m 7
De Waterschans nr. 4 1993
Clubleden van het Jeugd Rode Kruis in Bergen op Zoom.
5.9. de nationale vergadering 13
juli 1968
Op zaterdag 13 juli mocht het
Bergse Rode Kruis evenals in 1938
de gastheer zijn voor de nationale
ledenvergadering. De schouwburg
Luxor (Thalia was inmiddels ge
sloopt) beschikte over de nodige
vergaderaccomodatie voor de
meer dan tweehonderd afgevaar
digden van bijna negentig afdelin
gen. Jonkheer G. Krayenhof leid
de de vergadering. Prominente
aanwezigen waren onder anderen
prinses Margriet als lid van het Da
gelijks Bestuur, Dr. C. Kortmann
als commissaris van de koningin in
Noord-Brabant, drs. L. van de
Laar als burgemeester van Bergen
op Zoom tevens erevoorzitter van
het Bergse Rode Kruis en mr. J. de
Leeuw als burgemeester van
Woensdrecht. In zijn gemeente zou
een gedeelte van het programma
worden afgewerkt.
De vergadering schonk onder
meer aandacht aan de hulpverle
ning in Biafra, waar hongersnood
en oorlog woedden. Juist die dag
vertrokken twee artsen en drie ver
pleegsters uit Nederland naar Biaf
ra.
Goed nieuws was dat de nationale
rodekruiscollecte het jaar daarvoor
het recordbedrag van f3.325.000
had opgeleverd. Na de vergade
ring reed het gezelschap naar het
vliegveld Woensdrecht waar AVI-
OLANDA het gezelschap ontving.
Een lunch in de kantine van het be
drijf en een demonstratie zweef
vliegen vulden de rest van de dag.
Tien (on)gelukkigen, door het lot
aangewezen, mochten hun eerste
zweefvlucht maken.
5.10. met de 'Henri Dunant' mee
Op 9 september vond er een nieuw
evenement plaats in het kader van
het eeuwfeest. Die dag vertrok het
hospitaalschip van het Nederland
se Rode Kruis, de Henri Dunant,
met 72 zieken en circa 40 helpers
en helpsters uit de Theodorusha-
ven, uitgezwaaid door notabelen,
familie, vrienden en 25 kleuters
van de St.-Theresiakleuterschool
uit de Bernadettestraat. Mooi
weer, prima verzorging, fijne sfeer,
lekker verwend; de Westbrabantse
patiënten hebben genoten. De
tocht van vijf dagen voerde via Wil
lemstad naar Rotterdam. Schoon
hoven, Arnhem, Gorkum en terug
naar Bergen op Zoom. 'Onverge
telijk!' was de algemene indruk.
In de thuishaven wachtte de pa
tiënten een muzikaal onthaal. De
muziekvereniging CONCORDIA
en de drumband ARTILLE
RISTEN uit Bergen zelf alsmede de
fanfare met drumband ST. ANTO-
NIUS uit Lepelstraat verwelkom
den de zieken met vrolijke klan
ken. Het waren weer de Bergse
winkeliers en bedrijven die met ak-
ties en giften de onderneming fi-
nanciëel mogelijk maakten.
5.11. de voorzitter neemt afscheid
Toen het eeuwfeest goed en wel
voorbij was besloot voorzitter Lod
ders af te treden wegens leeftijd.
Hij was 71 geworden en diende
het Rode Kruis intussen twintig
jaar, waarvan zeventien als voorzit
ter. Erevoorzitter Van der Laar
reikte hem op 31 oktober, de offi
ciële afscheidsdag, de rodekruis-
gesp met oorkonde uit. Dat ge
beurde tijdens de jaarvergadering
van de afdeling. Die vergadering
koos P. van Oosterbos in het
bestuur, waarna het weer voltallige
bestuur de heer Q. Gommers tot
voorzitter koos. Vice-voorzitter
werd A. van Woerkom en secreta
ris P. van Oosterbos uit Wouw.
In 1968 stond het Bergse Rode
Kruis erg in de belangstelling. Dat
had een gunstig effekt op het aan
tal leden, dat de 4.000 naderde.49
6. Na 125 jaar
Na 125 jaar kunnen we meteen
twee dingen konstateren: Het Ro
de Kruis is nog altijd nodig, zowel
nationaal als internationaal, en de
Bergse afdeling van het Rode Kruis
is springlevend ondanks de vrij ho
ge leeftijd. Bolwerk 6 is inmiddels
verlaten en vervangen door Zuid
singel 44-46, een ruim en goed ge
outilleerd pand. Er is een bureau,
een praktisch les- en vergaderlo
kaal, magazijnruimte voor materia
len, kleding, archief enz., een bin
nenplein (naar de vorige voorzitter
genoemd het Houtkampplein) met
stalling voor ambulancewagens en
een vertrek voor het Jeugd Rode
Kruis. Deze loot is eindelijk ont
sproten. nadat vele jaren lang het
ene bestuur na het andere het the
ma had besproken en pogingen
aangewend om een jeugdorganisa
tie van de grond te krijgen. De ver
eniging leeft, soms fel en vol aktie,
afgewisseld met perioden van ge
zapigheid of interne konflikten
door botsende meningen of karak
ters. Dat alles is eigen aan al wat
leeft en het Bergse Rode Kruis
vormt daarop geen uitzondering.
Steeds waren er blijkbaar de nodi
ge reserves om crisistijden te over
leven. Nieuwe injekties en/of uit
dagingen kwamen tijdig de vitaliteit
ten goede.
Een krachtige impuls uit het jong
ste verleden ging uit van de rege
ringsmaatregel waarbij de BB (Be
scherming Burgerbevolking) werd
opgeheven en het Rode Kruis zijn
taak van rampenbestrijding aan
zienlijk uitbreidde. Dat had als
gunstig gevolg dat meer jongeren
De Waterschans nr. 4 1993
De feestelijke opening van het nieuwe rodekruisgebouw in 1951.
zich gingen interesseren voor het
Rode Kruis.
Wat in 125 jaar nagenoeg niet ver
anderde is, dat het Bergse Rode
Kruis gedragen wordt door vrijwilli
gerswerk en zijn inkomsten moet
hebben van giften en gaven, van
bijdragen van leden en op
brengsten van collectes. In grote
mate geldt dit voor het hele Rode
Kruis.
Er is veel geld nodig, want de afde
ling verzet meer werk dan menig
een vermoedt. Denk maar aan de
bloedtransfusiedienst, aan het
welfare-werk, aan de 'kleding
zaak', aan de telefooncirkel, aan
de lessen en trainingen aan en
voor de kolonnemensen, De ko-
lonne bestaat thans uit ongeveer
70 mannen en vrouwen en ze
vormt nog altijd de kern van de af
deling. Vrijwilligers zijn het zoals
125 jaar geleden. Dat geldt ook
voor de bestuursleden, waarvan de
sekretaris tevens het bureau leidt,
geholpen door een enkele vrijwil
ligster. Ooit was er een betaalde
kracht voor het ambtelijke secreta
riaat.
Waar zou het Rode Kruis zijn zon
der de belangeloze inzet van zove-
len? Wat is het dat hen beweegt
om het toch vaak ondankbare
werk te blijven voortzetten? Het
zijn de idealen van Dunant en
Basting, gerealiseerd door mensen
met tekortkomingen.
Geraadpleegde literatuur en ar
chivalia
Afkortingen:
RB Rodekruisarchief Bergen op
Zoom
RBN Rodekruisarchief Bergen op
Zoom. Notulen.
Notulenboek nov. 1936 - april 1950
Notulen juni 1949 t/m 1960
RBC Rodekruisarchief Bergen op
Zoom, Correspondentie. Meerdere do
zen en mappen.
GBS Gemeentearchief Bergen op
Zoom. Stadsarchief.
KNA Krant 'Nieuws en Advertentie
blad van Bergen op Zoom'
KZ Krant 'De Zoom'
KA Krant 'De Avondster'
KBN Krant 'Brabants Nieuwsblad'
KS Krant 'De Stem'
illustratie-verantwoording
Gemeentelijke Archiefdienst Bergen
op Zoom; Archief Rode Kruis afdeling
Bergen op Zoom; W. Jordans, Bergen
op Zoom; L. Duijvelaar-Acda, Dom
burg.
noten
1. Zie G.M. Verspyck: Het Nederland-
sche Roode Kruis (1867-1967)Nij-
kerk 1967 en J.H. Rombach: Neder
land en het Rode Kruis. Amsterdam
1992 2. H. Beelaerts van Blokland:
Dr. Johan Hendrik Christiaan Basting.
's-Gravenhage z.j. 3 KNA 1867. aan
wezig in het gemeentearchief van Ber
gen op Zoom evenals de andere aan
gehaalde bladen. 4 W.A. van Ham:
De gezondheidszorg te Bergen op
Zoom in vervlogen tijden. In: De Ghul-
den Roos. Jaarboek No. 30 (1970)
p.56. 5 KBN 15-3-1993. 6 Handelin
gen der Nederlandsche Vereeniging tot
het verleenen van hulp aan zieke en
gewonde krijgslieden, in tijd van oor
log. I. Den Haag 1970. p. 29. 7 KNA
15-3-1869.(8). Franka van der Rijt:
Een stroom van vluchtelingen. Het
vluchtelingenbeleid van de gemeenten
Roosendaal en Bergen op zoom in het
begin van de Eerste Wereldoorlog.
Doctoraalscriptie subfaculteit maat
schappijgeschiedenis i.o. Erasmusuni-
versiteit Rotterdam 1986 (aanwezig in
het Gemeentearchief van Bergen op
Zoom). Zie ook: W.A. van Ham: Ber
gen op Zoom. de vlucht en het verblijf
der Belgen 1914 1919Bergen op
Zoom 1974. 9 KZ 8-8-1914. 10 GBS
265 14-9-1914. li KZ 9, 10, 12 en
14 okt. 1914. 12 Bergen op Zoom-
sche Courant van 2-11-1918. 13. KZ
1-7-1916. 14 KZ 10-12-1916 en
Rombach p.33 en 34. 15. KZ 18-5-
1918. 16 Gegevens met betrekking tot
de Tweede Wereldoorlog zijn in hoofd
zaak geput uit de notulenboeken en uit
de correspondentiedozen. Belangrijk
met name is het afschrift van het rap
port van E.M. Kole in het Notulenboek
1936-1950 na de notulen van de
bestuursvergadering van 16 juli 1945.
Geraadpleegde literatuur voor dit
hoofdstuk: E.G.H Hartel: Vijf dolle da
gen. in mei 1940. In de reeks Stu
dies uit Bergen op Zoom Nr. 5. Bergen
op Zoom. 1984: Piet Hoedelmans:
Jeeps en klaprozen. Een relaas van de
periode 1944-'45 in Bergen op Zoom
en omgeving. Bergen op Zoom 1990;
J.L. Moulton: De slag om Antwerpen
en de Schelde 1944-'45. Baarn 1978;
Gijs van der Ham: Zeeland