gen op Zoom.
Swartenberg, Toverberg, Galgen-
berg: Putte.
Assenberg Zandvliet: Ossendrecht
grenspost
Vossenberg, Pottenberg, de Berg:
Ossendrecht
Maagdenberg, Paardenberg, Roel-
berg: OSsendrecht.
Bomberg, Nieuwenberg, Kouwen-
berg, Aardenberg, Vinkenberg,
Neevenberg, Westberg: Woens-
drecht.
Stekelberg: Bergen op Zoom.
Stelberg: Halsteren.
Oostberg, Westberg, Preeckberg,
Welberg: Steenbergen.
2) Prims o.c. blz. 258 e.v.
3) C. Adriaenssens, Geschiedenis en
Merkwaardigheden van Beren-
drecht, blz. 5.
i) Dr. Lorié meent dat deze berg
kunstmatig is ontstaan (Zie cor
respondentie over geologische
vorming van Brabants Westkust
Gem. Museum Bergen op Zoom,
dossier Schelde).
5) Commissie van Breda 332, 1424/
25.
6) R. 335, fol 143 recto, 4 Jan 1529
en Commissie van Breda nr. 337
Domeinrek 1496/97.
7) R. 295, fol 71 recto, 2 Nov. 1480
(Gem. Arch. Bergen op Zoom).
8) C. Slootmans e.a., Halsteren blz.
252.
9) Floris Prims, Geschiedenis van
Antwerpen, 1 Jong Antwerpen,
blz. 6 (1927).
De Kreekrakpolder met de spoor-
wegdam en de verbindingsweg tus
sen Noord-Brabant en Zeeland is
een van de merkwaardigste stukken
grond in onze omgeving.
Als jongste polder - ze werd in 1922
ingedijkt - is ze een voorbeeld van
landaanwinning. Als enigste verbin-
dingsstrook tussen Zeeland en Noord
Brabant herbergt ze in haar boezem
niet alleen een groot aantal voor de
leefbaarheid van de provincie Zee
land onmisbare leidingen maar was
ze ook in het najaar van 1944 een
fel omstreden gebied tussen de oor
logvoerenden voor de ontsluiting van
Antwerpen. Thans nog geen vijftig
jaar oud verleent ze gastvrijheid aan
het Schelde-Rijnkanaal dat haar
nauwkeurig in twee delen splitst en
het oude stroomdal van de Schelde
zijn oude luister teruggeeft. In deze
eenvoduige regels zit een machtig
brok geschiedenis verborgen.
Geologen en botanici kunnen nu nog
in het aangrenzende uitgestrekte
slikken- en schorrengebied bestude
ren hoe een naakt slikkenland kan
aangroeien tot een polderrijp schor
en in dé polder zelf hoe de zilte ve
getatie geleidelijkaan verkommert en
wordt vervangen door andere plan-
ten-gemeenschappen.
Landbouwkundigen vinden er een re
cent voorbeeld hoe uit een chaos van
schorren doorsneden van kreken en
killen bloeiende landouwen kunnen
ontstaan en de historicus vindt ge
gevens genoeg voor een moderne ge
schiedschrijving.
Zo biedt niet alleen de stad maar
ook het land talloze studie-objecten.
Kees van de Watering
24
STRAATGEVECHT TE BERGEN OP ZOOM OP 5 DECEMBER 1581.
Het gevecht vond plaats tussen de Wouwsepoort (rechts) en de Begijnenpoort
(Verloren Costpoort, links op de achtergrond).
Spaanse soldaten waren door laatstgenoemde pooi't de stad binnengedrongen.
Zij werden door Franse troepen in Staatse dienst teruggeslagen. De soldaat
midden heeft een Frans vaandel met staand kruis ontplooid.
De graveur heeft, waarschijnlijk met behulp van de door hem gegraveerde
stadsplattegrond (Prenten van Bergen op Zoom, Breda 1967, nr. 1), een beeld
van de situatie samengesteld dat slechts globaal overeenkomst vertoont met
de werkelijkheid. De bebouwing van de Korenbeursstraat is gestyleerd tot
een gering aantal huizen. Het huizenblok tussen de Korenmarkt en de
Wouwsestraat is geheel weggelaten. Breda ligt vlakbij Bergen op Zoom, het
Begijnhof daarentegen aan de verre horizon.
Een sprekend voorbeeld, hoe de graveurs uit vroeger tijd de werkelijkheid
vervormden om een pakkend beeld van de gebeurtenissen te geven. De van
kunsthistorische zijde gelanceerde opvatting dat de oude gravures om exact
heid te roemen zouden zijn, gaat hier dus niet op.
W. van Ham
BERGEN OP Z.OÖM
ïpftlf!: ffiDf
Gravure uit: Michael Aitzinger, Novusde leone Belgico, 1588. (Herdrukt
in Prenten van Bergen op Zoom, Breda 1967, nr. 27).
25