de hoogte te stellen van de vorderingen van deze Franse eenheden, laat het opperbevel
luchtverkenningen verrichten. Er komt om 13.20 (nog steeds de 11e mei) een bericht
binnen van het Flieger Korps IV dat tussen 10.45 en 11.30 gemotoriseerde colonnes
van alle wapens op 6 wegen uit het gebied van Antwerpen in een lijn lopend van Turn
hout naar Roosendaal gesignaleerd werden.
Welke Franse troepen waren dat? Het was die afdeling welke „Itinéraire 2" (route 2)
volgde via Roosendaal naar Breda11)- Verder de 5e G.R.D.I. (Groupe de reconnais
sance de Division d'infanterie-,,Verkenningsafdeling") die met de groep van Luitenant-
Kolonel Lestoquoi van Merksem over Wuustwezel naar Breda ging, alsmede de ver
kenningsafdeling van Luitenant de Villèle, die naar Turnhout optrok 12).
De vrees der Duitsers neemt toe. De hulp van Luftflotte 2 wordt ingeroepen. Wij cite
ren een gedeelte uit het Kriegstagebuch der Heeresgruppe B, 11 mei: „Indien het bij
deze vijandelijke colonnes om een ernstige aanval gaat van sterke strijdkrachten tegen
de Divisie Student bij de Moerdijkbrug, en het de Luchtvloot 2 niet gelukt deze colon
nes doeltreffend aan te grijpen en uiteen te slaan, dan kan bij de grote voorsprong die
ze op dit tijdstip op de 9.Pz.-Div. en de SS-V-Div. hebben, de toestand ontstaan, die
reeds altijd door de Legergroep bij het overleg over het inzetten der luchtlandingstroe
pen bij de Moerdijkbrug gevreesd werd, nl. dat bij onvoldoende uitrusting van het
XXVI.Armee-Korps met snelle, sterke afdelingen, een tijdig inzetten van de luchtlan
dingstroepen aan het Hollands Diep niet mogelijk is
De luchtvloot doet echter zijn werk. Later op de dag wordt door het Luchtmachtcom
mando gemeld dat om 14.45 uur de straatwegen Antwerpen-Turnhout en Antwerpen-
Breda vrij waren, terwijl op de weg Antwerpen-Roosendaal een lange gemotoriseerde
colonne met de kop bij de Belgische grens gezien werd. Links en rechts van de weg
branden, die volgens het Luchtmachtcommando vermoedelijk van aanvallen van Flieger
Korps IV op de hiervoor genoemde colonnes afkomstig zijn.
Tijdens een onderhoud dat wij onlangs in Parijs hadden met de Heer de Montalembert,
die in mei '40 als luitenant het bevel voerde over het zojuist genoemde D.D. 1 13), zei
deze mij dat de Franse soldaten zeer beducht waren voor de Stukas, die ze voor het
eerst meemaakten. Meestal konden ze alleen snel dekking zoeken onder de wagens
van hun colonne. Vaak gingen mensenlevens en materieel verloren.
Het effect van de luchtaanvallen was in de sector die ons aangaat, gunstig voor de
Duitsers. In de late avond van de 11e mei vermeldt het laatst geciteerde Kriegstage
buch: „Het verwachte optrekken van de vijand uit Antwerpen in Noordelijke en Noord
oostelijke richting heeft plaats gevonden, maar schijnt in de eerste plaats door de aan
vallen van Flieger Korps IV te niet gedaan te zijn". Ofschoon echter de Franse colon
nes op 11 mei „zersprengt" werden, de bondgenoten van Holland zijn nog niet ver
dwenen en het Duitse parool voor de 9.Prz.-Div. blijft daarom nog steeds: „Scharfes
Vortreiben", om de verbinding met de 7e Flieger-Division bij Moerdijk veilig te stellen.
Dit is het doel voor de 12e mei. En op 11 mei nog gaat de „Ob. der Heeresgruppe B"
Oberbefehlshaber) persoonlijk naar het 18e leger om zich ter plaatse te overtuigen
van de maatregelen die het XXVIe Legerkorps genomen heeft voor het voorwaarts
drijven van de 9.Pz.-Div.
12 mei
Met het hiervoor vermelde „doel voor de 12e mei" zijn we aangekomen bij de derde
Het détachement de découverte 1 onder Luitenant de Montalembert (D.D. 1; „ver
kenningsdetachement 1"). Cf. Lerecouvreux, op.cit., kaart op p. 72.
12) Ibid., p. 147.
13) Zijn detachement werd, zo vertelde de Heer de Montalembert mij, in Roosendaal
luide toegejuicht („ovations"), toen het via Breda en Tilburg richting 's-Hertogen-
bosch optrok.
54
dag der oorlogshandelingen. We zullen nu de 9.Pz.-Div. verder volgen aan de hand
van het Kriegstagebuch der Heeresgruppe B, het Kriegstagebuch No. 4 en de atig-
keitsberichte.
In de vroege ochtend trekken de eerste gedeelten over de straatweg Sprang-Tilburg
ten einde nog diezelfde dag verbinding te krijgen met de 7.FI.-Div. bij Moerlijk. Om
9 30 heeft de Aufklarungsabteilung der rechten Kolonne der 9.Pz.-Div," Loon op Zand
bereikt De colonne zelf zit er vlak achter. De gevechtspost bevindt zich in Udenhout.
Om 16 uur zijn, volgens een door de Luftflotte 2 meegehoord radiogram der 9.Pz.-Div.
aan de Fl-Div 7 de „vorderste Panzer in Oosterhout", 's Avonds om 18.25 komt de
verbinding der rechter colonne met de 7.FI.-Div. bij Moerdijk tot stand. De „südliche
Kolonne" marcheerde om 17.00 westwaarts van Oosterhout op
Verkenningsvluchten om 12.30 verricht boven het gebied bij Antwerpen naar het Noor
den richting Roosendaal, wijzen op geringe troepenbewegingen in dit gebied (dit zal
de volgende dag, 13 mei, bij de grote terugtocht der Fransen, anders worden
13 mei
Hoewel het grootste gevaar voor aansluiting der Franse troepen met de Vesting hol
land „endgültig abgewiesen" is, moet de begonnen aanval op Rotterdam gedekt en die
op de Scheldemond en Walcheren ingezet worden. Vandaar enkele Kriegsbefehle (13
mei) voor het 18e leger: afschermen en veilig stellen tegen Antwerpen van de Zuid
flank, en het gebied tussen Breda en Scheldemond „fest in Besitz nehmen
Wij weten dat op 13 mei het Franse leger reeds in aftocht was in Zuidelijke richting:
in ons gebied verschillende G.R. via Roosendaal en Wouw richting Huybergen. Nacht
vluchtverkenningen hebben in de nacht van 12 op 13 mei dan ook in het gebied „Roo-
sendaal-Tunrhout tot St. Lenaarts-Bergen op Zoom colonnebewegingen in verschillende
richtingen" vastgesteld. Om 12.00 uur komt er een mondelinge mededeling van de ad
judant van de I.Abt. Schützen Rgt 11 dat volgens Fliegermeldungen vijandelijke gemo
toriseerde colonnes in opmars zijn vanuit het Zuiden, uit de richting Antwerpen, en
vanuit het Westen uit de richting Roosendaal. Het bataillon krijgt dan bevel een ver
sperring op te stellen en vóór alles de wegen naar Rijsbergen en Roosendaal veilig te
stellen. „Inzwischen wird Breda durch Pz.Rgt 33 gesaubert 15).
Op de Franse troepen die vóór hun eigen pantserwagens uit, bij Roosendaal en Breda
naar het Zuiden trekken, worden Stuka-formaties ingezet. Dit brengt mij het rapport
14) Kriegstagebuch der Heeresgruppe B vom 9.Mei bis 14.Juni (12 mei, p. 28). Een
„Abendmeldung" van 12 mei (18.20 uur) aan het AOK 18 spreekt van een optrek
ken der 9.Pz.Div. in drie groepen. Die uit Oosterhout oprukt wordt „die mittlere"
genoemd („XXVI.AK ist mit Pz.-Div. im Vorgehen in 3 Gruppen. Hiervon erreichte
gegen 17.00 Uhr die nördiiche Geertruidenberg, die mittlere, starkste, Oosterhout,
die südliche im Angriff gegen schwachen Feind Tilburg"). - In een telexbericht
van het Hoofdkwartier der Heeresgruppe B, van 13 mei, aan het OKH (Ober Kom-
mando des Heeres), lezen wij: „Tagesmeldung 12.5.40. Bei XXVI.AK erreichte der
Anfang der rechten Kol. der 9.Pz.-Div. urn 18.25 Uhr Moerdijk. Die mittl. Kol. ging
17.00 Uhr von Oosterhout nach Westen vor. Die südl. davon vorgehende Kol. hat
die Eisenbahn Tilburg-Turnhout, hart südwestl. Tilburg nach Westen überschrit-
ten". - Nadat de copie van ons artikel geheel persklaar was, ontvingen wij nog
van de Kameradschaft der 9.Pz.-Div. het Mitteilungsblatt Folge 67, Aug. 1973, met
een artikel over de „Feldzug im Westen". Daaruit blijkt dat bij de 9.Pz.-Div. ook
nog waren ingedeeld de Gruppe Brehmer en de Gruppe Biedermann, die echter
buiten het beperkte kader van onze studie vallen.
15) Kriegstagebuch der I.Abt. des Schützenregimentes 11 vom 29.11.1939 bis 6.7.1940
Gepubliceerd in het Mitteilungsblatt der reeds geciteerde Kameradschaft en ge
schreven door Oberleutnant und Adjudant Klamroth (BI. 5/Folge 17).
55
