zondag
12 april 1987
DE ZAAK NAUNDORFF DE BOURBON
Mini excursie
Spuihuis en
huizen in de
nabijheid.
Op dit moment zijn er nog
geen nadere gegevens be
kend. U krijgt hiervoor
nog informatie in een van
de volgende Waterschansen.
Samenkomst is in ieder ge
val
12.00 uur voor het Spuihuis.
woensdag
22 april 1987
JAARVERGADERING
De agenda zal U tijdig toe
gezonden worden.
Aanvang 20.00 uur.
Zaal Gereformeerde Kerk,
Bolwerk.
donderdag
4 juni 1987
ééndags-excursie
naar
Nadere informatie volgt
t.z.t. Excursieleiders
Dr. E.G.H. Hartel en
J.W.A. van Gastel.
Charles de Bourbon, na
mens de Naundorff-partij
pretendent voor de Franse
koningstroon blijft in het
verre Canada koel onder de
last van de erfafspraken,
die hij echter wei degeiijk
au sérieux neemt. Wie
kent de zaak Naundorff/De
Bourbon, die in de jaren
vijftig plotseling weer ac
tueel werd, nog
We schrijven 20 Prairial
van het jaar III (8 juni
1795) wanneer de in 1785
als zoon van Lodewijk XVI
en Marie-Antoinette van
Oostenrijk geboren kroon
prins Charles Louis over
lijdt. Nauwkeurig zijn de
rapporten door diverse doc
toren bijgehouden. Zelfs
de bewakers hebben beves
tigd dat de aan scrofuioze
overleden jongen ook inder
daad de bewuste kroonprins
was. De overledene wordt
bijgezet op een klein kerk
hof naast de Eglise Sainte-
Marguérite bij Fanbourg-
saint-Antoine en de re
gering meent nu dat alles
zo naar genoegen van*
iedereen is geregeld.
Al dra echter menen velen
om verschillende redenen
aan de uitspraken van de
regering te moeten twij
felen. Verwisseling van de
prins door een andere
jongen, die daarna vergif
tigd werd, is helemaal niet
denkbeeldig. Spoedig treden
er figuren op, die zich voor
de verdwenen Dauphin uit
geven. Ze boeken overigens
weinig sukses. Het is Lode
wijk XVIII, de eerste koning
na de Revolutie, die, be
zorgd en getergd, een de
gelijk onderzoek iaat in
stellen. Aangezien het
speurwerk niets oplevert en
bovendien tamelijk abrupt
J.W.M. Weyts
wordt stopgezet, blijft het
in Parijs gonzen van de ge
ruchten. In deze sfeer van
onzekerheid komt Naun-
dorff eind mei 1833 te Pa
rijs aan.
Karei Wilhelm Naundorff,
die sinds 1824 openlijk be
weert de verdwenen Franse
kroonprins te zijn, bezit
geen enkel document,
waaruit zijn ware identiteit
vastgesteld kan worden.
Nu komt hij naar "zijn"
hoofdstad om zijn recht op
te eisen. Hij behaalt snel
enkele resultaten: verschil
lende leden van de oude
royalistische hofhouding ge
loven hem. Zijn grootste
sukses is wei dat niemand
hem kan ontmaskeren.
Naundorff voelt zich steeds
zekerder van zijn zaak en
durft zelfs en proces tegen
de Franse staat te begin
nen. Dit wordt de regering
van dat land te dol en met
spoed zet zij Naundorff op
dood spoor. Zijn documen
ten worden in beslag ge
nomen en de "oproerkraai
er" krijgt te horen dat hij
naar Engeland wordt ver
bannen.
In Engeland blijft Naun
dorff fanatiek voor zijn
zaak vechten. Maar ook
hier voelt hij zich niet op
zijn gemak en al gauw be
sluit hij uit te wijken naar
Nederland (vertrek januari
1845). In ons land wordt hij
al snel een ongewenst per
soon en alles lijkt erop dat
zijn verblijf hier van korte
duur zal zijn. Dan ver
klaart een integer jurist
met een uitstekende staat
van dienst, mr. van Buren,
zich bereid Naundorffs be
langen te verdedigen. Hij
weet te bedingen dat zijn
cliënt zijn pyro-technische
uitvindingen aan de Neder
landse staat mag demon
streren. Tot veler verba
zing verklaren grote leger-
deskundigen alras dat de
uitvindingen in principe
bruikbaar zijn. Alles resul
teert in een fantastisch
contract: een groot jaarsa
laris en bij slagen een som
van één miljoen gulden
i/
X'-'i
1 H
fy'/r, f/-, 7- M/rt»,//,
mm
Karl Wilhelm Naundorff
op zijn sterfbed,
Had Naundorff gebluft
We zullen het helaas nooit
weten, daar de uitvinder de
kans niet gekregen heeft
om zijn schepping te vol
tooien. Hij wordt overval
len door een ziekte, die
hem in korte tijd sloopt. Is
het echter een ziekte De
omstandigheden zijn met
recht verdacht te noemen.
In ieder geval, begin augus
tus 1845 wordt Naundorff
ernstig ziek en op 10 au
gustus van dat jaar sterft
hij, volgens zijn eigen over
tuiging door vergiftiging.
Twee dagen na Naundorffs
dood wordt zijn overlijdens
akte opgesteld, één van de
meest opzienbare documen
ten van de Nederlandse
Burgerlijke Stand (Delft,
overlijdensakte 338, d.d. -
12.8.1845. Onomwonden
wordt hierin verklaard dat
het gaat om: "Charles
Louis de Bourbon, Hertog
van Normandië (Lodewijk
de zeventiende) bekend ge
weest zijnde onder de na
men van Charles Guillaume
Naundorff, geboren op het
kasteel te Versailles in
Frankrijk, den zeven en
twintigsten maart zeven
tien honderd vijf en tachtig
en alzoo ruim zestig jaren,
wonende binnen deze stad;
zoon van wijlen Zijne Ma
jesteit Lodewijk de zestien
de Koning van Frankrijk en
van Hare Keizerlijke en
Koninklijke Hoogheid Marie
Antoinette, Aartshertogin
van Oostenrijk, Koningin
van Frankrijk, beiden ge
storven in Parijs". De in
houd van deze akte, die na
tuurlijk tot in de hoogste
regeringskringen bekend ge
weest moet zijn, mocht
passeren Het behoeft
geen betoog dat dit docu
ment, dat nooit herroepen
werd, de sterkste troef in
de handen van de pro-Naun-
dorff-partij werd. De leider
zelf kreeg zijn welverdien
de rust onder een grafsteen
met de alleszeggende tekst:
"lei repose Louis XVII
Charles Louis, Due de
Normandie, Roi de France
et de Navarre, né a Ver
sailles le 27 Mars 1785,
Décédé a Delft le 10 Aoüt
1845". En ook deze tekst
op een wat eenzame graf
steen in het Kalverbos te
Delft werd tot op heden
nog steeds niet door de
autoriteiten verwijderd
Over Naundorff en diens
nakomelingen handelt de
lezing van Jan W.M. Weijts,
die zai plaatsvinden op
donderdag 18 september
1986 om 20.00 uur in "de
Ster", Korenbeursstraat 40,
te Bergen op Zoom.
Charles de Bourbon, koning
Charles XII in 1977.
24
25