DE HUIZEN ZUIDZIJDE HAVEN 129 EN
131.
door Jan Weyts
Aan het eind van de Zuidzijde Haven, nabij de vroegere Hampoort staat het dubbel-
huis nr. 129-131Het is gebouwd in 1646, ter plaatse van een voormalig bedrijfsterrein
(zie: Gids voor Oud Bergen). Het hoekhuis heette destijds "Amsterdam", het andere
"het Markschip op Den Haag". Hoewel het gebouw thans uitwendig een vrijwel ge
heel 19e eeuws karakter vertoont, is er veel oorspronkelijk muur- en houtwerk be
waard gebleven.
Hetmetselwerkvan de buitengevels is, onder de 19e eeuwse bepleistering, nog au
thentiek. Blijkens de bij onderzoek vrijgekomen zand- en kalkstenen hoekblokken zijn
de straatgevels rijkelijk met natuursteenwerk versierd geweest. De fraaie in- en uitge-
zwenkte geveltoppen, die op een tekening van Bernardus Klotz (zie: Tekeningen van
Bergen op Zoom) uit 1671 te zien zijn, deden een dergelijke fraaie uitmonstering van
het gevelwerk al eerder vermoeden. De achtergevel is voor een groot gedeelte niet
gepleisterd. Hij is geheel in baksteen opgetrokken, met korfbogen boven de vensters.
Het nu op het gehele pand aanwezige schilddak is rond 1900 in de plaats gekomen
van de twee oorspronkelijke dwarskappen, die ook op de tekening van Klotz te zien
zijn.
In het interieur zijn de eiken moer- en kinderbalkenzolderingen vrijwel geheel in hun
oorspronkelijke staat bewaard gebleven. Opmerkelijk is de nu vrijwel geheel verdwe
nen binnenindeling geweest. Oorspronkelijk was het gebouw in de diepte over beide
verdiepingen in tweeën gedeeld door een evenwijdig met de kaai lopende muur. Op
de begane grond was het voorgedeelte in drieën gedeeld: een hal in het midden,
met links achterin een spiltrap, en aan weerszijden een vertrek met schoorsteen. Het
achtergedeelte was waarschijnlijk slechts in tweeën gedeeld, waarbij beide vertrekken
eveneens een schoorsteen hadden, ruggelings staande tegen die van de voorvertrek
ken. Op de verdieping waren de voor- en achtergedeelten beiden door een ook nu
nog bestaande muur in het midden in tweeën gedeeld. Een verdere indeling was wel
licht in eiken schotwerken uitgevoerd. Boven de vier schoorstenen van de begane-
grondvertrekken stonden ook boven schoorstenen.
In 1982 is het, toen al enige tijd leegstaande pand, aangekocht door de Stichting
Stadsherstel. De vervolgens opgemaakte restauratieplannen voorzien in een opsplit
sing in twee afzonderlijke woonhuizen. De oorspronkelijk aanwezige hoofdstruktuur
met de langs- en dwarsmuren zal daarbij hersteld worden, evenals de balkenzolderin-
gen.
Op de oorspronkelijke plaatsen zullen twee schoorstenen gereconstrueerd worden.
De straatgevels zullen waarschijnlijk hun 19e eeuwse karakter bewaren. De nu op het
achtererf staande pakhuizen zullen plaats maken voor ruime tuinen.
Het ligt in het voornemen van de Stichting, om, zodra alle te verwachten subsidie
beschikkingen ontvangen zijn, in het voorjaar van 1984 met de restauratie te begin
nen. In afwijking van de plannen met Vismarkt 13 zullen beide huizen, al naar gelang
de belangstelling, als casco of in gerede staat, verkocht worden aan particulieren.
8
Ontwerp voor de restauratie van de huizen "Amsterdam" en "het Markschip op den
Haag", Zuidzijde Haven 129/131. (ontwerp ir. J. Weyts).
VAN Dt- Pc NNINGMf ESTER
In Ui- maand december hub! Li du acceptgirokaart
wniv.incjun lol II /uil die nog ontvangen) ter betaling
an du contiubutie vooi 1 984
A.m u'doi wordl hel vriendeli|k vei zoek gedaan die
goedig Ie betalen en hel staat ledei vig om meer
dan het verschuldigde bedrag le behalen
l> I,armee steun! U liet werk vuil de vereniging
n helpt LI om de finani iele problemen
op ie lossen
9
