Donderdag 3 november 1988
Lezing door Dr. C.M. Schuiten, direkteur van de Sectie Militaire Geschiedenis van de Land
machtstaf te 's-Gravenhage over het militaire gebeuren in 1588.
Leeszaal van de Gemeentelijke Archiefdienst, Blokstallen 2, Bergen op Zoom.
Aanvang 20.00 uur.
In het kader van de herdenking van de belegering van 1588, in september 1988 400 jaar ge
leden, is bovengenoemde spreker bereid gevonden om vanuit zijn deskundigheid de toehoor
ders nader te informeren over dit ruim anderhalve maand durende beleg. Hierbij wordt
vooral aandacht besteed aan de landoorlog in die tijd, de rol van het Staatse Leger en relatie
tussen deze belegering en de ondergang van de Grote Armada, de zogenaamde "onoverwin
nelijke" vloot van de Spanjaarden onder leiding van Parma.
De gemeentearchivaris zal een korte inleiding houden over Bergen op Zoom in 1588 en de
huisexpositie over dit beleg toelichten, die tijdens de pauze te zien is.
Woensdag 16 november 1988
Een bijzondere lezing door de Van Gogh-kenner T. de Brouwer uit Nuenen.
Café De Ster, aanvang 20.00 uur.
Zoals velen weten leefde de schilder Van Gogh twee jaar in Nuenen, waar zijn vader predi
kant was. Hij was er zeer productief. In Nuenen herinnert intussen nog veel aan de grote
schilder. De heer De Brouwer schreef een boek "Van Gogh en Nuenen" (Van Spijk b.v Venlo)
en vergaarde een grote collectie boeken, artikelen en catalogi. De Brouwer stelde dat alles
ter beschikking van het Internationaal Van Gogh-archief. Dit archief - open voor publiek -
werd in 1976 geopend in het bijzijn Dr. V.W. van Gogh, zoon van de schilders-broer Theo.
Een tentoonstelling in het Nuenen-Van Goghjaar in 1984 - resultaat van De Brouwer's onver
moeibaar streven - werd geopend door H.K.H. Prinses Juliana.
In de lezing wordt ingegaan op leven en werk van de schilder. Om iets van zijn werk te kun
nen begrijpen dient er zicht te zijn op zijn leven. Aan de hand van dia's worden zaken uit
Van Gogh's Nuenense periode weergegeven en kunnen we schilderijen bekijken.
Donderdag 15 december 1988
Lezing door drs. W.H.Th. Knippenberg over het onderwerp Kerstmis en Driekoningen in de
beeldende kunst (met dia's).
Café De Ster, aanvang 20.00 uur.
Het feest van de geboorte van Christus, dat vanaf de vierde eeuw op 25 december wordt
gevierd, heeft niet alleen in de volksdevotie maar ook in de beeldende kunsten vanaf de
tiende eeuw talrijke gelovigen geïnspireerd. Het verhaal van de evangelist Lucas over de ge
boortegrot, de herders en de engelen, later in apocriefe geschriften aangevuld met de twee
vroedvrouwen en de os en de ezel, heeft de verbeelding van de kunstenaars aangezet tot tal
rijke afbeeldingen in miniaturen van gedenkboeken, in ivoortjes en in steen. In de eerste tien
eeuwen eerde men vooral de Verheerlijkte Heer, maar daarna groeide de belangstelling voor
het aardse en menselijke leven van Jesus, zijn armoedige geboorte in een dierenstal en zijn
smartelijke dood op het kruis.
Bij het byzantijnse" type van de kerstafbeelding ligt Maria als kraamvrouw in een grot bij
het wikkelkindje met een os en een ezel, terwijl vroedvrouwen het kindje wassen. Vanaf de
dertiende eeuw, vooral door de invloed van de Minderbroeders met hun ideaal van armoede,
ontstaat in West-Europa een heel ander type een naakt kindje in een open stal met een
knielende Maria en een hulpvaardige Jozef, die een kaars of stallantaarn mag vasthouden en
de gasten mede ontvangt.
Ook de "wijzen uit het oosten", vermeld door de evangelist Matteus, krijgen steeds weer
nieuwe vormen. Vanwege de drie geschenken wordt hun aantal beperkt tot drie zij konden
dan tevens de drie toen bekende werelddelen vertegenwoordigen. Later kregen zij de namen
Caspar, Baltasar en Melchior een van de drie werd na 1500 een "zwarte koning". De wijzen
met hun prachtige oosterse gewaden werden in de beeldende kunst tot "koningen" gepromo
veerd.
Donderdag 5 januari 1989
Lezing door Ben Janssen met als titel Ziekten en hun bestrijding in vroeger tijd.
Café De Ster, aanvang 20.00 uur.
In deze lezing spreekt de heer Janssen, uit Eindhoven, over volksgeneeskunst in grootmoeders
tijd. Cholera, pest, melaatsheid, buikloop enz. waren vroeger ongeneeslijke ziekten. Hoe
ontstonden ze Wat werd er tegen gedaan Welke middelen werden gebruikt om deze ziek
ten te voorkomen? De primitieve mens dacht dat deze ziekten werden veroorzaakt door
boze geesten die men zich voorstelde in de vorm van een dier. Men hoort nog wei de uit
drukking "kikker in de buik". Spreker gaat uitvoerig in op de pintjesmeesters, de belezers en
de kwakzalvers tot wie men bij ziekte zijn toevlucht nam wanneer eigen middelen niet hiel
pen. Een boeiende lezing over de strijd van de Brabander tegen ziekten zoals de pest,
cholera, melaatsheid, buikloop, enz. De causerie wordt met veel voorbeelden en anecdoten
gekruid zodat het een zeer interessante en prettige avond wordt.
Na afloop gelegenheid tot het stellen van vragen.
Woensdag 22 februari 1989
Een dia-avond met twee totaal verschillende lezingen door mevrouw H.J. Wajon-v.d.Weij.
Café De Ster, aanvang 20.00 uur.
Ofschoon mevrouw Wajon in de eerste plaats filateliste is, ligt het zwaartepunt van haar
lezingen niet op zegels of poststukken, die niet-verzamelaars zouden kunnen afschrikken,
maar op de geschiedenis en uitbeelding van haar onderwerpen.
1) Voor de pauze spreekt zij over een culinair onderwerp en wel over een drank, die wel eens
de drank der goden wordt genoemd, n.l. de Wijn. Hoewel wijn maken tegenwoordig een
wetenschap is, staat in het bereidingsproces nog steeds de natuur centraal. Aan de hand
van dia's krijgt U een beeld van de cultuur, verbouw en verbruik van wijn door de eeuwen
heen.
2) Na de pauze komt een mogelijk nog interessanter thema aan bod, n.l. "Nederland in het
Buitenland". Hierin krijgt U een beeld van de rol, die ons kleine land eeuwenlang gespeeld
heeft en nog speelt, en de sporen, die het overal in de wereld heeft nagelaten.
Het is verbluffend om te ontdekken, dat onze geschiedenis in al haar facetten, van vlag en
Koningshuis via ontdekkingsreizen, kunst, wetenschap, etc. tot aan de moderne verworven
heden, wordt afgebeeld op zegels en poststukken tot in de verste uithoeken van de wereld.
Donderdag 23 maart 1989
Excursie naar Cort Heiligers-kazerne o.l.v. de heer Barmentlo.
Nadere mededelingen in een volgende Waterschans.
Woensdag 26 april 1989
Algemene jaarvergadering
plaats Gereformeerde Kerk, Bolwerk aanvang 20.00 uur.
Nader informaties in de Waterschans.
Ie helft juni 1989
Excursie. Nader bericht volgt.
Mini-excursies naar panden in de Onze Lievevrouwestraat
Op zondag in oktober 1988 om 12.00 uur.
Architekt en mede-lid ir. J.L.C. Weyts is weer bereid gevonden mini-excursies te leiden naar
te restaureren en net gerestaureerde panden in de historische binnenstad.
Op dit moment zijn exacte data nog niet te noemen. De volgende Waterschans vertelt U
meer. U kunt rekening houden met een van de laatste zondagen in oktober a.s.
