16.
GEDACHTEN OVER
DE SYNAGOGE
"Synagoge" is de griekse vertaling van het hebreeuwse
woord BET HA KENESJETH, hetgeen "plaats van samenkomst"
betekent. De naam synagoge wordt gegeven aan het gebouw,
17.
dat speciaal voor godsdienstoefeningen en voor onder
richt bestemd is. In het Jiddisch (een mengsel van
Hebreeuws, Duits en Romaans) spreekt men daarom van
SJOEL, afgeleid van het duitse woord "Schule". Vaak
ook dient het gebouw voor samenkomsten ter bespreking
van belangen van liefdadigheid en religie.
Het Hebreeuws kent daarvoor het woord BET HA MIDRASJ,
dat is "huis van onderzoek".
Hoe oud het gebruik van synagogen is, is niet met ze
kerheid bekend. De TALMOED (een soort handboek voor
praktische toepassing van de Mozaïsche Wet in het da
gelijkse leven) zegt, dat de synagoge reeds in Abrahams
tijd (ca. 2000 v.C.?) bestond, maar deze uitspraak
dient slechts om het gezag van de synagoge te ver
sterken. Dergelijke plaatsen van samenkomst moeten
echter reeds omstreeks de tijd van Salomo (975-935) by
bepaalde joodse kringen in gebruik zijn geweest, maar
het speciale godsdienstoefeningskarakter was er toen
nog niét. In de Babylonische Ballingschap -de tijd,
gedurende welke een groot deel van het Joodse Volk
in Babylonië verbleef, vanaf 598 v.C. tot de terugke
ren in 538 v.C. onder Zerubbabel en in 458 v.C. onder
Ezra- had men zeker wel synagogen met dit karakter.
In. het" Tweede Tempeltijdvak (538 v.C.-70 n.C.) beston
den zij overal waar maar een groepje Joden bijeenwoonde
In de loop der eeuwen zijn overal, waar joodse gemeen
schappen waren, synagogen opgericht. Naarmate de
joodse gemeenschappen groter of kleiner waren, hadden
zij meer synagogen. Elke Jood had het recht er een te
stichten of zijn eigen woning daartoe in te richten.
Zo kende Amsterdam vóór de Tweede Wereldoorlog tien
gemeenschapssynagogen en een groot aantal kleinere
verenigingssynagogen
Een speciale bouwstijl voor synagogen bestaat niet; men
past zich aan de heersende bouwstijl voor grote gebou
wen in de omgeving aan. Voor. de synagoge te Bergen op
Zoom is het opmerkelijk, dat men de driedeling van de