12
KLEINE 1
fc\t \LE I
13
De Waterschans nr. 1 1995
de Bergse gemeenteraad voor meer
subsidie. Ook had men de gemeen
tesecretaris van Bergen op Zoom,
mr.J.Kuypers, in het bestuur ge
haald in de hoop zo een vlottere
weg naar de subsidiekraan te vin
den. Kuypers voerde al direct aan
dat ook de gemeente het met min
der inkomsten moest doen. Dat
klonk weinig bemoedigend. In het
verslag van een vergadering treft
men de term faillissement aan. De
oprichting van een filiaal in de
nieuwbouwwijk Oost strandde
eveneens op het gebrek aan geld.
Op 26 maart 1957 stelde de secreta
ris vast dat de leeszaal 'zich enigs
zins kan bedruipen'.
Vier maanden later schetste Sloot-
mans een veel triester beeld en
noteerde hij dat 'de toestand gelei-
delijkaan onhoudbaar wordt'.
Over 1956 was er een ongedekt
verlies van f4.783,20. Dit weet hij
aan de alsmaar stijgende salarissen
en aan het jaarlijks tekort van circa
f1000 van de jeugdafdeling. Een
lichtpuntje was dat de regering per
1 september 1957 voor de jeugd
leeszalen apart subsidie ging uitke
ren. Het bestuur besloot op voorstel
van de secretaris tot bezuinigings
maatregelen. Op 1 september 1957
verliet de gediplomeerde assistente
L.M.I.A. Godeau wegens huwelijk
de leeszaal. Er kwam geen vervang
ster, zodat de staf tot twee bevoeg
de krachten inkromp, namelijk de
directrice L.P.M. Asselbergs en de
assistente M.P.L. Strijbos. Er kwam
geen opvolgster voor Godeau. Een
tweede maatregel betrof de uitleen
van boeken. De leden konden tot
dan toe twee maal per week een
roman plus studieboeken lenen. Dat
veranderde in eenmaal per week
een roman, 'terwijl voor de rest
boeken kunnen worden meegeno
men tegen f0.10 per boek'. Men
berekende op deze wijze f1000 per
jaar meer te ontvangen. Slootmans
had een dikke stok achter de deur
om zijn voorstellen erdoor te krij
gen, want hij eindigde zijn rapport
met de woorden: 'Indien deze
mogelijkheden niet worden benut,
resteert uiteindelijk slechts de 3de
mogelijkheid: over te gaan tot
opheffing van de Leeszaal'. Zo ver
kwam het gelukkig niet.
Met ingang van 1 januari 1929 nam mej. L. V. van de Houven van Oordt de
leiding van de algemene OLB over van dominee Van der Meiden.
2. Elisabeth als reddende engel?
Op dinsdag 10 september 1957
kwamen de bestuursleden van de
katholieke OLB onofficieel bijeen
'voor het aanhoren van een vertrou
welijke mededeling van de secreta
ris, die hiervoor de leden persoon
lijk had uitgenodigd'. Secretaris
Slootmans, die voor de katholieke
bibliotheek van Bergen op Zoom
veel betekende, zocht ook ijverig
mee om uit de malaise te komen.
Zo had hij vernomen dat de St.-
Elisabethsvereniging van de stad
zich ging opheffen. Deze vereni
ging had als doel om door stoffelij
ke gaven en persoonlijke toewijding
de arme medemens te helpen, voor
al kraamvrouwen en zieke vrouwen.
De leden moesten die armen bezoe
ken, troosten en helpen met verster
kende middelen en kleding. De
vereniging bestond smds 1840 en
had op den duur in bijna honderd
gemeenten een afdeling. Elke afde
ling had eigen financiële middelen.
Waar zou dat geld naar toe gaan?
Slootmans stapte naar deken Van
Dijk op de Markt en legde hem de
nood van de leeszaal voor. De
deken stuurde een verzoek met een
aanbeveling zijnerzijds naar de
bisschop van Breda. Die gaf toe
stemming een deel van het kapitaal
voor de leeszaal aan te wenden.
Ook het woonwagenkamp Kortjan
en de damesafdeling van de St.Vin-
centiusverenigmg werden bedacht.
De Waterschans nr. 1 1995
BtVMIbSU
Mej. M.W. Blaas, vanaf 1947 werkzaam bij de OLB op de Hoogstraat (foto
1967 Hofstraat).
Hoe groot het erfdeel is geweest
hebben we niet kunnen achterhalen.
Was men daarmee uit de zorgen?
Het werd pas structureel beter toen
Bergen op Zoom bij raadsbesluit nr.
232 de subsidiëring van de Bergse
OLB's grondig herzag en verbeter
de. De dreigende sluiting was
daarmee van de baan. 'Dankbaar
voor de verbeterde financiële situa
tie, kan het belangrijke leeszaalwerk
worden doorgezet', lezen we in het
jaarverslag over 1958. Ook voor de
algemene OLB kwam dit besluit als
een geschenk uit de hemel.
3. Ook Hoogstraat 28 heeft geldge
brek. 1950-1958
In 1950 stond de algemene OLB er
net als haar katholieke zuster in het
Vierkantje zo maar slecht voor wat
de kas betreft. Men worstelde al
evenzeer met de andere moeilijkhe
den: onvoldoende ruimte, een slecht
gebouw en personeelsgebrek, alle
maal bekende geluiden. Vanaf 1950
zijn de jaarverslagen van de direc
trice mejuffrouw L.V. van der
Houven van Oordt in het archief
aanwezig, aangevuld met financiële
verslagen en begrotingen. Toen in
augustus 1950 een assistente vertrok
kon zij niet worden vervangen
wegens geldgebrek. Door tekort aan
personeel was de leeszaal van 22
augustus tot 1 november gesloten
op maandag en op de morgens van
woensdag en vrijdag. De uitleen
draaide intussen normaal door. Tot
overmaat van ramp werd de direc
trice ziek met als gevolg sluiting
van de leeszaal op woensdag van
15 november tot na kerstmis. Dit
alles had natuurlijk zijn weerslag op
de klandizie, al bleef het aantal
leden toch groeien. Drie 'vrouw'
sterk was het personeel in die
dagen: de dames M.W. Blaas en H.
van Tienhoven stonden de biblio
thecaresse trouw terzijde. Ondanks
de inzet van het personeel moest
men constateren dat het bezoek aan
de leeszaal terugliep. De accommo
datie was belabberd. Vanwege het
ruimtegebrek stond ongeveer het
hele boekenbestand in de leeszaal,
waardoor de bezoekers telkens
werden gestoord door het heen en
weer geloop van het personeel dat
naar gevraagde boeken voor de
uitleen zocht. Rustig studeren in de
leeszaal was haast niet mogelijk.
Het gebouw was niet alleen te
klein, het was bovendien slecht. In
1951 gebeurde het meerdere keren
dat de bezoekers de leeszaal uit
regenden, zo lek was het pand. Veel
boeken liepen waterschade op.
Gelukkig deed de CV, de Centrale
Vereniging in dit geval, niet moei
lijk. Natuurlijk beantwoordde het
onderkomen in geen enkel opzicht
aan de voorwaarden voor rijkssubsi
die. De dames hielden de moed erin
en gingen door met reclame te
maken voor hun zaak, onder meer
via de scholen. De heer Driessen
kwam met klas 4 van de Rijks-HBS
op bezoek, om zijn pupillen de weg
naar de OLB te leren. Op 12 okto
ber 1951 startte de algemene met
een uitleenpost in Dinteloord. De
directrice slaakte in haar jaarverslag
de verzuchting: 'Het is uitermate te
betreuren, dat er geen aparte ruimte
is om een afzonderlijke jeugdbiblio
theek in te richten. Zodoende komt
ons boekenbezit niet geheel tot zijn
recht'.
4. Hoera, toch meer ruimte
Aan het nijpend ruimtegebrek
kwam in 1952 enigermate een
einde. Een lang gekoesterde wens
ging in vervulling. De leeszaal
kreeg de beschikking over het
bovenhuis in het pand Hoogstraat
28. Daar bracht men de jeugdbi
bliotheek onder en dat had direct
een stimulerend effect op de uitleen
aan minderjarigen.
Ook was er iets meer ruimte nu
voor de nevenactiviteiten, met name
voor de exposities. Even wat
cijfers: aantal leden eind 1952 was
589, waarvan 90 jongeren.
Uitgeleend werden 13.608 romans,
8.254 studieboeken en 2.748
jeugdboeken. In de leeszaal lagen 8
verschillende kranten, 104 week- en
maandbladen.
Van die bladen ontving de OLB er
57 gratis, 11 als geschenk van leden
en 36 als abonnee.
Het aantal bezoekers van de
leeszaal over 1952 bedroeg 1.902.
In 1952 verhoogden rijk, provincie
en gemeente de subsidie met 26
procent, maar zoals we reeds weten,
was dat geen uitkomst, want de
salarissen stegen met 25 procent en
daar kwamen dan nog allerlei
bruto-loonkosten bovenop zoals
verschillende sociale premies. Men
raakte dieper in het slop.
Meerdere malen kon de penning
meester rekeningen niet betalen we
gens te weinig kasgeld.
5. Lang leve de directrice!
Even een feestelijk geluid tussen
door. Dat kan nooit kwaad. Op 1
december 1953 vierde mejuffrouw
L.V. van de Houven van Oordt haar
zilveren jubileum als directrice van
de Bergse algemene OLB. Het
bestuur huldigde haar tijdens een
