106
Afscheid van onze
redactie-secretaris Studies
107
De Waterschans nr. 4 1994
1
De uitreiking van de Sakkoprijs 1994 in de Hofzaal van het Markiezenhof
aan de Stichting In den Scherminckel. Foto: P.Michielsen.
Provinciale genealogische dag
Noord-Brabant
Op zaterdag 18 maart 1995
organiseert het Rijksarchief in
Noord-Brabant in samenwerking
met Brabants Heem en het Centraal
Bureau voor Genealogie (CBG) een
uitwisselings- en informatiedag
(10.00-16.00 u.) voor genealogen.
Adres: Rijksarchief Noord-Brabant.
Zuid-Willemsvaart 2, 's-Hertogen-
bosch. Met stands presenteren zich
allerlei genealogische instellingen
en tijdschriften.
Een aantal mensen is bereid
gevonden u met hun kaartenbakken
of computers te informeren over
uitgezochte stambomen.
De momenteel beschikbare genea
logische computerprogramma's
worden gedemonstreerd.
Op deze dag zullen enkele inleiders
informatie verstrekken over genea
logisch onderzoek in Noord-Brabant
en over genealogisch bronnen
materiaal dat bij het Rijksarchief in
Noord-Brabant en bij het Centraal
Bureau voor Genealogie berust.
Voor de meer gevorderde genea
logen zijn er 's middags korte
lezingen over materiaal dat ze
kunnen gebruiken om stambomen
verder 'aan te kleden'. Tenslotte
presenteren het RA en het CBG hun
nieuwe gids voor genealogisch
onderzoek in Noord-Brabant. De
toegangsprijs bedraagt f5 (incl.
lunch fl 5).
Men kan zich tot 1 maart 1995
opgeven bij het RANB door het
verschuldigde bedrag te storten op
giro 107.67.90 o.v.v.: 18 maart
aantal personen en evt. aantal
lunches. Nadere inlichtingen te
verkrijgen bij Albert Verhees of
Willem van den Berg, RANB
073-120733, toestel 411 (maandag
t/m donderdag).
Aktiviteiten 1995
maandag 16 januari 1995: lezing
door de heer R. Guinee, lid van
onze Kring, over gothische
kathedralen in Frankrijk en de
relatie met gerealiseerde bouw
werken in Nederland. De lezing zal
worden gehouden in de leeszaal van
de Gemeentelijke Archiefdienst,
Blokstallen 2 te Bergen op Zoom,
aanvang 20.00 uur; donderdag 16
februari 1995: lezing door de heer
M. de Schrijver uit Antwerpen over
middeleeuwse schuttersgilden. De
oudste schuttersgilden zijn ontstaan
na de kruistochten in streken waar
ook de oudste stedelijke kernen zijn
aan te wijzen. De bedoeling was
meestal het bewaken en verdedigen
van eigen volk, eigen milieu en
eigen cultuur. De tegenwoordige
schuttersgilden behoren tot oudste
nog bestaande georganiseerde
cultuurvormen uit vroeger tijden die
hun oorspronkelijke opzet hebben
weten te bewaren. Ook deze lezing
zal worden gehouden in de leeszaal
van de Gemeentelijke Archiefdienst,
Blokstallen 2 te Bergen op Zoom,
aanvang 20.00 uur; donderdag 16
maart 1995: Lezing met dia's door
H.Mooren over zijn voetreis naar
Santiago da Compostella 20.00 u.
leeszaal Archiefdienst.
maandag 24 april 1995:
jaarvergadering met klank/diaserie.
In de maand april zal wederom een
mini-excursie worden verzorgd; in
de maand mei heeft er een aktiviteit
m.b.t. de meidagen 1940 plaats en
in juni is er weer een dagexcursie.
geautomatiseerde ledenadministratie
In tegenstelling tot het eerdere
bericht in Waterschans 2/94 dat het
lidmaatschapsnummer i.v.m. de
overschakeling op een geautoma
tiseerde ledenadministratie ingekort
zou worden, zult u nu merken dat u
een geheel nieuw lidnummer hebt
gekregen. De reden is dat in het
verleden de ledenadministratie
ingericht was op nummer. Vanaf
heden is hij gerangschikt op
alfabeth.
De oude lidmaatschapsnummers
zijn hiermee vervallen.
Aan het nieuwe nummer kan geen
enkele waarde meer worden toe
gekend.
De leden wordt vriendelijk verzocht
adreswijzigingen etc. door te geven
aan de ledenadministrateur: de heer
J.van Loon, Hippocrateslaan 17,
4624 VE Bergen op Zoom. Tel.:
43222.
contributie
In deze Waterschans treft u de
accept-giro aan voor de contributie
voor 1995. De minimum-contributie
bedraagt f42,50. Indien u echter
nog iets extra's aan dit bedrag wilt
toevoegen, is dit zeer welkom. Ter
voorkoming van door u te ver
richten extra handelingen en te
maken kosten wordt u verwezen
naar de gebruiksaanwijzing op de
achterzijde van de acceptgiro.
Betalingen door middel van over
schrijvingen zijn ook door uw
penningmeester eenvoudiger en
goedkoper te verwerken. U gelieve
uw contributie tijdig te betalen, bij
voorkeur vóór 1 februari 1995. Bij
voorbaat dank!
adreswijziging
Vanaf heden luidt het adres van het
De Waterschans nr. 4 1994
redaktie-sekretariaat: drs. B.Daeter.
Oudland 8. 4617 ME Bergen op
Zoom (Bergse Plaat), tel. 01640-
57339. Desgewenst kunnen copy en
materialen voor de Waterschans
afgegeven worden bij de balie van
de studiezaal van de Gemeentelijk
Archiefdienst. Blokstallen 2. 4611
WB Bergen op Zoom.
Sakko-prijs 1994
De Geschiedkundige Kring felici
teert de stichting In den Schermin
ckel met de terecht verdiende
Sakko-prijs 1994 en hoopt in de
toekomst steeds meer samen te gaan
werken.
lezingen over kerkgeschiedenis
In de Middeleeuwen maakte het
huidige Noord-Brabant deel uit van
het bisdom Luik. Twee maal per
jaar riep de bisschop een synode
bijeen waarbij alle geestelijken en
vertegenwoordigers van de leken
aanwezig dienden te zijn. De
aanwezigen werden op de hoogte
gesteld van belangrijke besluiten die
genomen waren door de hoogste
gezagsdragers van de katholieke
kerk. Het was aan de bisschop om
deze besluiten toe te lichten en de
plattelandspastoors voor te schrijven
hoe ze in de praktijk moesten wor
den gebracht.
De zielzorgers leerden tijdens de
synode hoe zij zich ten opzichte
van hun parochianen en in hun
privéleven moesten gedragen.
Jaarlijks werden de parochies door
kerkelijke gezagsdragers gevisi
teerd. Tijdens een visitatie werd de
toestand van de parochie, het
kerkgebouw, het functioneren en
het gedrag van de aanwezige gees
telijken onderzocht.
Vanaf 1521 werd in de Gertrudis-
kerk te Bergen op Zoom gepredikt
tegen de dwalingen van Maarten
Luther. Tevergeefs, naar later bleek.
De Hervorming, vanaf 1580 met
kracht doorgevoerd, werd er een
groot succes. In de 17e eeuw was
Bergen op Zoom de meest gerefor
meerde stad van Brabant. Echter in
de loop van de 18e eeuw blijkt
Bergen op Zoom weer in meerder
heid katholiek. Ook de ontwikkelin
gen in de 19e eeuw, de Afscheiding
en Doleantie hebben westelijk
Noord-Brabant niet onberoerd ge
laten.
In hun bijdragen schetsen de
sprekers op basis van verricht
archiefonderzoek ontwikkelingen op
kerkhistorisch gebied zoals die zich
in Westelijk Noord-Brabant in de
stad en op het platteland hebben
voorgedaan.
12 januari: P. Nissen. Kerstening
en religieuze beleving in de
Middeleeuwen; 19 januari: P.
Toebak. Godsdienstige beleving en
het gewone volk. Katholieke
visitatieverslagen van het platteland
1580-1650; 26 januari: K. Heeren.
Godsdienstige beleving en het
gewone volk. Protestantse acta van
het platteland 1600- 1700; 2
februari: Ch.de Mooij. Katholieken
en protestanten in een stad. Bergen
op Zoom 1580-1800; 9 februari: C.
Vanwesenbeeck. Afscheiding en
Doleantie. Ontwikkelingen in de
negentiende eeuw.
Alle lezeingen worden gehouden
donderdags 20.00-22.00 uur in de
Gemeentelijke Archiefdienst te
Bergen op Zoom. Kosten: ƒ90 (incl.
koffie en syllabus). Aanmelding
z.s.m. BRG: 073-146193 of bij de
Gemeentelijke Archiefdienst:
01640-41930.
expositie 'de archieven open
gelegd'. 1397-1810
Een nieuwe expositie is ingericht in
het gebouw van de Gemeentelijke
Archiefdienst in de Blokstallen ter
gelegenheid van de voltooiing van
de inventaris van de archieven van
de stedelijke secretarie, samen
gesteld door drs. Willem van Ham
die daarmee zijn loopbaan als
archivaris beëindigt. De expositie is
ingericht volgens de onderwerpen
van de hoofdstukken van de nieuwe
inventaris. Indien u deze volgt,
komt u alle zaken tegen die tot de
bevoegdheden, taken en doel
stellingen van het stedelijk bestuur
tot 1810 behoorden. Bij ieder on
derwerp is een aantal documenten
te bezichtigen die in origineel of in
de vorm van foto's in panelen zijn
ondergebracht. Een aantal kostbare
stukken, zoals een zilveren bodebus,
zijn om veiligheidsredenen in
vitrines geplaatst. Ter toelichting
zijn schema's, landkaarten, foto's,
zegelstempels en andere voor
werpen toegevoegd. De expositie
loopt van 25 november 1994 tot 31
januari 1995. Een beknopte
brochure is bij binnenkomst bij de
receptie gratis verkrijgbaar. Indien
u meer wenst te weten over bestuur
en rechtspraak in een ver verleden,
dan kunt u het boekje Bestuur en
Rechtspraak voor f5 aanschaffen bij
de balie in de leeszaal.
Het zal niet iedere lezer van de
Waterschans zijn opgevallen dat in
het colofon van de afleveringen van
dit jaar 'stillekens' een nieuwe
naam onder het kopje 'Publicaties'
drs. Willem van Ham
is verschenen. Het zij de lezers
vergeven, want een dergelijke
functionaris werkt per definitie op
de achtergrond en verschijnt maar
één keer in de twee jaar in het
vizier.
Dat is nu alweer vanaf 1974 het
geval, toen het toenmalige bestuur
(o.l.v. dr Hartel) besloot een
redactiesecretaris aan te trekken
voor de samenstelling van een jaar
boek voor de leden.
Het aantal leden bedroeg toen
ongeveer 200; een gedurfde stap
dus in financieel/organisatorisch
opzicht.
De toenmalige assistent van de ge
meente-archivaris, Willem A. van
Ham genaamd, verklaarde zich des
gevraagd bereid zijn schouders
daaronder te zetten. Vrij snel
