Fa. A. J. DE KOK EN ZOON
VOOR KWALITEITSWERK
NIEUWBOUW
RESTAURATIE
VERBOUWINGEN
AANNEMINGSBEDRIJF
WOUWSESTRAATWEG 66b
BERGEN OP ZOOM
TELEFOON 01640-3547
TUSSEN HOSPITAAL
EN BLEEKVELD
Het noordoostelijk gedeelte van de
oude binnenstad van Bergen op
Zoom, omsloten door de Wouwse-
straat, de Blauwehandstraat, de Min
derbroederstraat, de Noordsingel en
de van der Rijtstraat, kwam on
langs door enige interessante bo
demvondsten in het nieuws.
De kern van het terrein, de Koren
markt, zal binnenkort ingrijpende
veranderingen ondergaan. Het voor
naamste gebouw aldaar, de Oranje-
Nassaukazerne is door de militairen
verlaten en zal worden afgebroken.
Redenen te over om aan de topo
grafische geschiedenis van dit merk
waardige stadsgedeelte enige aan
dacht te besteden.
OUDSTE SITUATIE
Einde veertiende eeuw waren de
twee voornaamste gebouwen in dit
stadsgedeelte: het Gasthuis met de
Sint Maartenskapel (op de hoek van
de Blauwehandstraat en de Wouw-
sestraat) en de Verloren Costpoort
(ter hoogte van het flatgebouw te
genover het Ravelijn-op-de-Zoom).
Waar thans de Noordsingel en de
van der Rijtstraat zijn gelegen, lag
toen de stadsmuur met gracht. Het
terrein ten zuiden van de Kleine
Kerkstraat, die oostwaarts doorliep
tot aan de stadsmuur, was eigen
dom van het Gasthuis en heette de
„Gasthuisbeemden". Ten noorden
van dat straatje en langs de Vuil-
beke (een zijtak van de Grebbe van
af de Korenmarkt in de richting van
de Wouwsestraat) lag een straten-
complex, waar de lakennijverheid
zich had gevestigd.
De namen van die thans gedeeltelijk
verdwenen straatjes luidden onder
meer:
Wijngaartstraat, Volderstraat, Mor
tierstraat, Cammerstraat, Kickul-
straat en Raamstraat. Het gedeelte
van de Blauwehandstraat dat langs
deze buurt liep, heette Noord-Gast
huisstraat of Verwerstraat. Wat niet
door huizen en werkplaatsen werd
ingenomen, deed dienst als boom
gaard. Wanneer middeleeuws Bergen
het toppunt van zijn bloei bereikt,
komt aan het half-agrarische karak
ter van dit stadsdeel een einde.
KLOOSTERBOUW
Een middeleeuwse stad zonder kloos
ters is niet denkbaar. Het duurde
echter geruime tijd, voor te Bergen
op Zoom gebouwen van enige im
portantie door deze geestelijke ge
meenschappen gesticht werden. Dan
vinden zij hun plaats in het onder
havige stadsgedeelte. In 1464 be
trokken de Minderbroeders hun
klooster op een terrein aan de Mout-
molenstraat, sindsdien ook Minder
broederstraat geheten. De Cellebroe-
ders vonden hun thuis ten noorden
van de Wouwsestraat in 1474. Ten
slotte verrees buiten de Verloren
Costpoort het Begijnhof (1497). De
realisering van een nieuw straten
plan kon niet achterwege blijven. De
aanleg van de Nieuwstraat (thans
Korenbeursstraat geheten) begon in
1478. Zes jaar later werd deze straat
aanmerkelijk verbeterd; wederom
moest de stad huizen en erven ten
behoeve van de straataanleg aan
kopen. Een straatje vanaf de Blau
wehandstraat in de richting van het
Cellebroedershuis (thans Ketting
straat) kreeg de naam Korte Nieuw
straat. Tenslotte verplaatste men de
Huidenmarkt van het Sint Catha-
rinaplein (Vismarkt) naar het ter
rein vóór de Verloren Costpoort. Dit
terrein werd tot een plein getrans
formeerd (1488).
Terwijl de lakennijverheid achteruit
ging vonden de Bergenaars hier een
ander en zeker attractiever bedrijf:
hier bouwde men een aantal bier
brouwerijen. Aan de lezer om uit te
maken, of dit enig verband hield
met de kloosters
9
