Stad en land van Bergen op Zoom
in nieuwe pubiikaties 1985-1987
4
5
DOOR CEES VANWESENBEECK
In de laatste aflevering van de
jaargang 1986 zijn de nieuwe ver
schenen pubiikaties over Bergen
op Zoom over 1985 aan bod ge
weest.
Door het grote aantal bijdragen
voor de Waterschans is het er niet
meer van gekomen om de lezer
een overzicht te geven van de
Westbrabantse pubiikaties over
1985 en ook de daarna versche
nen artikelen en boeken zijn niet
meer vermeld. Plaatsgebrek in dit
tijdschrift was de enige reden voor
het uitblijven van nieuwe overzich
ten. Het is.niet de bedoeling om de
inmiddels opgebouwde traditie te
verbreken.
Met deze bijdrage zullen we de
achterstand in één keer inhalen.
Alles bij elkaar nemen de nieuw
verschenen pubiikaties heel wat
ruimte op de boekenplank in. De
hausse in de belangstelling voor de
geschiedenis van stad en streek is
duidelijk nog niet voorbij. Voor
Bergen op Zoom is het "heerlijk
jaar 1987" een aanleiding geweest
voor uit uitgeven van tal van stu
dies en bijdragen, sommige van
populaire, andere van zuiver we
tenschappelijke aard. Bergen op
Zoom had echter ook een uitstra
ling op het omliggende gebied
waar verschillende heemkunde
kringen erg aktief zijn en met zeke
re regelmaat tijdschriften en boek
jes laten verschijnen.
De archiefdienst van Bergen op
Zoom streeft ernaar om zo volledig
mogelijk te verzamelen wat er in de
stad en in West Brabant verschijnt.
Toch kan het voorkomen dat er
een publikatie aan onze aandacht
is ontsnapt; niet ieder artikel of ge
denkboekje haalt immers de pers.
Bij deze wil ik alle verenigingen en
instellingen uitnodigen om bij ver
schijning van het verenigingsblad
of gedenkboekje een exemplaar
aan de archiefdienst af te staan - of
indien een schenking te kostbaar is -
te melden waar een exemplaar te
koop is.
In het onderstaande overzicht is
een tweedeling aangebracht. Aller
eerst komen de pubiikaties betref-
N op2(
fende West-Brabant aan bod. In dit
onderdeel worden ook de jaarboe
ken en heemkundige tijdschriften
besproken. Om het overzicht niet
te lang en gortdroog te maken
wordt afgezien van een afzonderlij
ke bespreking van ieder artikel
maar worden de belangrijkste za
ken per jaarboek of tijdschrift
besproken. De hier genoemde
jaarboeken en tijdschriften zijn al
len bij de Gemeentelijke Archief
dienst ter inzage.
In het tweede onderdeel komen de
pubiikaties van de afzonderlijke
plaatsen aan bod. Ook hier geldt
een beperking: alleen de plaatsen
in het voormalige Markiezaat van
Bergen op Zoom worden bespro
ken.
A. WEST-BRABANT ALGE
MEEN 1985-1987.
Boeken
De stichting Benego (wat staat
voor Belgisch-Nederland Grenso-
verleg) gaf in 1986 in samenwer
king met de uitgeverij Stadsperio-
dieken de eerste Benego-gids uit.
Het 72 pagina's tellende boekje
geeft informatie over de stichting
Benego en over 18 gemeenten in
West Brabant en het aangrenzende
deel van België.
Benegora-leefmilieu. gevestigd
te Putte, publiceerde in 1986 een
31 pagina's tellend rapport, gehe
ten "Het Buxus-rapport", waarin
de resultaten zijn verwerkt van een
onderzoek naar de hinder van in
dustriële stank rondom het Ant
werps havengebied en in Westelijk
Noord-Brabant.
Over de rivier de Mark verscheen
van de hand van D. de Boer, J.
van Gurp en W. Reijn, De Mark
van oorsprong tot Dintelsas, Zun-
dert, 1986, 174 p. Dit boek bevat
vele foto's van het stroomgebied
van de Mark en Dintel!
K. Cijsouw schreef in opdracht
van Rijkswaterstaat te Middelburg
de tekst voor de brochure: Het wa
terbeheer in het Zoommeer, Mid
delburg, 1986, 12p., foto's.
Bij gelegenheid van de 28ste
Brabantse Dag 1985 te Heeze
werd een tentoonstelling georgani
seerd onder de titel "Brabantse Ge
meentewapens en vlaggen, vroe
ger en nu"; bij die tentoonstelling
verscheen de brochure Brabantse
Gemeentewapens, waarvan de
tekst werd geschreven door W.A.
van Ham.
Bij de Walburgpers te Zutphen
verscheen het boek Wapens en
vlaggen van Noord-Brabant: wa
pens en vlaggen van de provincie,
gemeenten en waterschappen van
de hand van W.A. van Ham,
(Zutphen, 1986, 218 p.). Het is
het eerste deel in de Reeks publica
ties onder auspiciën van het Konin-
lijk Nederlandsch Genootschap
voor Geslacht- en Wapenkunde.
Over de tweede wereldoorlog
verschenen in de afgelopen twee
jaar weer enkele pubiikaties, die
voor West-Brabant van belang zijn.
Terry Copp en Robert Vogel zijn
de auteurs van Maple Leaf Route:
Scheldt, Ontario 1985, 143 p. Dit
werk is van belang voor de ge
schiedenis van de bevrijding van
Woensdrecht, Ossendrecht,
Wouw en Bergen op Zoom; Er zijn
enige zeldzame foto's van boven
genoemde plaatsen opgenomen.
Ch. Holst, Fallschirmjager-
Regiment 6 "Die ChiU'sche
Bande": Kriegstagebuch vom 6
september bis 7 november 1944,
Uetze, 1987-43 p.
D. van Hoof, Voorvallen met be
trekking tot de luchtoorlog 1940-
1945 West-Brabant en Zeeland,
Breda (1986) 5 delen, fotokopie.
In de serie Bijdragen tot de studie
van het Brabants Heem (deel 26)
verscheen het boek door J. Renes,
West-Brabant: een cultuurhisto
risch landschapsoriderzoek, Waal-
re, 1985-133 p. met literatuurop
gave en kaarten.
Bij uitgeverij Het Spectrum ver
scheen in 1986 van de hand van
C. Vanwesenbeeck, Het Markie
zaat van Bergen op Zoom: beeld
van een regio op Brabants
Westrand, Utrecht, 1986, 168 p.,
veel foto's in kleur.
Bijdragen in jaarboeken en
tijdschriften
Noordbrabants historisch jaar
boek
W.A. van Ham schreef in het jaar
boek nr. 2 (1985) een artikel onder
de titel: Een gewest in opkomst:
Bergen op Zoom en omgeving tot
1250.
In jaarboek nr. 4 (1987) kwam de
suikerindustrie in onze streek aan
bod in het artikel door M.S.C
Bakker: Het begin van de suikerin
dustrie in West-Brabant: aspecten
van industrialisatie en onderne
merschap.
K.W.A.H. Leenders schreef in het
laatstgenoemde jaarboek nr. 4
(1987): Verdwenen veen en ont
brekende archeologica.
De Ghulden Roos
Het jaarboek de Ghulden Roos be
vatte ook in de laatste drie afleve
ringen weer tal van bijdragen over
de streek. In dit overzicht worden
alleen die artikelen opgenomen die
betrekking hebben op het in de in
leiding genoemde gebied van stad
en land van Bergen op Zoom.
In het jaarboek nr. 45 (1985) ver
scheen een bijdrage van C.A.I.L.
van Nispen en R.C.M. Jacobs:
"De lotgevallen van pater Formen-
traux in West-Brabant". Deze pater
was in de periode 1696-1706 ak
tief in Ruigenhil, Fijnaart. Prinsen
land, Stampersgat Heerle en
Steenbergen.
C.J. Heeren schreef over "De ar
moede in de zandstreken van
westelijk Staats-Brabant en de
noordantwerpse Kempen ten tijde
van het ancien régime" (tweede
helft achttiende eeuw).
R. Jacobs. J. Schijven en G. Over-
eem schreven een artikel, dat ook
als afzonderlijke brochure ver
scheen: "De marktpompen van
Wouw".
Het jaarboek nr. 46 (1986) bevatte
onder meer:
W.F.L. Reijnders, "Het proces te
gen Tanneke Driessen van den
Bergh te Wouw, 1736-1737",
over een eigenaardig crimineel
proces;
De laatste publikatie van Korneel
Slootmans: "Bergse bedevaartgan
gers in de middeleeuwen", waar
mee deze eminence grise zijn om
vangrijke oeuvre heeft afgesloten;
G.J. van Donschot, "De lotgeval
len van het waterschap Heemraad
schap van den Roosendaalsche en
Steenbergsche Vliet";
De Waterschans nr. 1 'I988
A EL DERM A NS Eetl
architectonisch netwerk
in de Nederlanden
van
vestingstad
vestigingss
HERISNE
De Waterschans nr. 1 1988