14
15
De Waterschans nr. 1 1995
In september 1957 opende de algemene OLB een fdiaal in 'Oost'. De Stem
schreef: 'Veel oost-Bergenaren zullen het tot stand komen van dit filiaal met
vreugde begroeten. Vooral nu de wintermaanden voor de deur staanfoto:
Freek Dons).
feestelijke bijeenkomst in hotel 'De
Gouden Leeuw', waar ook de
burgemeester en vertegenwoordi
gers van de Centrale Vereniging,
van de Maatschappij tot Nut van 't
Algemeen en van het correspon
dentschap Dinteloord acte de
présence gaven. Het werd een
geanimeerd samenzijn met veel
lovende woorden en 'een zeer
aardige samenspraak, episoden
gedurende de laatste 25 jaar op de
Leeszaal betrekking hebbende, zeer
geestig geïllustreerd', voorgedragen
door het voltallige personeel, te
weten de dames Blaas en Van
Tienhoven. Dit vertelt ons de
waarnemend secretaris in zijn
'Algemeen Jaarverslag over het jaar
1953'. Het verslag van de directrice
over 1954 eindigt in mineur, zij het
met een sprankje hoop op een
betere toekomst. Was dat terecht?
Blijkbaar wel, want wat lezen we
een jaar later? Het jaar '1955 heeft
onze hoop niet beschaamd'. Rijk,
provincie en gemeente hadden extra
subsidie toegekend speciaal om het
boekenbezit uit te breiden. Dat
leidde tot grotere belangstelling
voor de OLB bij jong en oud.
6. Exposities en een verkleedpartij
Ondanks de krappe personeels
bezetting gingen ook de neven
activiteiten gewoon door, onder
meer door tentoonstellingen over
actuele thema's. Zo was er in de
jeugdbibliotheek in januari 1955 de
expositie: 'Boek en jeugd' met
lectuur voor de twaalf tot
achttienjarigen. Men noteerde 128
bezoekers. Eveneens voor de jeugd
was een determinatiespel met wilde
bloemen, gebaseerd op: 'Wie weet
hoe deze bloem heet?' Flora's en
soortgelijke naslagwerken lagen bij
'het onkruid'. Meerdere klassen van
de Rijks- HBS, de christelijke
MULO en de neutrale lagere school
bezochten in klasseverband het
leerzame project. Het jaar 1955 was
ook het j aar waarin voor 't eerst een
kinderboekenweek werd gehouden.
Het personeel van de Hoogstraat
bedacht iets leuks bij die
gelegenheid. Op 31 oktober was er
een verkleedmiddag waarbij de
kinderen een figuur uit of een titel
van een jeugdboek moesten
voorstellen. Een jury van drie
dames beoordeelde de creaties. Het
aantal leden groeide dat jaar van
633 naar 686, de 30 maandkaarten
uitgereikt aan dienstplichtige
militairen niet meegerekend. De
interesse voor de leeszaal daalde
echter, althans bij de volwassenen
(1330 bezoekers), want de
jeugdleeszaal trok goed aan,
namelijk 1230 jongens en meisjes,
terwijl de speciale tentoonstellingen
269 belangstellenden trokken.
Ook het correspondentschap Dintel
oord groeide, al kwam dat niet
bepaald tot uitdrukking in de
gemeentelijke subsidie. Die bleef
staan op 25 gulden per jaar.
7. Dan maar met de tram op stap
In 1957 waagde het bestuur van de
algemene OLB de sprong naar een
filiaal in de nieuwbouwwijk 'Oost'.
Men kocht een bejaarde tramwagen
en zette die op het Zilver-
schoonplein. Op 30 september had
de opening plaats. Enige tijd later
moest hij een stukje worden
verplaatst in verband met de aanleg
van een plantsoen. Gelukkig was
het vehikel het rijden nog niet
verleerd. Maar 'Oost' kon er terecht
voor het lenen van boeken. Om
streeks deze tijd kwam de gemeente
Bergen op Zoom met voorstellen
over vestiging in het Markiezenhof,
'eerder dan wij verwacht hadden',
noteerde secretaris A.J. te Kiefte. Er
zou evenwel nog heel wat water
door de Schelde stromen, voordat
deze opzet gerealiseerd werd. Maar
hoop doet leven en dit toekomstper
spectief hield er bij de twee OLB's
de moed in. De gezondheid van
mejuffrouw Van de Houven van
Oordt liet helaas te wensen over. In
1957 kon een gediplomeerde hoofd
assistente worden aangetrokken,
mejuffrouw C.E. Rijtma. Er wachtte
haar een blijde inkomste op 1
februari.
8. Geen toilet in de Gevangen
poort?
Sinds 1948 had de katholieke OLB
in de Kortemeestraat ook een aparte
jeugdafdeling. Dat was een mooie
verbetering: meer belangstelling van
minderjarigen en meer ruimte voor
de volwassenen dankzij een
verbouwing. Op 11 augustus had de
opening plaats. Een nieuwtje: men
paste er het open uitleensysteem
toe, de jeugd mocht zelf boeken
uitzoeken in de rekken. Vier jaar
later kreeg de jeugd er een
leeszaaltje bij, aantrekkelijk in
gericht met een kleurige tafel, vaste
stoeltjes, kasten vol naslagwerken
en rekken met tijdschriften.
De afdeling telde toen zo'n 700
leden. In 1960 opnieuw feest: de
katholieke jeugdbibliotheek verhuis-
De Waterschans nr. 1 1995
Si
De katholieke jeugdbibliotheek verhuisde in 1960 naar het oudste gebouw
van de stad: de Gevangenpoort foto: GAB).
de naar het oudste gebouw van
Bergen op Zoom, de Gevangen
poort. Kapelaan Sweere zegende op
27 oktober het vroegere cachot in,
waarna burgemeester L. Peters de
officiële opening verrichtte. Het
onderkomen was verre van ideaal.
In de pers verscheen zelfs het
bericht dat er geen toilet zou zijn,
ten onrechte. Voor de katholieke
OLB was de dependance in de
Lievevrouwestraat een zeer ge
waardeerd geschenk bij het 40-jarig
bestaan. Ook bij de opening van
deze afdeling was het bestuur van
de algemene OLB aanwezig in de
personen van voorzitter H. van
Gruting, een notaris, en secretaris
A.J. te Kiefte. De onderlinge
verhouding tussen de beide biblio
theken was blijkbaar uitstekend. In
zijn toespraak repte voorzitter J.
van Giels over een huisvesting van
de OLB's in het Markiezenhof. De
waarnemend directrice, de ons reeds
bekende E. Kerstens, toen mevrouw
Van de Kreek-Kerstens, gaf te
kennen dat men toch nog wel een
jaar of zeven in de Kortemeestraat
zou huizen. Ze schatte dat zeer juist
in. Het vertrek van de jeugd schiep
ruimte voor de volwassenen. De
leeszaal kon naar boven en door
een muur te slopen kreeg men daar
een grote zaal met een krantenhoek,
een zitje, twee grote leestafels en
zelfs een bescheiden expositie
ruimte. En ook de afdeling
volwassenen kreeg het open
uitleensysteem.
9. Activiteiten voor de jeugd
De assistenten van de katholieke
jeugdafdeling lieten zich evenmin
onbetuigd als het ging om het
organiseren van allerhande festivi
teiten en evenementen, vooral bij
gelegenheid van de kinder
boekenweek eind oktober. Stonden
in 1956 daarbij de Indianen in het
centrum van de belangstelling met
leuke verkleedpartijen natuurlijk,
het jaar daarop waren het de
Middeleeuwen. Een tentoonstelling
van boeken en voorwerpen, onder
meer uit het gemeentemuseum
dankzij Slootmans, trok veel
aandacht.
De heer J. Sanders, docent geschie
denis aan 'Het Moller', leidde voor
ongeveer tachtig kinderen het
verhaal van 'Karei ende Elegast' in.
Een andere activiteit van de
Kortemeestraat was het wekelijkse
voorleesuurtje in de kinderzaal van
het Algemeen Burger Gasthuis, toen
het ziekenhuis van Bergen op
Zoom, totdat het hoofd van de zaal
er om een onbekende reden een
eind aan maakte.
V. Op weg naar de fusie. 1960-
1967
1. Er veranderde veel in de jaren
zestig
We pakken de draad weer op in
1960. Stonden de jaren vijftig
vooral in het teken van geld- en
ruimtegebrek, het volgende decen
nium had nog andere kenmerken:
ontzuiling, oecumene, ontkerke
lijking, democratisering (studenten-
oproeren!) en niet te vergeten de
groeiende welvaart.
Deze ontwikkelingen hadden ook
invloed op de openbare leeszalen en
bibliotheken.
Ze effenden onder meer de weg
naar de fusie van de Bergse OLB's.
De twee bibliotheken waren ont
snapt aan een financiële onder
gang, maar nu loerde er een ander
gevaar: sluiting vanwege de toe
stand van de huisvesting. De
diverse gebouwen voldeden in geen
enkel opzicht meer aan de eisen die
het rijk stelde om voor subsidie in
aanmerking te komen. Hoe lang zou
Den Haag clement zijn? De stad
groeide, het aantal leden nam toe en
ook het percentage inwoners dat
gebruik maakte van de plaatselijke
OLB's steeg.
