PRINSEN VAN AUVERGNE IN BERGEN GP ZOOM.
Hoe kwamen de AuveTgnes te Bergen op Zoom? Na de vrede
van Munster (l648)is de wettige erfgename van de mar
kiezen van Bergen op Zoom, weer in het Bezit van stad
en land gekomen. Deze markiezin was tevens geboren
gravin van 's—Heerenbergh in Gelderland, en heette
derhalve Maria Elisabeth II van den Bergh. Te 1s-Hee-
renbergh had zij maar kort geregeerd en moest tenslotte
het veld ruimen voor andere familieleden. Het was dus
maar goed voor haar positie, dat zij 3ergen op Zoom in
bezit kon nemen. Uit haar (overigens weinig gelukkige)
huwelijk met Eitel Fritz, een berooide prins uit het
huis van Hohenzollern, had zij één dochter, Henriëtte
Francisca, die in 1662 huwde met Frederik Maurits de
la Tour d'Auvergne, een franse veldheer. Toen Maria
Elisabeth in 1671 overleed, kwam Bergen op Zoom dus
rechtens aan haar dochter toe, maar het volgende jaar
brak een oorlog met Frankrijk uit. Daar de markies
gemaal aan de zijde van de vijand diende, gaf men het
markiezaat voor de tijd van de oorlog aan prins Willem
III van Oranje. Bij de vrede van Nijmegen in I678 kreeg
de markiezin haar rechten terug: pas in 1681 kon zij te
Bergen op Zoom gehuldigd worden.
Zeven jaar nadien was het weer mis: opnieuw verloor de
markiezin haar macht ten gunste van de prins van Oranje
en pas in 1697 (vrede van Rijswijk) kwam zij in Bergen
op Zoom terug. Het jaar daarop overleed zij in de mar-
kiezenstad. Van haar vier zoons bleven er drie onge
trouwd: Emanuel Maurits, die in 1702 te Bergen op Zoom
overleed; Hendrik Oswald, die als geestelijke het bracht
tot de rang van kardinaal-aartsbisschop van Vienne
(Zuid-Frankrijk) en Frederik Constantjjn, eveneens gees
telijke en bezitter van rijke ambten, zoals kannunik te
Straatsburg en proost te Luik, Hun geestelijke stand
belette niet een vrolijk leven te leidenWe komen
ze hierna nog tegen, alsmede hun broer Francois Egon,
de nieuwe markies, l)
23.
FRANCOIS EGON MARKIES
Henriëtte Francisca liet dus maar één zoon na, die
bestemd was haar op te volgen: Francis Egon, in te
genstelling tot zijn vader, graaf Frederik Maurits, nu
Prins van Auvergne. Evenals zijn voorouders diende hij
aanvankelijk in het Franse leger. Toen in 1701 weer
eens een oorlog met Frankrijk uitbrak, begon men de
goederen van de markies te vorderen: deze koos echter
de sterkste partij en verliet het Franse leger. Hij
stelde daarop zijn diensten ter beschikking van de Sta-
ten-Generaal, die hem spoedig in het bezit van Bergen
op Zoom herstelden. De Hollanders maakten hem in 1704
majoor-generaal van de cavalerie. Als Staats veldheer
verwierf hij veel krijgsroem. Niet alleen wist hij een
franse verrassing op Bergen op Zoom te voorkomen (1705),
maar hij won in 1709 grote verdiensten in de slag bij
Malplaquet. Pas in 1707 vond hij tijd om zich als mar
kies te laten huldigen en om te trouwen met Maria Anna
van Arenberg en Aarschot. De plechtigheid vond te Ant
werpen plaats. Men beweert dat de oom van de markies,
de kardinaal de Bouillon, dit huwelijk had "georgani
seerd". In ieder geval behoorde de bruid tot de hoog
ste adel van de Zuidelijke Nederlanden. Hun enige doch
ter en erfgename Marie Henriëtte is in 1708 te Bergen
op Zoom geboren. 2) Twee jaar nadien overleed Francois
Egon, zodat zijn persoonlijke regering te Bergen op Zoom
vrij kort moet zijn geweest. Juist in die jaren (1707-
1710) liet hij de vleugel, waarin zich de woonvertrekken
bevonden, opnieuw inrichten en verbouwen.
DE TÜINVLSUGEL GEBOUWD, 1709.
Het markiezenhof moet voor een grand seigneur van die
tijd weinig aantrekkelijks hebben gehad. Tegen de gevel
van het woonverblijf stond (naar alle waarschijnlijkheid)
de oude huiskapel aangebouwd, die de toch al van schaars
