69
vismarkt
HusC&ncuve,n aan de. Vj2>maA.kt. (Basis: kadasterkaart 1832.)
10
11
12
13
14
15
16
17
18'
20
Groot en 2 Klein Rennenberg.
Grote Steur.
Kleine Steur.
Oranjeboom.
Fuike,
Wilde Zee.
Bomeloose Mand.
St.Catharina (hierin opge
nomen St.Margriet, St.Bar
bara, St.Geertruid)
Gulden Hoorn.
Hertshoorn en Bonte Os.
Kleine of Oude Vijser.
Hof van Gelder.
Violette.
Gulden Mossel.
Der Kanne.
Op de Oosthoek.
-19. Meebale.
Grote Kinderwieg.
21. Kleine Kinderwieg.
22. s-Hertogenbosch
23. Emaus
24. Klein Hemelsbrood.
25. Groot Hemelsbrood of Manna.
26. Nonnenpoort Noord
(Heilig Brood)
27. Nonnenpoort Zuid.
28. Grote St.Jacob.
29. Kleine St.Jacob.
30. Engelenborg
de Sint Jacobskapel
31. Eike Luite.
32. Munte
33. Luite.
34. Klein Venetië.
35. Wapen van Tholen.
36-37. Hof van Brussel.
38. Gulden Eenhoorn.
39Rode Toren.
40. Truweel.
41. In Abrahams Schoot.
42. Grote Zalm.
verkocht aan S. Dietvorst, aan
wiens weduwe we de reklame-op-
schriften te danken hebben, die tot
medio 1975 in verbladderde
toestand zo de aandacht bleven
trekken. Doch ook aan de bejaar-
denhuis-funktie zou een einde ko
men. In 1929 vertrokken de be
jaarden naar het nieuwe huis
Avondvrede aan het Bolwerk
Zuid. De gebouwen gingen deel
uitmaken van het Sint-Catharina-
gesticht. Het aan Dietvorst ver
kochte gedeelte bleef tot 1975 be
staan.
5. Huizen ten zuiden van het
Gasthuis
Ten zuiden van de kapel bezat het
Sint-Jacobsgilde nog vijf huizen.
Sinds de verwoestingen in de
Tachtigjarige Oorlog lagen de per
celen jarenlang onbebouwd.
De Eike en De Luite waren in 1643
open terrein; het erf was al gedeel
telijk in particuliere handen. In
1651 verkochten de Sint-
Jacobsbroeders een deel van het
erf waarop inmiddels de koper,
Pieter Bremdonck, een nieuw huis
had gebouwd.61 Deze verkocht
het daarop aan Pieter van Diesen,
zwaardveger.63 Een huisken of af
hang was in 1628 in handen van
de erfgenamen Moermans.64 Het
is later opgegaan in het nieuwe
huis dat in 1723 de Eike Luite
(Vismarkt 31) heette.65 Ook dit
huis werd in 1796 door Anthonij
van Welij gekocht.66
Nadien is het huis gesplitst, doch in
kerij inrichtte. Het gebouw is in
1975 afgebroken.
Het perceel ernaast was in 1628 in
handen van de erfgenamen Moer
mans. Deze transporteerden het
aan Lambrecht Van Overbeke.'"
In 1650 stond er een huis met ach
terkamer en een doorgang naar de
Geweldigerstraat.68 Dit huis heette
in 1711 De Munte (Vismarkt
32).69 In 1715 rustte er nog een
cijns ten behoeve van het stads-
gasthuis als rechtsopvolger van de
Sint-Jacobsbroeders op.'n In 1865
werd het met De Eike Luite veree-
nigd tot één pand.
Ook dit perceel was in handen van
de erfgenamen Moermans. Zij ver
kochten in 1628 een huis aan
Lambrecht van Overbeke71 dat in
1680 De Luyte (Vismarkt 33) werd
genoemd.72 Het bleef tot 1975 als
afzonderlijk pand bestaan. Uit de
naam blijkt het verband met de
voorgaande percelen, dat pas in de
17e eeuw is verbroken.
Het hoekhuis heette in 1636 Clein
Venetien (Vismarkt 34).'3 Dit
bleef tot 1719 deel uitmaken van
het bezit afkomstig van Sint-
Jacobsbroeders. In dat jaar ver
kocht het stedelijk Gasthuis het aan
de toenmalige huurder Andries
Swenkers.74
In 1904 werd Klein Venetie door
de eigenaar, de hierboven ge
noemde S. Dietvorst, grondig ver
bouwd. Het nieuwe huis, dat tot
1975 bleef bestaan, was aanzienlijk
hoger opgetrokken dan het tot dan
toe bestaande gebouw. De panden
Vismarkt (St. Catharinaplein) 31-
34 zijn in 1975 afgebroken.
In de jaren 1437-1442 strekte het
erf van de Sint-Jacobskapel zich tot
de Geweldigerstraat uit.75
1865 liet M. Strijers deze twee met
het naastgelegen huis De Munte
verenigen tot één pand, dat met
zijn mansarde-dak een kenmer
kend element aan deze zijde van
de Vismarkt zou gaan vormen.
Aan het einde van deze eeuw
kwam het pand met achtergelegen
terrein in handen van P.M. Loose,
die er een bakkerij, de latere N.V.
Loose, stichtte. De bakkerij werd in
1913 opslagplaats, omdat Loose
aan de Geweldigerstraat, aanslui
tend op dit pand, een nieuwe bak-
De Waterschans nr. 3 1993
De Waterschans nr. 3 1 993
Afb. 11Detail van de plattegrond van Bergen op Zoom door Jacob van
Deventer, ca. 1560.
Afb. 13. Weeshuis met belenden
de panden na 1906.
Afb. 12. Oostwand van de
Vismarkt. Protestants Weeshuis
met belendende panden ca. 1900.
Links de conciërgerie.