Bergs Diep
6
7
De Waterschans nr. 1 1 993
Door de bevolking van het Franse plaatsje Charleville werden goederen inge
zameld voor de slachtoffers van de ramp. Deze werden per vrachtauto naar
Bergen op Zoom vervoerd en opgeslagen en gesorteerd in de parterre van
Vroom Dreesmann. Het gebouw was voor dit doel door de Bredase directie
ter beschikking gesteld. De nieuwgebouwde winkel was toen nog niet inge
richt.
Evacuatiebureau Spuihuis
Dit evacuatiebureau, onder leiding
van de evacuatie-ambtenaar K.
v.d. Watering, was gevestigd in het
Spuihuis. Hier kwamen, middels
telefoon en mobilofoons van de
militaire commandant en rijkspoli
tie, de laatste berichten en instruc
ties over de evacuatie van de be
volking van de Zeeuwse eilanden
binnen en werden doorgegeven
aan het evacuatiecentrum, de ha
venmeester en andere instanties.
Hier verstrekte men ook alle moge
lijke inlichtingen. In de loop van de
week benoemde het college van
burgemeester en wethouders de
wethouder van sociale zaken M.F.
Broos tot evacuatie-commissaris
om de activiteiten te coördineren
van de naast elkaar werkende or
ganisaties bij de hulpverlening.
Evacutiebureau Cleverbos
Na een week bleek de toestand zo
danig gestabiliseerd dat het ge
meentebestuur het werk van het
particulier initiatief kon overne
men. Het evacuatiecentrum aan
het Lourdesplein werd met ingang
van maandag 9 februari opgehe
ven en tegelijkertijd nam men de
lokalen van de confectiefabriek
Cleverbos (Engelsestraat 25) in ge
bruik. De lokalen omvatten een
zaal waar registratie, onderbren
ging, vervoer en verzorging plaats
vonden en inlichtingen verstrekt
werden. Ook was er een eetzaal
met keuken ingericht, verzorgd
door Belgische militairen o.l.v. lui
tenant Boen, majoor Lambilotte en
zijn echtgenote, en twee zalen voor
uitreiking van kleding en schoeisel.
Dezelfde maandag waren praktisch
alle in de stad ondergebrachte eva
cués geregistreerd en van een be
wijs voorzien, waarop zij een uitke
ring, kleding, schoeisel etc. kon
den krijgen. In een zaaltje van de
'Korenbeurs' aan de Potterstraat
ging de dienst sociale zaken over
tot een eerste uitbetaling.
Op 21 februari was de toestand
dusdanig dat de registratie en mu
taties van de evacués gemakkelijk
bijgehouden kon worden zodat
'Cleverbos' werd opgeheven en
het bureau verplaatst naar het
Spuihuis om van hieruit de opgang
gekomen re-evacuatie te leiden.
Tot slot
Toen de grote drukte eenmaal was
weggeëbd vond een evaluatie van
de hulpverlening plaats. De burge
meester verzocht de gemeentelijke
diensthoofden om een beknopt
verslag van de opgedane ervarin
gen te geven en een kritische be
schouwing over de eisen waaraan
een goed georganiseerde hulpver
lening zou moeten voldoen.
Vrijwel iedereen was van mening
dat het niet aan de nodige good
will heeft ontbroken en dat on
danks de vele improvisaties toch
kon worden terug gezien op een
goed verloop van de hulpverle
ning. Bij calamiteiten diende echter
voortaan de organisatie bij één
overkoepelend orgaan (Bescher
ming Bevolking) te liggen. Een ver
betering van communicatiemidde
len en geëigend materiaal moest
tot stand worden gebracht.
Voor de samenstelling van dit artikel is
gebruik gemaakt van kranteartikelen
uit Brabants Nieuwsblad en De Stem
van februari 1953, het verslag van de
stormvloed 1953, uitgegeven door
rijkswaterstaat en de KNMI1, stukken
uit het archief van het gemeente
bestuur 1926-1971. Een belangrijke
bron vormde het rapportboek van de
gemeentepolitie over de periode 1 tot
en met 14 februari 1953.
De stukken uit het bestuurs- en het po
litiearchief bevatten privacy-gevoelige
gegevens en daarom heb ik gemeend
bij diverse passages geen voetnoten te
moeten plaatsen.
Ik dank de gemeentearchivaris W.A.
van Ham en de overige medewer-
kers/sters van de archiefdienst voor
hun hulp bij de samenstelling van dit
artikel.
Rijkswaterstaat en het Koninklijk Nederlands Me
teorologisch Instituut, Verslag van de stormvloed
van 1953', 's-Gravenhage 1961
Expositie
De herdenking van de watersnood
op 1 februari was voor de archief
dienst reden om hieraan een huis
expositie te wijden en middels een
artikel in De Waterschans de ge
beurtenissen te Bergen op Zoom
van 40 jaar geleden in herinnering
te roepen. De expositie is te bezich
tigen tot 31 maart. Openingstijden:
maandag tot en met donderdag
van 9.00-12.30 uur en van 13.30
uur-17.00 uur. Vrijdag van 9.00
uur-12.30 uur. Dinsdagavond
19.00-21.00 uur.
Stormvloeden in Nederland
De Watersnoodramp van 1953 zit
menig Nederlander nog vers in het
geheugen. Het was overigens niet
de eerste stormvloed waar ons
land door geteisterd werd. Enige
voorbeelden mogen dit verduidelij
ken.
-1287 -14 december: de oudst be
kende stormvloed: getroffen ge
bied: van het Vlaamse Blankenber-
ge tot aan Friesland, West-
Friesland en Zeeland. Aangericht
leed: 50.000 doden.
De Waterschans nr. 1 1 993
-1288 -5 februari: zette de vernie
lingen van de vorige ramp voort.
Aangericht leed: onbekend.
-1318: vernieling van vele dijken in
Zeeland.
-1404 -19 november: getroffen ge
bied: Vlaanderen, Zeeland en Hol
land.
-1421 -17 en 18 november: de St.
Elizabethsvloed; getroffen gebied:
het water stond aan de stadsmuren
van Dordrecht en Zevenbergen
(stond in verbinding met open
zee!), Klundert en Fijnaart; hele
dorpen werden van de kaart ge
veegd en de Biesbosch ontstond.
-1422 -een soort herhaling van de
St. Elizabethsvloed: vergroting van
de Biesbosch.
-1424 -19 november: tweede Eli
zabethsvloed.
-1530 -5 november: getroffen ge
bied: veel dorpen in Zeeland gin
gen verloren.
-1570 -1 en 2 november: de Aller
Heiligenvloed, de ergste storm
vloed die er tot heden ooit geweest
is; getroffen gebied: 13 dijkdoor
braken tussen Amsterdam en Mui
den; zeer veel schade aan plaatsen
in Noordholland, Groningen en
Friesland. Aangericht leed: geschat
werd ongeveer 100.000 doden
van Vlaanderen tot aan de Duitse
kust; ook heel veel vee kwam om.
-1682 -26 januari: getroffen ge
bied: Zeeland en de Zuidhollandse
eilanden; water tot in de straten
van Rotterdam en Dordrecht.
-1686 -2 november: getroffen ge
bied: vooral het Noorden van ons
land. Aangericht leed: 1558 do
den.
-1717 -24 december: kerstvloed;
getroffen gebied: Groningen en
Noord Holland. Aangericht leed:
alleen in Groningen al 2276 do
den.
-1775 -14-15 november: getroffen
gebied: Noord Holland, Zuid Hol
land, Noord West Brabant. Am
sterdam liep voor een groot deel
onder water.
-1825 -3 februari: overstroming
van 377.000 hectare grond, vooral
in Overijssel; meeste schade rond
de Zuiderzee, maar ook in West
Brabant. Aangericht leed; honder
den doden.
-1893 -23 december: doorbraken
en overstromingen bij de Zuidhol
landse eilanden.
-1906 -12 maart: getroffen gebied:
Zeeland en Noordbrabant; een
groot deel van de Langstraat liep
onder water.
-1916 -13 januari: getroffen gebied
vooral Noord Holland, Zuiderzee
gebied, de Zaanstreek en het ge
bied rond Amsterdam.
B.D Bronnen: Kroniek van Nederland. A'dam
1987; Stuvel H. Het deltaplan, de geboorte.
A'dam 1954.
De heer L. Verbrugge uit Utrecht
stuurde de redaktie naar aanleiding
van het artikel over Boxhorn (Wa
terschans IV '92) deze illustratie
toe. In de Boxhornstraat bevindt
zich deze gevelsteen. Hij werd ver
vaardigd door de vader van de
heer Verbrugge (1899-1986). Hij
was toen leerling aan de teken-
school van Disco. Hier staat de
steen nog op de boetseerezel. Va
der was goudsmit en gevestigd
Potterstraat 38. Zijn vak had hij ge
leerd bij goudsmit Andriessen. La
ter was hij ook leerling van zijn
vriend Frans Hagenaars.
Wie van de lezers kan antwoord
geven op de volgende vragen, zo
dat we die in een volgend Bergs
Diep kunnen afdrukken?
- wie gaf de opdracht aan de teken-
school om deze gevelsteen te ver
vaardigen?
- in welk jaar werd de steen ver
vaardigd?
- is hij naar een bepaald voorbeeld
gemaakt?
Voor nadere informatie: W. Ver
brugge. Fr. van Eedenstraat 4.
3532 CL Utrecht, tel.030-942985.
V
