T
88
89
De Waterschans nr. 3 1994
Opmars Amerikaans legerkorps (met nummer)
Opmars Brits legerkorps (met nummer)
■i Opmars Canadees legerkorps (met nummer)
Opmars Franse strijdmacht van gen. Leclerc
Duitse terugtocht
Frontlijn bij "zak van Falaise" op 19 aug. 1944
Frontll|n op 25 aug 1944
.•Chateau - Thlery
geïll I
biuegehoofd
&ernon
[^PARIJS 19-25 aug. 1944
Aigenian
aug. 1944 geall.
Fonlaineblea
Ttovles, I
-I-u
Na de overwinning in de 'zak »an Falaise'
konden de geallieerden oprukken naar de
Seine cn Parijs bereiken op 19 augustus 1944.
prairie komen', er is slechts sprake
van een massabeweging van ge
weerdragers. Ze vertrouwen kenne
lijk puur en alleen op de kracht van
hun aantal, in de hoop dat sommi
gen er dóór kunnen komen. Ze
betalen er een hoge prijs voor, ook
al omdat ze door de bij de rivier
overgangen opgehoopte, kapotte
voertuigen en paardekarren niet snel
vooruit komen en een makkelijk
doelwit vormen voor de jachtvlie-
gers en de kanonnen. Het resultaat
is verschrikkelijk. Maandag 21
augustus is St.Lambert niet meer
dan een vuilnisbelt van verwoeste
voertuigen, omringd door huizen
die op instorten staan.
De strijd woedt dan vooral meer
naar het noorden, waar de Polen,
aangevallen van twee kanten, in een
gevecht van onbeschrijfelijk geweld
en verwarring gewikkeld zijn. Voor
de Duitsers is de stop in de fles
'Das Korridor des Todes' gewor
den.
Een intrigerende vraag blijft bij al
deze gebeurtenissen waarom er
geen versterking naar het kleine
garnizoen van St.Lambert werd
gestuurd. Het lijkt er op dat al
tijdens het sluiten van de zak van
Falaise de plannen voor de achter
volging van de ontsnappende Duitse
troepen werden uitgedeeld.
Hoewel de order aan de 4e Can.
Pantserdivisie duidelijk is en zegt:
'De omsingeling moet volledig zijn;
geen Duitser mag ontsnappen',
maakt de 4e Pantserdivisie zich al
op de 19e klaar om naar het noord
oosten te gaan, richting Vimoutiers.
De uitbraak van de Duitse troepen
op de 20ste augustus laat toch
duidelijk zien dat heel wat meer
mannen en wapens in St.Lambert
nodig waren. Nu moeten majoor
Currie en zijn mannen voor hun
leven vechten. Terwijl de rest van
de divisie zich ofwel klaarmaakt om
een vijand te achtervolgen die nog
niet ontsnapt is, ofwel probeert
zoveel mogelijk rust te krijgen.
Wanneer op de 20ste de gevechten
aan de Dives steeds feller worden
haalt men een streep door de op
marsplannen. De 4e Pantser Brigade
moet de vechtende Polen gaan
helpen ten noorden van Chambois.
Ze komt niet verder dan een punt, 6
km ten noorden van die plaats. Ook
de 10e Inf. Brigade moet in dat
gebied positie innemen om een
nieuwe uitbraakpoging te voorko
men. L&W zit op dat moment nog
verder naar het westen, zo'n 5 km
ten noorden van Trun. De mannen
van St.Lambert zijn daar maar 7 km
vandaan, schijnbaar vergeten.
Generaal Simonds bezoekt St.Lam
bert die avond en geeft opdracht die
positie te versterken om uitbreken
van de vijand te voorkomen. Dat
kan aan de realiteit echter weinig
meer veranderen. De stop is niet op
tijd op de fles gegaan. Dat zal pas
op de 21ste gebeuren, na bloedige
gevechten, wanneer de Canadese
hulptroepen eindelijk Chambois
bereiken. Duitse bronnen geven op
dat 40 a 50% van hun troepen uit
de omsingeling bij Falaise wist te
ontsnappen, zo'n 50.000 man, ter
wijl bijna alle voertuigen en wapen
tuig werden vernietigd en achterge
laten. Nauwkeurige tellingen daar
van geven deze cijfers:
187 tanks; 157 lichte pantservoer
tuigen; 2447 vrachtwagens, auto's
en motorfietsen en 252 stukken
geschut vormen na 21 augustus de
'The Shambles' of slachtplaats van
het slagveld bij Falaise. Sinds de
13e augustus maakten de geallieer
den 135.000 Duitse soldaten krijgs
gevangen.
Voor L&W is er na de landing nu
bijna een maand verstreken. Het
regiment heeft daarin 253 man
verloren, waarvan 60 man gesneu
veld zijn. Daaronder twee compag
niescommandanten. Bovendien is
een derde compagniescommandant
slachtoffer van een explosie. Die
verliezen moeten worden aange
vuld. Zal daar tijd voor zijn?
de achtervolging
Terwijl overal in Frankrijk de
Duitse legers zich terugtrekken wil
het geallieerd opperbevel voorko
men dat de uit de zak van Falaise
ontsnapte troepen naar het noorden
De achtervolging maakte zo 'n
transport van de infanterie
noodzakelijk. Bij weerstand van de
vijand kon de infanterie direkt steun
verlenen.
zullen ontkomen.
Montgomery maakt een afspraak
met de Amerikanen voor een twee-
Langs de opmarsroute passeerde de
kolonne massa 's uitgeschakeld
Duits materieel.
De Waterschans nr. 3 1994
de omsingeling in de omgeving van
de Seine, tussen Mantes en Elbeuf.
De US-troepen waren dit plan al
vooruit, hun 15e legerkorps was de
20ste augustus al de Seine gepas
seerd. Tussen het Kanaal en Ver-
neuil zullen de Britten en Canade
zen hetzelfde moeten doen. De
Duitsers hebben zich teruggetrok
ken op een smalle strook grond
tussen Elbeuf, de Seine en de rivier
de Risle. Met alle ter beschikking
staande middelen willen ze hun
oversteekplaatsen behouden. En ze
zullen daarin slagen! Ze houden de
5e US-Pantserdivisie bekwaam op
afstand en ze hebben het weer mee:
de luchtmacht kan nauwelijks
opereren. Opnieuw weten grote
aantallen Duitsers te ontsnappen
m.b.v. 18 ponten die hen de Seine
overzetten. De Canadezen staan in
het hun toegewezen vak voor de
taak het Duitse verzet aan de zuid
zijde van de Seine te breken en hen
vervolgens van de noordelijke oever
te verdrijven.
De mannen van L&W zijn zich van
al deze strategische concepties niet
bewust. Tussen 20 en 22 augustus
gebeurt er weinig. Uit St.Lambert
keert op 21 augustus het uitgeputte
restant van hun C-compagnie terug.
Ze krijgen nauwelijks rust want een
uur later moeten ze met de andere
compagnieën, om 21.00 uur, de
tanks beklimmen. Het regiment
vertrekt, de koude en natte nacht in.
De opdracht is hulp te verlenen aan
de Polen in de buurt van Chambois,
maar dat blijkt al gauw niet meer
nodig. Het nieuwe doel wordt Pont
de l'Arche, ten zuiden van Rouen.
Onder heel wat idealer omstandig
heden hebben we de opmarsroute
van L&W in de zomer van 1994
nagereden. De afstand naar de
Seine is vanuit Vimoutiers in een
paar uur te rijden. Een schitterend
terrein, waar een van ons steeds
stiller werd, vooral na het passeren
van een langs de weg opgestelde
Tigertank. Zijn militaire achter
grond gaf hem de uitspraak in de
mond: 'Wat een terrein voor een
hinderlaag!'
Dat prachtige gebied, met dichte
bossen en bochtige wegen, zal in
1944 heel wat krachttermen hebben
losgemaakt. Na het passeren van Le
Sap, op weg naar Monnai, krijgt de
kolonne met zo'n hinderlaag van
anti-tank vuur te maken. L&W
stopt, richt zijn verdediging in en
maakt zich klaar voor het gevecht.
Dan luidt de tegenorder via Marcai-
re, een eind terug, weer noord
waarts te trekken als flankbeveili
ging voor de doortrekkende divisie.
Dat betekent ploeteren door de
modder om de volgende morgen te
ontdekken dat de op de flank ver
wachte vijand verdwenen is. Op 24
augustus bereikt de kolonne om
19.30 uur Bernay, waar de laatste
Duitsers kort ervoor zijn wegge
trokken. De dankbare bevolking
juicht haar bevrijders toe. Het
verhaal van de 10e Brigade regi
streert die geestdrift en de uitwer
king daarvan op de mannen, die
Caen en Falaise achter zich hebben.
'Een plaatselijke onderwijzeres had
haar kinderen langs de hoofdstraat
opgesteld. Eenstemmig en in het
Engels zongen die: 'Dank u dat u
ons hebt bevrijd!'. Zoiets maakt
emoties los. De mannen registreren
kolonne Bemay, volgt de oever van
de Risle en moet in Nassandres
afbuigen naar Fontaine la Soret
omdat de brug is opgeblazen. De
genie is bezig met het bouwen van
een Baileybrug waarvan om 15.00
uur ook L&W gebruik kan maken.
Het is dan 25 augustus. De Seine is
nog 30 km verder. Enkele uren
later loopt de kolonne vast op de
voertuigen van de 2e US Pantserdi
visie. Dat zorgt voor verwarring.
De kolonne van de 4e Divisie raakt
versnipperd. L&W voert daarop
zelf een verkenning uit, samen met
vijf South Albertatanks. Ze onder
vinden geen tegenstand en tegen de
middag van de 26ste trekt het regi
ment dan Criquebeuf-sur-Seine
binnen.
Duitse terreur
Bij onze eerste kennismaking met
het kleine Criquebeuf begrepen we
nog niet welke fout de terugtrek
kende Duitse troepen in 1944
maakten. De hoofdstraat volgend
kwamen we uit bij een brug over
een riviertje, dat volgens de kaart
de Eure moest zijn. Over de brug
lag een eiland en daarachter zou
De behandeling van 'moffen-meiden' begon, onmiddellijk na de bevrijding,
met kaalknippen, zoals hier, ergens in België.
óók een triest verschijnsel, dat zich
overal in bevrijd gebied zou herha
len: de misselijk makende behande
ling van meisjes, die zich met de
Duitse bezetter hadden ingelaten.
Tegen middernacht verlaat de
dan de Seine moeten stromen. Het
was al laat in de middag. Na een
gesprek met een inwoner op leef
tijd, die ons vertelde dat op het
gemeentehuis alle informatie over
de gebeurtenissen van 1944 te
