102
103
De Waterschans nr. 3 1994
De westelijke toegang tot Wouwse Plantage bij de brug over de Zoom, in 1944 en 1994.
buit te maken, waarmee ze,
schietend op alles wat beweegt, het
dorp weer binnenrijden.
Het oorlogsdagboek van de Lake
Superiors vermeldt daarnaast nog
een aktie met vlammenwerpers van
hun regiment, ter ondersteuning van
de B-compagnie van L&W. Een
aktie, die liefst 26 doodsbenauwde
krijgsgevangenen oplevert. Om
15.30 uur die dag kan Wouwse
Plantage als bevrijd worden
beschouwd. Dat het de hogere
leiding niet ontgaan is, dat hier het
bijna onmogelijke is gepresteerd,
bewijst wel het 'Military Cross' dat
majoor McCutcheon daarvoor
ontvangt. De 'buitengewone
volharding en moed, genoemd in de
bijbehorende oorkonde, zijn nu
eenmaal de gebruikelijke eufemis
men voor manmoedig onderdrukte
gevoelens van angst en spanning,
van hemzelf maar ook van zijn
mannen!
We verlaten nu deze aanvalsas, die
via Wouwse Plantage Bergen op
Zoom moest benaderen en stappen
over naar de 10e Infanterie Brigade,
die via Huijbergen, dwars door
bebost gebied, onze stad vanuit het
zuidwesten zou aanvallen.
Hier hebben de South Alberta's
inmiddels dit dorp bereikt zonder
noemenswaardige tegenstand te
ondervinden. De 'Lines' hebben
zich genesteld in het gehucht
Calmpthoutsche Hoek. Een voor de
Canadezen onuitspreekbare naam.
'Hook' gaat beter.
Onmiddellijk na aankomst, 25
oktober in de middag, moet de
D-compagnie zich melden bij de
South Alberta's in Huijbergen. Hun
gepantserde voertuigen hebben de
nabij-beveiliging van de infante
risten in het bosrijke gebied hard
nodig.
Vanaf de vroege morgen van de
26ste duurt het bijna twee dagen
voordat de eerste huizen van
Bergen op Zoom worden bereikt.
Er lijkt voor hen aan die Huijbergse
Baan, een breed zandpad, geen eind
te komen. Een bijna eindeloze
opeenvolging van schotelmijnen,
booby-traps en struikeldraadmijnen
op de weg en in het beboste
zijterrein zijn een verschrikking.
Mijnopruimende pioniers maken
melding van allerlei nieuwe types,
met telkens weer variaties daarop:
vertraagde ontstekers en ongehoord
grote springladingen, die zelfs een
zware Churchill-tank omver kunnen
blazen. Ook de mannen van de
D-compagnie hebben het druk.
Ingegraven Duitsers moeten gevan
gen worden genomen.
Waarschijnlijk hebben die weinig
zin meer in het bieden van
tegenstand. In de laatste bocht slaat
de vijand nog eenmaal toe:
anti-tankgeschut schakelt 4 tanks en
een verkenningswagen van het
C-eskadron van de South Alberta's
uit. Opzij gaan kan niet, de bermen
liggen vol mijnen. Er klinkt nog
wat mitrailleurvuur van achter, dan
valt er stilte. Voor de zoveelste keer
zagen Duitse troepen kans de
Canadese opmars doeltreffend te
vertragen om vervolgens veilig
terug te trekken.
Een schooltje te Essen-Hoek waar de bataljonscommandopost gevestigd was, in 1944 en 1994.
De Waterschans nr. 3 1994
de woorden die daarop compag
niescommandant Swayze voor zijn
bevelen aan de D-compagnie
gebruikt. 'Mannen, wij zitten buiten
de stad en regenen zeiknat; zij
zitten lekker droog daarbinnen.
Blijven we hier om nog natter te
worden of gaan we naar binnen?'
En de mannen gingen naar binnen,
gezeten op de South Alberta tanks.
Op het eind van de Huijbergsebaan,
die nu Canadalaan heet wordt de
eerste tank geestdriftig begroet.
Tegenover de brouwerij, aan de
Parallelweg, splitst de strijdmacht
zich. Een kolonne, met een deel
van de D-compagnie, trekt langs de
Antwerpse Straatweg, over de
Stalen Brug, Antwerpse straat en
Boschstraat naar de Grote Markt.
Een tweede kolonne reed, met het
andere deel van de D-compagnie,
via wachtpost XIII bij de Balse-
baan, de Huijbergsestraat in en
bereikte via de Kerkstraat de Grote
Markt, waarvan snel de uitgangen
werden afgesloten. Een derde
kolonne met het restant van de
D-compagnie reed door naar het
station en bereikte de Markt via de
Wouwse- en Zuivelstraat. Het was
toen zowat 16.30 uur. Zonder dat
een schot gelost hoefde te worden
was het centrum van Bergen
bevrijd!
Een kolonne, met daarop de
mannen van de C-compagnie, kreeg
opdracht door te rijden naar de
Zoom, waarvan de hinderniswaarde
terecht groot werd geacht. Zij
betrokken opstellingen in het
toenmalige 'Volkspark' (nu Anton
van Duinkerkenpark).
De commandoposten van South
Alberta's en Lines werden in Hotel
de Draak gevestigd.
De 4e Pantserbrigade en de overige
eenheden van de 10e infante
riebrigade poogden Bergen op
Zoom vanuit het oosten (via de
Balse Dreef) maar ook via het
terrein noordoost van de stad te
naderen, met de bedoeling de
Duitsers achter de Zoom de pas af
te snijden. Details van deze
gevechtshandelingen passen verder
niet meer in het bestek van dit
verslag. Laat in de avond van de
27ste oktober keren ook de A en
B-compagnie in de schoot van het
regiment terug. Ook zij kregen die
Het wrak van een 'Crocodile', een Churchilltank met vlammenwerper, die
slachtoffer werd van een als mijn gebruikte vliegtuigbom op de Huijbergse
Baan.
De op 24 oktober zo gehavende
C-compagnie verplaatst zich als
flankbeveiliging noordelijk van en
evenwijdig aan de Huijbergse Baan.
(Naar wordt vermoed dwars door
de Wouwse Plantage). Het oorlogs
dagboek vermeldt daarover amper
bijzonderheden zodat mag worden
aangenomen, dat zij daarbij geen
noemenswaardige tegenstand onder
vinden.
Reeds in Huijbergen hebben burgers
gemeld dat Bergen op Zoom vrij
van vijand is. Met de ervaringen
langs de Huijbergse Baan net achter
de rug, overleggen de luitenant
kolonels Wotherspoon (South Al
berta's) en Cromb (L&W) hoe het
nu verder moet. Het is dan 27
oktober, rondom 16.00 uur. Ze
staan aan de rand van de stad en
het regent: zouden de 'Jerries' nog
in de stad zitten? De beslissing valt
dan in feite door de voor Bergen
historische woorden van Wother
spoon: 'Hell Bill, let's take the
damned place!. 'Of ze nu waar
zijn of niet, de instemming van de
mannen van Bill Cromb kan niet
beter geïllustreerd worden dan door
Twee uitgeschakelde Sherman's van het South Alberta Regiment op de
Huijbergse Baan.
