Ondertussen zijn er deze week weer huizen gevorderd:
Hussem zit in de Landwachtkazerne die stikt van de vlooien.
V.d. Kerkhof had niets, zit nu bij Hagenaars die zelf er uit
gezet is. Juffr. de Klerk is na 5 weken weer uit haar huis gezet.
Het beschieten van treinen en voertuigen neemt toe. 't Was
ontzettend vandaag in de buurt van Oud Gastel en Etten. Bij
Etten is 'n bus beschoten met 18 mensen, 'n Motorrijder zette
z'n motor tegen 'n boom die even later geheel vernield was.
'n Auto werd vernield, 'n vrachtauto v.d. "Bij" levensmidde
lenvoorziening is vernield enz. Maandag moet de school
beginnen. Hoe zal het zijn? Morgen 1e Zaterdag! 6S)
3 september Gisteren was het bij Schieffelbusch krijgsraad. 69) We ver
onderstelden dat ze ontvluchtingspogingen beraamden, wat
ook waar bleek te zijn. Vannacht was 't rumoerige storm
achtige nacht. Geweldige storm en in het naburige "Sta
lingrad" waren de auto's aan 't verhuizen. De motoren
ronkten heel den nacht. Vanmorgen om 12 1/2 reden weer
auto's binnen het kamp en van alles werd opgeladen. Om
2 uur stond Vogelaar's auto bij Schief voor de deur. Even
daarna werd die volgepropt met dozen en kleren en daarna
startte die. Mevrouw aan 't huilen en naar Gerritsen. Bij ons
werden dozen voor haar gehaald. Vanavond kwam Schief
weer terug. Hij bracht z'n vrouw en kinderen naar Breda en
zelf vertrekt hij morgen, 't Hele kamp is aan 't verhuizen
want er is 'n inval in België. Ze zitten reeds op 60 KM van
Brussel. Prins Bernhard is benoemd tot opperbevelhebber
van 't gewapend verzet. Onze redding is nabij. Gisteravond
zijn de geallieerden België al binnengerukt. Doornik is al vrij.
4 september Dag van emotie!
Vanmorgen togen we naar school. Om half 11 kwam Ina met
de boodschap dat de treinenloop in de war was. Wagens en
fietsen gevorderd. Toen om 12 uur de school uitging, kwam
meteen de tijding dat we voorlopig geen school meer zouden
hebben.
Op straat was het ondertussen zeer rumoerig geweest bij het
vorderen van wagens en fietsen.
Raatsveld Jr. van den Halsterscheweg is neergeschoten toen
zijn fiets werd genomen. Zielig toen ik bij Ro was werd zijn
lijk voorbij gedragen.
Op 1 uur kwam er een geweldige klap, ontzettend, 't Eerste
ogenblik dacht je dat er 'n bom viel. Al gauw bleek het 'n ont
ploffing bij de Waterlokazerne te zijn. Op 't terrein achter de
kazerne is 'n gebouw ingestort met munitie. Tot half 6 toe
zijn de ontploffingen aan de gang geweest, 'n Aardig brandje
was het! Bij de Rijks H.B.S., Ambachtschool, Burg. Stule-
meijerlaan, dr. Potter overal zijn ruiten stuk. Later bij hoek
Mineurstraat Nieuwmarkt zag ik 'n plundering van 'n maga
zijn. Wollen dekens, dozen zeep, rolletjes verband. Vanavond
zijn de moffenhuizen leeggeplunderd. Alle meubels, lampen,
borden, enz. werd er door het plebs uitgehaald. Ook "Sta
lingrad" kreeg vanavond 'n beurt. 70) De uittocht van de
Duitsers is enorm. O, die gezichten van de mensen. Pracht-
koffers hebben ze bij zich! En die dweilen! Veel kijken er
toch zo benauwd, ze sjouwden zich 'n ongeluk om spulletjes
te redden.
De geallieerden moeten al bij Antwerpen zitten. Maastricht,
Roermond moeten na geweldige bombardementen reeds vrij
zijn, zodat de aftocht langs deze kant belemmerd is. De
wagens trekken ook allemaal via Halsteren, dus langs
Moerdijk weg.
Oranje papier is al in huis.
5 september 'n Akelige saaie dag. Om half vijf waren er al mensen op
straat. Reeds vroeg was de plundering aan gang, maar
burgerpolitie bewaakt nu de vrijgekomen huizen.
Vanmorgen was er 'n spanning van: Zuster Anna ziet gij
Radio 11 3/4 waarschuwde de R'dammers alle haven
werken enz. te bewaken. Op Duits gebied wordt reeds ge
vochten, Breda is reeds bezet, (niet waar!) 71)
's Middags om 2 uur kwam 'n troep aftandse Moffen voorbij,
ze sleepten zich voort naar Wilhelminakazerne, maar waren
nog gewapend. In de stad waren er nog genoeg "vrienden".
Tegen den avond kwam de teleurstelling. Waar blijven ze
toch?
Allerlei praatjes gaan rond.
Radio 20 1/4. In Suriname luidden de klokken ter ere van
Breda's bevrijding. Haven Antwerpen ongeschonden in
handen.
6 september De 1e mof, die ik zag, liep ongewapend. Eerst om melk en
vlees geweest, waarbij je allerlei praatjes hoorde.
Breda is weer prijsgegeven. Er zit nog geen Tommy in Neder
land, enz.
Moffen nog in overvloed, wel gewapend maar afgemat. Van
morgen ook 'n gewonde op 'n wagen gezien. Lou kwam thuis:
alle radioberichten zijn maar om te misleiden. Breda is nog
niet bezet. Maar onderwijl! Munitie in de lucht gevlogen,
magazijnen leeg, paniek onder de soldaten en op de procla
matie v/d Seys dat iedereen aan 't werk moet wordt geen
gehoor gegeven. 72) Stouten is door de partisanen opgepikt,
maar later weer bevrijd. 73)
6S) Eerste Zaterdag van de maand: maandelijkse gebedsdag ter ere van Maria:
Int. kolonel J. Hussum, Faurestraat 52; J.M. Hagenaars, wiskundeleraar, Faurestraat
56; F.G. v.d. Kerkhof, V. Overstratenlaan 21, hoofdcommies Raad van Arbeid;
J.M L. Clerq, onderwijzeres, Zuidzijde Zoom 14.
69) De vergaderingen werden gehouden in de (gevorderde) woning van ir. P.J. Schiefel-
busch, Bolwerk Noord 57.
70) "Stalingrad" (3 september) was een sarcastische bijnaam voor het deel van het
Bolwerk, waar de Duitsers huizen hadden gevorderd om officieren onder te brengen.
WATERLOKAZERNE was tijdens de Duitse bezetting de naam van de WILHELMINA
KAZERNE.
7') Deze dag bleef in de geschiedenis bekend als "Dolle Dinsdag
72) v.d. Seys Seyss-lnquart.
73) Vermoedelijk H. Stouten, aannemer. Zuidzijde Zoom 35.
95