van de oude afbeeldingen,
de mensen die in de beta
lingsreeksen voorkomen voor
zich tracht te zien, zal men
weer even in de vroegere
wereld verplaatst worden.
Als voorbeeld noem ik de
post van 27 oktober 1551
waarbij de opzichter van de
Vismarkt een bedrag ont
vangt omdat hij met een
ploeg van zeven vrouwen de
binnenplaatsen van het Mar
kiezenhof haastig had laten
wieden en schoonmaken met
het oog op de komst van de
Prins van Oranje. Op de Vis
markt had men ervaring met
vlotte schoonmaakbeurten
en het levenslot van laag en
hoog is uit zo'n post op te
maken. Ook blijkt dat het
Markiezenhof er niet altijd
zo verzorgd bij stond als
thans.
Geschiedenis stemt vaak
wat droevig. Zodra een huis
klaar is gaan de bouwers
dood en begint het verval.
Daar staat het dan, terwijl
het steeds meer een last
dan een lust wordt en nie
mand meer weet waarom
het eigenlijk gebouwd werd.
Wanneer we de geschiedenis
van het Markiezenhof over
zien vragen we ons af wie
er meer vreugde aan het ge
bouw beleefd zuilen hebben:
de Heren van Bergen op
Zoom, die het vijfhonderd
jaar geleden lieten bouwen,
of de stad van vandaag, die
het als historische schat
met zorg bewaart. Hoe dan
ook, Bergen op Zoom zonder
het Markiezenhof zou zijn
als Den Bosch zonder Sint
Jan, gewoon onvoorstelbaar.
BLOKSTAL 2 VAN PAARDENSTAL TOT ARCHIEFBEWAARPLAATS
In 1984 besloot de gemeen
teraad een krediet ter be
schikking te stellen voor de
verbouwing en inrichting van
Blokstal 2 tot huisvesting
van de Gemeentelijke Ar
chiefdienst.
Daarna kon een begin ge
maakt worden met de om
vangrijke bouwaktiviteiten
die zo'n twee jaar in beslag
zouden nemen.
Voor de archiefdienst bete
kende het uitzicht op de
oplossing van een haast
twintig jaar durend ruimte
probleem. De eerste concre
te stappen om te komen tot
een nieuwe huisvesting zette
het gemeentebestuur in 1970
door de aankoop van het
pand St. Catharinaplein 1, in
1974 van het buurhuis de
Kleine Rennenberg (nr.2). In
door Cees Vanwesenbeeck
deze huizen zouden de kan
toren en publieksruimten
van het gemeente-archief
worden ondergebracht, ter
wijl in het achterterrein een
ondergrondse bewaarplaats
zou worden gerealiseerd.
Omdat de kosten van dit
bouwplan te hoog bleken te
zijn, werd van verdere uit
werking van het plan afge
zien. Andere lokaties kwa
men in de daarna volgende
periode in het zicht De
Zwarteweg, waar nieuwbouw
zou plaats vinden, het voor
malige Fraba-gebouw aan de
Korenmarkt dat verbouwd,
zou worden en tenslotte
nieuwbouw op de Koren
markt.
In 1980 werd door architekt
ir. J. Weyts een eerste
schetspian gemaakt voor de
verbouwing van Blokstal 2.
Uit de berekeningen omtrent
de bergingscapaciteit van
het gebouw is gebleken dat
de archiefdienst met die
nieuwe huisvesting zo'n der
tig tot veertig jaar vooruit
kan.
Blokstal 2 is in 1745/1746
gebouwd. Zoals de nummer
ing al aangeeft, bestond er
ook een Blokstal 1. Die
stond aan de oostzijde van
de Nieuwe Markt.
gen op Zoom vinden we een
dergelijk blok van twee stal
len aan het westeinde van
de Dubbelstraat (waar nu
het Klein Arsenaal staat).
Omstreeks 1700 was er be
hoefte aan nieuwe stalling
en. De eerste is omstreeks
1703 gebouwd op de Nieuwe
Markt. Later was deze be
kend ais Blokstal 1; er was
plaats voor 106 paarden.
Deze Blokstal 1, welke een
beschermd monument was,
is in 1967 gesloopt in ver
band met de aanleg van de
Westersingel.
De tweede Blokstal (later
genummerd 2) is in 1745 of
1746 gebouwd. Hier konden
105 paarden onderdak vin
den. Een nieuwe stalling
met een rijplaats of manege
is in 1764 gebouwd naast de
tweede, eveneens aan de la
tere Artilleriestraat. Deze
2 is in november 1984 van
start gegaan. Omdat dit ge
bouw in 1952 van een beton-
konstruktie was voorzien,
waren de ruimten op de be
gane grond vrij eenvoudig
om te vormen tot brandvrije
archiefbewaarplaatsen.
Op de bovenverdieping wer
den de publieks- en kantoor
ruimten gerealiseerd. De
ruim acht meter hoge kap
bood voldoende ruimte om
er nog een extra verdieping
in aan te brengen.
Het plan en het bestek zijn
door architekt ir. J. Weyts
opgesteld. De uitvoering der
werkzaamheden is in handen
van het Werkvoorzienings
schap West Noord-Brabant.
De isolatiewerkzaamheden
aan het dak zijn uitbesteed
aan aannemersbedrijf Gebr.
van den Bergh.
Als alles naar wens verloopt
zal de verbouwing in het na
jaar voltooid zijn en kunt U
in januari 1987 de prachtige
nieuwe huisvesting van het
gemeente-archief bewon
deren.
Blokstal 2 in kazernetijd.
Sinds Bergen op Zoom garni-
zoenstad was geworden, be
stond er steeds behoefte aan
stalling voor paarden. In
oorlogstijd moest men deze
zelfs bij burgers onder
brengen; in vredestijd was
er plaats genoeg in de zoge
naamde blokstallen: enkele
stallingen die naast eikaar
waren gebouwd. Later sprak
men van "blokken stallingen",
nog later kortweg Blokstal
len. In het 18e-eeuwse Ber-
stal (later genummerd 3) gaf
plaats voor 94 paarden. Aan
Blokstal 3 werd in 1887-
1888 een overdekte rijbaan
bijgebouwd. Twee jaar er
voor had men een apotheek
ten behoeve van de verzor
ging van zieke paarden op
het terrein ten westen van
Blokstal 3 opgetrokken; in
1889 kwam daarnaast nog
een aparte ziekenstal voor
15 a 16 zieke paarden.
De restauratie van Blokstal
SINT CATHARINAPLEIN
kleine
binnenpl;
Ï3:*j
STEENBERGSESTRAAT
MARKIEZENHOF -BERGEN OP ZOOM - M.GANEGROND - A.K.
34
35
