Bestuursmededelingen
de
Waterschans
VOORRADIGE BOEKWERKEN
BESTUUR
PUBLICATIES
fefe
FAUSTO NUMINE
BERGA VICTRIX
GESCHIEDKUNDIG
TIJDSCHRIFT EN
MEDEDELINGENBLAD
21e jaargang nr. 3, september 1991
DE GESCHIEDKUNDIGE
KRING VAN STAD EN
LAND VAN BERGEN OP
ZOOM
EREVOORZITTER:
Dr. E.G.H. Hartel
ERELID:
Br. Alberik (P. van Rijckevorsel)
VOORZITTER:
drs. N.H.M. Grosfeld
SECRET AR!AA T:
Mevr. J.P.E.M. Kock-
Asselbergs
Olympialaan 1 5
4624 AA Bergen op Zoom
Tel. 01640-56383
PENNINGMEES TER/
L EDENADMINISTRA TIE:
J.W.A. van Gastel
Postrekening 24 05 922 en
Bankrekening 52 50 45 244 ten name van:
Penningmeester Geschiedkundige
Kring van Stad en Land van Bergen
op Zoom
Zuidzijde Zoom 38
4611 DB Bergen op Zoom
Tel. 01640-41481
LEDEN:
drs. G.W.M. van Aubel
C.A. van Bekkum
H.J.J. Mulders
Mevr. P.C.M. Schenkenberg-Paulus
STUDIES UIT BERGEN OP
ZOOM
- Redactie-secretaris:
W.A. van Ham
DE WATERSCHANS
Redactie:
- drs. G. van Aubel
- drs. B. Daeter (Hoofdredacteur)
- drs. N. Grosfeid
- drs. J. Zwagemakers
Redactie-secretariaat:
- drs. B. Daeter
Faurestraat 60
461 1 DJ Bergen op Zoom
Tel. 01640-57339
Drukkerij Vis Offset
Alphen aan den Rijn
vastgestelde
Bestelletter Omschrijving verkoopprijs
A STUDIES UIT BERGEN OP ZOOM-1 herdruk: 37,50
Bundel:
Van Markiezaat en regio (korte studies over Westbrabant)
Lokale geschiedschijving Bergen op Zoom
Bewogen jaren voor het klooster van Huijbergen (1580-1648)
Het ontstaan v.d. St. Annastraat
Voltaire en het beleg van BoZ in 1947
De bevolking van B.o.Zoom in 1812
B STUDIES UIT BERGEN OP ZOOM-2 uitverkocht
C STUDIES UIT BERGEN OP ZOOM 3 37,50
waarin de volgende artikelen zijn opgenomen:
De ligging van de vesting Bergen op Zoom.
De watermolen te Bergen op Zoom en zijn omgeving.
Armoede en de tafel van de H. Geest te Bergen op Zoom.
Beschouwingen over oude huizen in Bergen op Zoom.
Recompense voor timmeringhe.
De weerspiegeling van de vestingfunctie van het 18e eeuws Bergen op Zoom op
de lotgevallen van de wezen.
Rond de kieswet van 1850 te Bergen op Zoom.
D HET KLEINE HOF AAN DE
GOUDENBLOEMSTRAAT 17,50
E BERGEN OP ZOOM IN KAART
GEBRACHT uitverkocht
F ST. JACOBSKAPEL AAN DE VISMARKT uitverkocht
G DE HUIZEN DE DRAECK EN DE
SCHERMINCKEL17,50
H STUDIES UIT BERGEN OP ZOOM-4 uitverkocht
I DE BERGSE VASTENAVOND VOOR 1940 17,50
J OM DE VRUCHTEN VAN GODS BERG 17,50
Een beschrijving van de Bergse kerkgenootschappen en hun conflicten
1795-1814
I. EEN BERGSE IN OORLOGSTIJD 12,50
M STUDIES UIT BERGEN OP ZOOM 5 37,50
vijf dolle dagen. in mei 1940. - Beschrijving van de oorlogsdagen.
N HET MARKIEZENHOF TE BERGEN OP ZOOM 17,50
Een overzicht vanuit de bronnen van zijn geschiedenis tot 1795
O BERGEN OP ZOOM - GEBOUWD EN
BESCHOUWD 48,50
Studies over stad en stadsbeeld, uitgegeven ter gelegenheid van het zeven
honderdjarig bestaan van de Heerlijkheid van stad en land van Bergen op Zoom,
in samenwerking met Uitgeverij Canaletto, Alphen aan den Rijn.
P STUDIES UIT BERGEN OP ZOOM-637,50
Bundel:
Spaans-Moors majolica: bodemvondsten uit de Potterstraat te BoZoom
BoZoom in opkomst en eerste bloei ca 1200-1350:
I. Van Domeingrond tot vrije stad
II. Van vrije stad tot marktstad
De liefdeswerken van de Vincentiusvereniging. Een beeld van de jaren
1849-1960
R STUDIES UIT BERGEN OP ZOOM-7
Van gasthuismeesters, momboirs en regenten 32,50
De geschiedenis van het Algemeen Burger Gasthuis en zijn voorgangers 1246-
1968 met algemene beschouwing over de geschiedenis tot in de Middeleeuwen
bij het ontstaan van de stedelijke historie.
S STUDIES UIT BERGEN OP ZOOM-820,-
Ter ere van "De Maagd" geschiedenis van kerk tot stadsschouwburg.
WATERSCHANSEN:
Complete jaargang 4 stuks 17,50
Losse nummers ƒ5,—
BESTELLINGEN VAN BOEKEN EN/OF WATERSCHANSEN
MIDDELS STORTING BIJ BANK OF GIRO MET
VERMELDING VAN BESTELNUMMER/LETTER OF TEGEN
CONTANTE BETALING BIJ DE PENNINGMEESTER
De Waterschans nr. 3 199,1
'Waar eens de markiezen
woonden'
Een uniek boek over de voormali
ge woning van de markies van Ber
gen op Zoom. 'Het Markiezenhof,
uitgegeven ter gelegenheid van het
75-jarig bestaan en op initiatief van
boekhandel Van Der Kreek.
Het boek geeft een overzicht van
onopgemerkte en opmerkelijke fa
cetten van dit buitengewone mo
nument. door middel van 30 ori
ginele tekeningen van de bekende
kunstenaar Aat Weijsters.
De uitvoering is uitzonderlijk luxe
te noemenHet boek wordt gebon
den, in foedraal gestoken en de li
tho's worden gedrukt op zwaar pa
pier, wat het geheel een voornaam
aanzien geeft.
Dit boek is aan te bevelen voor
eenieder die geïnteresseerd is in
het culturele erfgoed van Bergen
op Zoom.
Het verschijnt eind september en is
voor 34.90 te koop bij Boekhan
del Van Der Kreek. Lievevrou
westraat 12-16 in Bergen op
Zoom.
Nieuwe leden vanaf 1 mei
1991
De heer A.J.E. van Gemert te
Hoogerheide; de heer J.M. Fran
ken te Halsteren; de heer C.H.Ju
ten te Diessen; de heer Dr. P.
Vugts te Oud Gastel; de heer Dr.
J.A.M. Grosfeld te Halsteren; de
heer A.W.C. van Nieuwenhuyzen
te Tholen; de heer F. Lint te Es
sen/België; de heer J. van Hooy-
donk te Halsteren; mevrouw D. de
Keyzer te Moerstraten; mevrouw
M.P. Mulders en de heren W.P.J.
van Vliet. P. Luijks, F.H.W. van
de Putte, J.J. Lijmbach. C. Buys,
Th.P.L. J.C. Baxx, H.G. Huijs-
man, W. Vermeulen, C.J. Appels,
P.C.M. Paesschen, allen uit Ber
gen op Zoom.
Overleden
De heer M. van Meurs te Bergen
op Zoom, mevr. L. Huijsman-van
Kroon te Bergen op Zoom.
Ledenwerving
Er zit nog steeds groei in onze Ver
eniging. Ledenwerving blijft een
belangrijke zaak. Een van de mid
delen is: werving van een nieuw lid
door een lid. Kijk daarom nog eens
rond in uw familiekring, bij uw col
lega's, bij buren en vrienden. Fol
ders zijn op verzoek beschikbaar bij
de Ledenadministratie.
Wij rekenen gaarne op Uw actieve
deelneming aan ledenwerving!
Aktiviteiten
6 oktober: Mini-Excursie panden
Lievevrouwestraat en For
tuinstraat.
23 oktober: Excursie naar Ge
meentelijke Archiefdienst
20 november: Lezing 'Verdwenen
venen om Bergen op Zoom
1250-1750'
11 december: Lezing 'Kermis in
Nederland'
Verzoek
Reeds geruime tijd houd ik mij be
zig met het verzamelen van (ge
nealogische) gegevens van de ver
schillende families BECH1Wel
licht is het u bekend dat er bij u in
Bergen op Zoom ook heel wat
Bechten gewoond en geleefd heb
ben. Eind 1991 wil ik e.e.a. in een
boek samenvatten dat als titel zal
hebben 'Bergen op Zoom en zijn
Bechten'. Nu ben ik bezig met het
verzamelen van de nodige gege
vens. Ik kreeg van het Gemeente
Archief alle medewerking en er zijn
ook diverse aardige mensen in
Bergen op Zoom die mij geweldig
helpen. De reden van mijn schrij
ven is nu. Gegevens over de naam
BECHT.'
Mevrouw Rebecca Steenhoff-
Schoonbeek: Oude Nijvelsebaan
98: 1652 Alsemberg/België.
Oproep
In verband met de voorbereiding van
een publicatie over Sint Marcoen. zou
ik gaarne beschikken over de tekst van
een lied dat de bedevaartgangers naar
de Sint Marcoenkerk in Dorst, even
buiten Breda, zouden hebben gezon
gen; veel van deze bedevaartgangers
kwamen uit Bergen op Zoom. Ook het
kerkkoor zou dit lied op het repertoire
willen nemen en bijdragen tot een 're
vival' van de devotie voor Sint Mar
coen. Is het mogelijk hierover iets te
achterhalen?
Volledigheidshalve: ik ben een rustend
arts met veel belangstelling voor
medisch-historische aspecten en publi
ceerde als gevolg hiervan nogal wat
over mijn patroonheiligen Cosmas en
Damianus. Sint Marcoen neemt hier
naast een bijzondere plaats in. vooral
ook vanwege het 'koningszeer' en de
bindingen met het Franse koningshuis
In Nederland is Marcoen maar weinig
bekend en in Dorst is de enige aan hem
toegewijde kerk.
Dr. J. Zuring Lovensdijkstraat 7
flat C94 4818 AJ Breda.
Bidprentjes
Vele mensen hebben ze ooit wel eens
gezien: bidprentjes uit de negentiende
eeuw. Die - naar onze huidige maatsta
ven gemeten - wat kitscherig aandoen
de kaartjes waarop de goede eigen
schappen van de overledene breed
worden uitgemeten, een en ander ge
lardeerd met stichtelijke uitspraken en
macabere voorstellingen. Het zo be
kende Rijke Roomse Leven op z'n
best.
Achter deze doodsprentjes gaat echter
een, voor velen nog onbekende, tradi
tie schuil die teruggaat tot in de Middel
eeuwen. Bidprentjes vormen namelijk
een onderdeel van de rijke geschiede
nis van de 'devotieprent'de afbeelding
die. meestal voorzien van een tekst,
door de eeuwen heen werd gebruikt
om het eenvoudige kerkvolk te stichten
en op te voeden in godvruchtigheid.
Het Markiezenhof in Bergen op Zoom
heeft aan dit veelzijdige fenomeen van
het devotieprentje een expositie ge
wijd. Vanaf 7 september 1991 tot en
met 6 januari 1992 is deze tentoonstel
ling te zien in de gotische galerij en de
aangrenzende zaal van dit Middel
eeuwse woonpaleis van de Markiezen
van Bergen op Zoom. De expositie
met de veelzegende titel 'Vroomheid
inprenten. Het devotieprentje in al zij
facetten" besteedt niet alleen aandacht
aan de rijke geschiedenis van de devo
tieprent vanaf de late Middeleeuwen,
maar gaat ook nader in op de verschil
lende functies van de devotieprentjes,
op het materiaalgebruik, op de metho
des die werden gebruikt bij het vervaar
digen van de prentjes, op de stilistische
ontwikkeling, e.d.
Bidprentjes uit Bergen op Zoom ne
men een speciale plaats in: aan de
hand van deze prentjes wordt de stam
boom van enkele Bergse families weer
gegeven.
Bij de tentoonstelling 'Vroomheid in
prenten' is voor de prijs van vijf gulden
een gelijknamige catalogus van de
hand van conservator drs. Johanna
Jacobs verkrijgbaar, waarin alles wat er
op de expositie is te zien nog eens na
der wordt toegelicht.
Voor geïnteresseerde groepen bestaat
er tevens de mogelijkheid om een le
zing en een rondleiding te krijgen van
de conservator zelf. Inlichtingen hier
omtrent kunt u inwinnen bij het Mar
kiezenhof, tel. 01640-42930.