MEDEDELINGEN
HET HUIS "DE DRIE CONINGEN".
BESTUURSVERKIEZING
Tijdens de op 18 april j.l. gehouden jaarvergadering zijn de bestuursleden t.w. de
heren J.W.A. van Gastel en E.G.H. Hartel herkozen als bestuurslid van onze
kring. De heer van Gastel zal zoals in de vorige periode wederom de penningen
beheren, terwijl de heer Hartel in de komende zittingsperiode de dagexcursies
zal verzorgen.
CONTRIBUTIEVERHOGING.
Om o.a. zorg te dragen dat we in 1 987 een waardig gedenkboek ter gelegenheid
van de heerlijkheidsfeesten kunnen uitgeven, is de vergadering ermee accoord
gegaan om de contributie voor de volgende jaren op f 35,-- per jaar te stellen.
LEZINGEN.
Op verzoek van vele leden laten wij U nu reeds weten op welke data de lezingen
voor het seizoen 1984/1985 gepland zijn. Noteer deze alvast in Uw agenda
zodat U met e.v.t. andere afspraken hiermede rekening kunt houden. De spre
kers en de te behandelen onderwerpen worden U tijdig bekend gemaakt.
Woensdag(avond)1 7 oktober 1984
21 november 1 984
19 december 1 984
16 januari 1 985
6 maart 1 985
STERKE GROEI VAN HET AANTAL LEDEN.
Het ledenaantal heeft vanaf 1 978 tot en met 1 981 geschommeld rondde 300. In
1 982 kwam er enige beweging in. Het aantal groeide toen met 22 leden. In 1 983
kwamen er 88 leden bij, zodat de kring op 31 -1 2-1 983 in totaal 41 3 leden telde.
In de eerste maanden van dit jaar hebben we de 450 reeds overschreden. Dus de
mogelijkheid dat dit jaar het aantal van 500 bereikt wordt, is met Uw steun niet
onmogelijk.
De leden worden opgewekt om in hun omgeving na te gaan wie er interesse
heeft voor de geschiedenis van Stad en Land van Bergen op Zoom. Aanmelden
kan bij de penningmeester of de secretaris, waar ook folders met aanmeldings
formulieren te verkrijgen zijn Deze folders liggen ook bij de V.V.V., stadswinkel,
gemeentemuseum het Markiezenhof en het Gemeente-archief.
34
door: Jan Weyts
Het huis, dat thans bekend staat als Hoogstraat 12-14 is ontstaan door de
samentrekking van drie middeleeuwse huizen. Op de hoek van de Koningstraat
stond een klein huisje. Daarnaast stonden "de Drie Coningen" en "de Roosen
boom". Eigenaar van deze samengevoegde huizen was in 1 629 Thomas Bucker.
Zijn erfgenamen verkochten het pand in 1734 aan de huurder Jacques Le
Jeune, substituut-ontvanger van de verpondingen over Bergen op Zoom (1De
koopprijs was f 2.500,-.
Bij de beschieting van de stad door de Fransen in 1747 werden de gebouwen
zwaar beschadigd. Het schadebedrag, door Le Jeune opgegeven, bedroeg
f 6.000,- (2). Bij de toewijzing van de vergoedingen, waarbij hijzelf een belang
rijke rol vervulde, kreeg hij 7 4.500,- (3)-. Waarschijnlijk omdat de huizen niet
meer te herstellen waren, liet hij door bouwmeester Govert van der Linden te
Dordrecht enkele ontwerpen maken voor de herbouw. Diens ontwerpen,
waarvan de tekeningen bewaard zijn in het Gemeentearchief van Bergen op
Zoom, voorzagen in een grootscheepse herbouw in Lodewijk XV vormen. De
bouwkosten daarvan, f 9.497,-, zijn kennelijk te hoog geweest voor Le Jeune.
Naar bij de jongste restauratie bleek, is voor een eenvoudiger opzet gekozen,
waarbij het achterhuis slechts een i.p.v. twee verdiepingen telde.
Van de bebouwing van voor 1747 zijn slechts twee kelders overgebleven, die
van het hoekhuis en die van de Roosenboom. De mogelijke kelder van het
middelste huis is thans niet gevonden. Enkele dichtgemetselde openingen in de
scheidingsmuur met Hoogstraat 10 duiden op een gemeenschappelijke
gebruiker voor 1747.
De plannen van Van der Linden (fig. 1) voorzagen in een ruime ingangspartij,
uitmondend in een centrale koepelkamer. Rechts van de gang lagen de grote
voorzaal met een achterkamer, en links de kleine voorzaal met daarachter de
keuken, de achteringang en een kantoor. Bij de uitvoering zijn diverse
onderdelen anders uitgevoerd (fig. 2 en 3). De voorgevel is bijvoorbeeld uitge
voerd met een vooruitspringende middenrisaliet en hoekpilasters (fig. 4) i.p.v. de
ontworpen vlakke gevel (fig. 5). De schoorsteen in de grote voorzaal is tegen de
achterwand geplaatst in plaats van tegen de zijwand, waardoor de verbinding
met de achterkamer veel smaller werd. Interessant is de verschuiving van de as
van de koepelkamer. Omdat het grondplan niet rechthoekig was, zoals Van der
Linden suggereerde, doch trapeziumvormig, dreigde ten gevolge van de strenge
as gang-koepelkamer de achtergevel asymmetrisch te worden. Door de as van
de koepelkamer te verschuiven, kwamen wel de toegangsdeuren uit de as van
de zaal te liggen, doch werd de achtergevel symmetrisch. De ligging van de
keuken is teruggevonden, doch of in de resterende ruimte een kantoor ver
wezenlijkt is, kon niet meer vastgesteld worden. Merkwaardig was, dat boven de
in de Koningstraat uitkomende gang de oude balklaag volledig ontbrak. Mogelijk
is hier in een bouwfase een aparte opgang geweest voor een bovenhuis.
Van de interieurs was weinig overgebleven. Alle vertrekken op de begane grond
en de voorkamers op de eerste verdieping hebben hun enkelvoudige balken-
zolderingen bewaard (balken 1 7x22 cm). De kleine voorzaal is waarschijnlijk vrij
snel van een stucplafond voorzien. De sporen aan de daar teruggevonden
gestucte Lodewijk XV schoorsteen wijzen daarop.
In de tweede helft van de 1 9de eeuw is het huis gesplitst door in de as van de
gang tot op de zolder een muur te bouwen. Waarschijnlijk is toen ook het achter
huis met een verdieping verhoogd. De koepelkamer is daarbij of kort daarna
onherkenbaar gewijzigd. In het linker huis werden de keuken c.a. tot achter
kamer verbouwd. In het rechter werd de achterkamer versmald. Zodoende
35