Mededelingen
Kroniek van een eerste levensjaar
de
Waterschans
BESTUUR
PUBLICATIES
FAUSTO NUMINE
BERGA VICTRIX
GESCHIEDKUNDIG
TIJDSCHRIFT EN
MEDEDELINGENBLAD
23e jaargang nr 2, juni 1993
ISSN: 0926-3918
DE GESCHIEDKUNDIGE
KRING VAN STAD EN
LAND VAN BERGEN OP
ZOOM
EREVOORZITTER:
Dr. E.G.H. Hartel
ERELID:
Br. Alberik (P. van Rijckevorsel)
J.W.A. van Gastel
VOORZITTER:
drs. N.H.M. Grosfeld
SECRETARIAAT:
Mevr. J.P.E.M. Kock-
Asselbergs
Olympialaan 1 5
4624 AA Bergen op Zoom
Tel. 01640-56383
PENNINGMEESTER/
LEDENADMINISTRA TIE:
F.H.W. Van de Putte
Postrekening 24 05 922 en
Bankrekening 52 50 45 244 ten name van:
Penningmeester Geschiedkundige
Kring van Stad en Land van Bergen
op Zoom
Noordsingel 184
461 1 SK Bergen op Zoom
Tel. 01640-41669
LEDEN:
J.M.J.M. Van Loon
H.J.J. Mulders
W.P. Van Riemsdijk
P.C.M. Schenkenberg-Paulus
M.P. Van Tilborg
STUDIES UIT BERGEN OP
ZOOM
Redactie-adres:
W.A. van Ham
DE WATERSCHANS
Redactie:
drs. G. van Aubel
drs. B. Daeter (Hoofdredacteur)
drs. N. Grosfeld
drs. J. Zwagemakers
Redactie-secretariaat:
drs. B. Daeter
Hofstraat 8
461 1 TJ Bergen op Zoom
Tel. 01640-57339
Van het bestuur:
Nieuwe leden
Mevrouw E. Geerdink uit Bergen
op Zoom; de heren J. Bruijs en
P. Hermans uit Bergen op Zoom;
de dames E. Van Elteren-Van He
mel uit Beek-Ubbergen, en I. De
Been-Stander uit Hoogerheide.
N B nu nog niet vermelde nieuwe leden, worden
in ieder geval in de volgende aflevering van de
Waterschans vermeld.
verslag jaarvergadering
De Algemene Ledenvergadering
van de Geschiedkundige kring
heeft plaats gevonden op 19 april
1993. De vergadering werd bijge
woond door 50 leden. Na een wel
komswoord legde voorzitter
N. Grosfeld een verklaring af over
het niet aanwezig zijn van penning
meester J. Van Gastel. Er was wat
meningsverschil ontstaan tussen
het bestuur van de Kring en de
heer Van Gastel over zijn aftreden
volgens rooster, zoals dat nu een
maal is vastgelegd in de statuten.
Het speet de heer Grosfeld. en met
hem het hele bestuur, dat hierdoor
op deze avond niet op de meest
eervolle wijze afscheid genomen
kon worden van deze markante fi
guur binnen de kring.
Tijdens de verkiezing van de nieu
we bestuursleden volgde de alge
mene vergadering het bestuurs
voorstel en benoemde bij acclama
tie de heer F. Van de Putte tot pen
ningmeester van de Geschiedkun
dige Kring.
Tot nieuwe bestuursleden werden
tevens benoemd de heer J. Van
Loon en de heer M. Van Tilborg.
Voorts maakte de voorzitter be
kend dat het 25-jarig jubileum van
de Kring met een feestelijke recep
tie gevierd zal gaan worden op za
terdag 11 september a.s. waarbij
dan tevens de zeer bijzondere stu
die no. 9 over grafmonumenten
e.d. in de Gertrudis en een feeste
lijke verzamelmap voor de Water
schans zal worden uitgereikt.
Het bestuur van de Kring moest tot
haar spijt constateren dat er een
magere respons uit de zaal kwam
bij het verzoek zitting te nemen in
de jubileumcommissie. Mochten er
nog belangstellenden voor deze
commissie onder u zijn: de secreta
ris noteert uw naam graag.
De vergadering werd besloten met
de wens van de voorzitter dat er in
het komende bestuursjaar uitein
delijk uitzicht komt op een eigen
onderkomen voor de Kring.
Na de pauze vertoonden de heer
Verhees en de heer Gabriels onder
geanimeerde belangstelling hun
dia's en videofilm, gemaakt tijdens
eerdere excursies.
nieuw bestuurslid
L.kol. b.d. F.H.W. Van de Putte is
door de algemene ledenvergade
ring van 19 april 1993 als penning
meester aangesteld. De heer Van
de Putte was als majoor van 1973
tot 1976 werkzaam in het Militair
Hospitaal als administrateur van de
regio West-Brabant en Zeeland en
is sinds 1991 buiten dienst. Vanaf
1973 woont de heer Van de Putte
in Bergen op Zoom.
121/2 lid van de Kring
Mevrouw J. Van Terheyden-Van
Giels en de heren D. Franken,
W. Franken, J. Hendrikse,
W. Loeff en J. Peys, allen uit Ber
gen op Zoom. De heer dr. F. Van
Hootegem uit Hoogerheide en de
Gemeentelijke Archiefdienst uit
Breda.
van de redaktie
Er is naar gestreefd om dit tweede
nummer van de Waterschans in
het jubileumjaar zo veelzijdig en in
teressant mogelijk samen te stellen.
In dit jubileumjaar van de Kring
treft u in iedere Waterschans een
kroniek aan over wat er in het jaar
van de oprichting van de kring
(1968) in Bergen en omstreken zo
al gebeurde; alweer een boeiend
relaas van N. Grosfeld.
Het leek de redaktie een goede
zaak om in dit jubileumjaar ook
eens aandacht te vragen voor de
Drukkerij Vis Offset
De Waterschans nr. 2 1993
heer Kees Van de Watering, die
vanaf 1975 ook lid was van de zo
genaamde studies en als redaktie-
lid van de Waterschans daarin ook
diverse artikelen publiceerde. Na
zijn overlijden vond zijn vrouw het
hier afgedrukte artikel op zolder;
de redaktie vond het waardevol
genoeg om het een bredere be
kendheid te geven.
En wie meent een Waterschans
snel uitgelezen te hebben, de boe
kenhoek geeft u weer vele sug
gesties voor nadere studie.
Onze Grote kerk is weer te bezichti
gen; gelukkig maar; kijkt u dan ook
eens naar die mooie kaarsen
kroon. W. Van Ham heeft het no
dige speurwerk verricht om u daar
veel interessants over te kunnen
vertellen.
N. Grosfeld geeft een boeiend re
laas over de Schuttersgilden van
Bergen op Zoom en spreekt met
terechte trots over het Sint
Sebastiaan-gilde.
Bergen op Zoom heeft zich altijd al
moeten verdedigen, waar tegen
ook! Vandaar dat het wellicht een
goede zaak is eens aandacht te
besteden aan Menno Van Coe-
hoorn, de grote vestingkundige,
die voor onze stad ook zo veel ge
daan heeft; en wie herinnert zich
nog het Coehoornpark? U leest er
over.
De redaktie is erg blij met de ru
briek Bergs Diep; het biedt de mo
gelijkheid om via de Waterschans
te communiceren over Bergse
historische zaken. Dit keer was de
heer Gieles bereid antwoorden te
geven over de vorige keer gestelde
vragen over het Boxhornreliëf. Dit
keer plaatsen we in de Water
schans ook een kort artikel over de
Antonius Abt-kerk, die met sluiting
en afbraak bedreigd wordt; we da
gen lezers uit ons gegevens voor
publicatie te verstrekken over de
laatste jaren geschiedenis van deze
kerk; deze zullen dan in een vol
gend Bergs Diep gepubliceerd wor
den.
Onze speurder Rochus Van den
Bergh is weer veel interessants te
weten gekomen over drie schilders
die iets met Bergen op Zoom te
maken hebben gehad en voor ve
len toch nog zeer onbekenden zul
len zijn.
In deze Waterschans sluit G. Huy-
bregts zijn bijdrage over Bergen op
Zoom tijdens de Engelse invasie af.
Genoemde auteurs zijn we veel
dank verschuldigd en de redaktie
hoopt dat vele lezers blijven of
gaan reageren, zodat de Water
schans een steeds interessanter
tijdschrift voor ons allen wordt; in
zo'n grote Historische Kring moet
dat toch zeker mogelijk zijn.
adreswijziging redaktiesekre-
tariaat
We maken u er op attent dat de re
daktie van de Waterschans per 1
juni 1993 gevestigd is aan de Hof
straat 8 te Bergen op Zoom; het te
lefoonnummer blijft; 01640-
57339. B. Daeter blijft de hoofdre-
dakteur en is vanaf dat moment al
daar (vooral donderdags en vrij
dags) bereikbaar.
Op andere momenten kunt u bel
len naar 040-443258.
In de lente van het eerste levens
jaar van de Geschiedkundige Kring
blijkt opnieuw hoeveel élan, vin
dingrijkheid en uithoudingsvermo
gen leeft binnen dit gezelschap.
Terwijl destructieve krachten 1600
ton puin maken van het landhuis
'Ruytershove' wordt de eerste afle
vering van 'de Waterschans' ver
wekt en geboren. Bescheiden ver
telt redacteur Kees van de Wate
ring dat de naam wel niet de ideale
is maar dat er toch geen bezwaren
tegen bleken te bestaan. De trots
van voorzitter Fons Gieles laat zich
verklaren. U mag zelf beoordelen
of zijn droom, dat een schone toe
komst de boreling wacht 'wanneer
met een zekere wetenschappelijke
benadering aan de geschiedschrij
ving wordt gewerkt', is uitgeko
men. Dan al vraagt de voorzitter
aandacht voor wat oudere Berge-
naren door middel van interwiews
nog kunnen overleveren. Want
ook dat soort geschiedschrijving,
men noemt dat in vakkringen 'oral
history', is dan nog nauwelijks ge
kend. Zomin als in bredere kring,
Door: Drs. N. Grosfeld
in dit geval die van het katholiek
Vrouwengilde, direct een ant
woord gegeven zal zijn op de vraag
van dhr. en mevr. A. van Dort-van
Deursen; 'Kent u Brabant wel?
'Het antwoord blijft uit, reden voor
het echtpaar om een schitterende
reeks dia's van Brabantse hofste
den te vertonen, die tot genoegen
van de dames veel schoonheid
oplevert en haar kennis moet heb
ben vergroot. Voor 'de Water
schans' werken in die eerste afleve
ring verschillende auteurs aan de
kennisvergroting van de leden.
Willem van Ham verhaalt over een
straatgevecht te Bergen op Zoom
n.a.v. een prent van F. Hogen-
berg. Daarnaast gaat hij in op een
brok van onze topografie in een be
schrijving van straten en pleinen
tussen Hospitaal en Bleekveld.
Voor hem is de aanstaande af
braak van de Oranje-
Nassaukazerne daarbij de aanlei
ding.
Het is natuurlijk de vraag of Fons
Gieles in het goud van Frits de
Groot, de onvolprezen dirigent van
het kerkkoor van de Lourdesparo-
chie, aanleiding vindt om over het
zilver van het Sebastiaangilde van
Borgvliet te schrijven. Hij doet dat
echter met veel liefde en zorg, al
moet uw kroniekschrijver er nu bij
zeggen dat Sebastiaan-Borgvliet
pas in 1986 verbonden zal worden
met Sebastiaan-Bergen op Zoom.
Maar, u zag het al, de voorzitter
heeft een visionaire blik! De liefde
van Kees van de Watering voor
stad en streek blijkt uit een drietal
bijdragen met aansprekende titels
als: 'De hoeve Lindonk', 'Was Rei-
merswaal een Romeinse verster
king?' en 'Oude Bergnamen langs
de Schelde-oever'. C. van Es doet
daarnaast een greep in de geschie
denis van de Bergse potmakersfa-
milies en staat stil bij het geslacht
Augustijn. Het moet de leden van
de Kring veel leesplezier hebben
opgeleverd.
Dat zal in deze maanden extra ge
waardeerd zijn, het jaar 1968 is er
een van veel onrust en onzeker
heid. denkt u maar aan de gebeur
tenissen in Parijs in de meimaand.