Ter inleiding
BOL INVBTOB.'
LEVARI VS.
Uitsluitend t.d.v. lezers van de Waterschans.
Prentenkabinet Plantin-Moretus te Antwerpen.
De Maand JANUARI (diam. 14,2 cm.)
Koper-Gravure door Adr. Collaert naar tekening van Hans Bol
j t.vu
In september 1973 heeft Fons Gieles - onze zeer gewaardeerde voorzitter - in de fraaie
St. Joris Taveerne van Hotel De Draak de laatste hand gelegd aan een bijzonder mooie
muurschildering tussen twee gothische friesbogen die bij de restauratie van het vertrek
werden blootgelegd en hersteld. Het schilderstuk is de uitwerking van een gewassen
pentekening van de Mechelse schilder Hans Bol, die leefde van 1534 tot 1593 en die
twee jaar in Bergen op Zoom heeft gewoond.
Hans Bol was een veelzijdig kunstenaar, tekenaar, graveur, boekverluchter, schilder en
vooral miniaturist. Hij vervaardigd 6a.m. 12 gewassen tekeningen met maandmotieven,
waarvan door Adrean Collaert gravures werden gemaakt voor een maandkalender. Het
oorspronkelijke werkstuk maakt deel uit van de collectie-Koenings en is thans in het
bezit van museum Boymans-van Beuningen. Het is een binnen een strakke cirkel ge
tekend tafereeltje met de afmeting van een bierviltje, maar in dit kleine bestek is alles
uitgebeeld wat er in 1578 of daaromtrent op een driekoningendag op de Bergse Grote
Markt te zien moet zijn geweest. De documentaire gegevens van dit miniatuur werden
door Fons Gieles met grote zorgvuldigheid en historische deskundigheid uitgewerkt tot
twee door een middenzuiltje gescheiden panelen van totaal 130 bij 80 cm. Het kunst
werk is een verdere verrijking van ,,De Draak", volgens authentieke gegevens de oud
ste herberg van ons land.
De studie van het miniatuur heeft Fons Gieles er toe gebracht dieper te duiken in de
geschiedenis van Hans Bol, zijn tijd en zijn omgeving. Het resultaat hiervan heeft hij
vastgelegd in een uitvoerig en bijzonder goed gedocumenteerd en met vlotte pen ge
schreven artikel. Als redactie zijn we blij dit te mogen aanbieden in dit dubbele num
mer van „De Waterschans", (het 2de en 3de van de 4e Jaargang), waarmee we dan,
wat de verschijning betreft, weer gronologisch in de pas lopen.
In dit nummer komt ook een kort maar charmant opstel voor van dr. H. v. d. Tuin over
de ervaringen van de 19e eeuwse Franse letterkundige Maxime du Camp met de Roo-
sendaalse douane. In het voortreffelijke jaarboek „De Ghulden Roos" van de Oudheid
kundige Kring van Roosendaal hebben wij meerdere malen uitstekende artikelen over
Bergen op Zoom aangetroffen en we vinden het bijzonder prettig met deze in omvang
bescheiden bijdrage iets terug te kunnen doen. De schrijver behoeven we niet meer
aan de lezers voor te stellen, maar wel stellen wij er prijs op nog te vermelden dat
diens studie over het Franse aandeel in de krijgsverrichtingen in West Brabant in 1940,
eind 1969 verschenen in „De Waterschans", is overgenomen door de „Revue Histo-
rique de l'Armee", het officiële 3-maandelijkse tijdschrift van de Franse oorlogsdocu
mentatie.
Bijzonder blij zijn we met de bijdrage van Ir. Jan. Weyts jr. over de restauratie van het
Locomotiefke, welke studie bijzonder goed aan blijkt te sluiten bij de beschouwingen
over de tekening van Hans Bol. Het was voor de eerste maal dat deze jonge en enthou
siaste architect zijn pen ten dienste van ons tijdschrift stelde en wij hopen dat we in
hem een vaste medewerker mogen hebben gevonden.
MARTIN VENSELAAR
17
