20
21
De Waterschans nr. 1 1995
Een jaarlijks terugkerend evenement waren de regionale voorleeswedstrijden
voor leerlingen van de basisscholen onder het motto: 'Voor lezen een tien'.
zelf geen geschikt pand was te
krijgen. Haast was geboden, want
volgens de directeur zou de PBC
(Provinciale Biliotheek Centrale) er
op uit zijn om de beide randge
meenten onder haar vleugels te
nemen. De volgende bestuursverga
dering was op 23 juni, dus na de
polemiek in De Stem. Het verbale
wapengekletter werd heftiger. De
directeur ging weer tot de aanval
over. Volgens Verhoeven deugde er
weinig van de notulen, reden voor
hem om demonstratief zelf te notu
leren. Daarmee schopte hij natuur
lijk secretaris Mertens tegen de
schenen. De directeur was inmid
dels per 1 augustus benoemd tot
stafdocent aan de nieuwe biblio
theek- en documentatie-academie te
Tilburg. Het werd die avond 'een
zeer moeilijke en ook zeer verve
lende vergadering'. Verhoeven gaf
het bestuur geen kans om afscheid
van hem te nemen door op vakantie
te gaan. Het bestuur bleef correct
en bedankte Verhoeven schriftelijk
'voor de geweldige verdiensten voor
de bibliotheekvoorziening in Bergen
en omgeving'. Wat het bestuur niet
kon waarderen was dat de directeur
wat het personeelsbeleid betreft
jarenlang zijn eigen weg was ge
gaan. Niemand wist precies wie van
de medewerkers welke taak had.
Aan de pers liet Verhoeven weten:
'Ik ga weg omdat mijn nieuwe
functie uiteraard een promotie in
houdt, maar ook omdat in Bergen
op Zoom een goede op de toekomst
gerichte bibliotheekvoorziening niet
realiseerbaar blijkt of althans tot op
heden realiseerbaar is gebleken. Als
de bibliotheek inderdaad op de
toekomst gericht was, dan zou ik
mijn vertrek nog wel in beraad
genomen hebben' (De Stem 12-6-
71). Een nieuw hoofd bleek niet te
vinden en zo kreeg de hoofdassi
stente mejuffrouw J.Th. Pel de
leiding met dispensatie van de
minister. Zij studeerde voor het
directiediploma aan de Bibliotheek-
en Documentatieschool te Tilburg.
Enige tijd later trouwde ze met de
heer Bakker, maar bleef haar werk
en studie voortzetten.
4. Ook in de jaren zestig: ruimtege
brek
Als een rode draad loopt door alle
jaarverslagen de klaagzang over te
weinig ruimte, zowel in de Hof
straat als in de filialen, Hoogerheide
uitgezonderd. Tijdens piekuren had
de leeszaal niet voldoende zitplaat
sen. Het ledental bleef groeien en
de invoering van de Mammoetwet
met zijn studiepakketten en projec
ten stimuleerde de schooljeugd om
kennis te gaan maken met biblio
theek en leeszaal. Het gebrek aan
voldoende ruimte werkte natuurlijk
ook belemmerend op de nevenacti
viteiten, al was het personeel inven
tief genoeg om elk jaar de gebrek
kige accommodatie te tarten en
aantrekkelijke tentoonstellingen en
festiviteiten te organiseren. Dat
bleek bij gelegenheden als boeken
weken, Sinterklaas, voorleeswed
strijden enz. De toegezegde nieuw
bouw hield de moed erin. Men kon
van nabij de restauratiewerkzaam
heden aan het Markiezenhof volgen.
5. Nieuwbouw
In 1971 kwam het Bergse gemeen
tebestuur met nieuwe plannen. De
bibliotheek Erasmus zou worden
gevestigd in de vroegere paardestal
van het Markiezenhof, uitgebreid
met een nieuw gebouw, dat harmo
nisch zou aansluiten bij het geres
taureerde, laatgotische gedeelte en
tevens een fraaie afsluiting zou
vormen van de Franse tuin. In het
oude deel kwam de uitleenbalie met
leeshoek en daarboven de ruimten
voor directie en personeel. Een lift
op de scheiding van oud en nieuw
moest het euvel verhelpen dat niet
alles gelijkvloers was. Een manco
van meet af aan was dat de jeugdaf
deling gescheiden zou blijven van
het hoofdgebouw. Later zou die
afdeling gebouw D erven, naast het
hoofdgebouw.
6. Een nieuwe voorzitter
Toen de fusiebeslommeringen ach
ter de rug waren en Hoogerheide in
februari 1972 het duizendste lid
Felicitaties waren er in 1972 voor
Lidy van Wijk uit Huijbergen, het
duizendste lid van het filiaal in
Hoogerheide.
Lidy van Wijk uit Huijbergen had
ingeschreven achtte Jan van Giels
De Waterschans nr. 1 1995
de tijd gekomen om de voorzitters
hamer over te dragen 'De pionier
van samenwerking' zoals het Bra
bants Nieuwsblad van 18 april hem
typeerde, kreeg als opvolger de heer
drs. P.G. van Paridon. Het jaar
1972 staat verder te boek als het
jaar waarin het filiaal Hoogerheide
er een verdieping bij kreeg en de
pasjes werden ingevoerd. Alleen op
vertoon van de ledenpas kon men
boeken lenen. Het lenen werd
duurder, want rijk, provincie en
gemeente kregen weer last van
bezuinigingskoorts. Een jaarabonne
ment kostte voortaan f3,50 voor
jongeren tot 18 jaar, f10 voor
volwassenen tot 65 jaar en f5 voor
de ouderen. De vette jaren waren
voorbij. Gelukkig gingen de bouw
activiteiten door. Wel zou het nog
zes jaar duren aleer de bibliotheek
een waardig onderkomen kon be
trekken.
7. Wat een verhuizing teweeg kan
brengen
De jeugdbibliotheek in de Gevan
genpoort was beroerd behuisd. Het
eerbiedwaardige oude gebouw was
als toevluchtsoord voor jonge lezers
echt niet geschikt. Na de fusie met
de jeugdafdeling van de Hoogstraat
was de outillage van het poortge
bouw helemaal beneden peil. In
overleg met de gemeente werd een
oplossing gevonden. De afdeling
kreeg een nieuwe locatie aan de
Hofstraat, naast de 'schuur' van de
volwassenen. Er stond daar een
houten gebouw, aangeduid als
mitrailleurloods en die wilde de
gemeente inrichten als jeugdbiblio
theek. In 1975 kon de bibliotheek
Erasmus de gevangenis verwisselen
voor de mitrailleurloods. Het klmkt
allemaal wat raar, maar het was een
vooruitgang. Zo kwamen de mede
werkers van de jeugdafdeling bij
hun collega's van de Hofstraat en
dichter bij de leiding. Dat laatste
pakte verkeerd uit.
8. Interne spanningen
Jarenlang had het personeel van de
jeugdafdeling in de Lievevrouwe
straat tamelijk zelfstandig kunnen
opereren. Men was er daar aan
gewend geraakt om eigenmachtig
een aantal zaken te regelen. Vooral
toen de opvolgster van Verhoeven
vaak absent was vanwege haar
studie in Tilburg, was er van lei
ding geven weinig sprake. De
dames M.C.A. Roosen-Rouws en
H.M.A.H. Donders vervingen
mevrouw Bakker, maar konden
door de drukte niet veel meer doen
dan het bedrijf draaiende houden.
Na de verhuizing van de jeugdafde
ling ontstonden er spanningen tus
sen mevrouw Bakker-van Pel en
enkele medewerksters. Het bestuur
zocht de oorzaak in de te grote
vrijheid die het personeel in de
Gevangenpoort had gekend. Een
andere bron van onvrede voor
sommige medewerksters was de
inschaling. Omdat het moeilijk was
om bevoegde krachten aan te trek
ken werden enkelen van hen belast
met werkzaamheden waarvoor ze
het vereiste diploma misten. Het
rijk lette bij de inschaling, dus bij
het bepalen van het salaris, op de
bevoegdheden en niet op de presta
ties. Uitzonderingen waren moge
lijk, maar moesten in Den Haag
worden aangevraagd en de minister
was niet scheutig met goedkeurin
gen. Zodoende moest het bestuur
wel eens 'nee' zeggen. Mevrouw
Bakker slaagde er niet in de span
ningen weg te nemen.
Ook gesprekken met het bestuur
losten niets op. Het werd een lange
slepende zaak. Het vertrek van de
directrice, zij kreeg per 1 januari
1976 een aanstelling bij de Provin
ciale Bibliotheekcentrale Zeeland,
bracht evenmin uitkomst. Tenslotte
besloot het bestuur een tweetal
personeelsleden te ontslaan. Daar
door escaleerde de zaak pas goed.
De bond werd erbij gehaald en die
kwam met zwaar geschut op het
bestuur af. Het rapport van de
Bergse NVV-afdeling beschuldigde
bestuur en directie van de biblio
theek van wanbeleid. Er was zelfs
sprake van een ultimatum en van
een kort geding, zoals De Stem van
22 januari 1977 berichtte. Wat
mankeerde er allemaal aan 'Eras
mus' volgens de Bergse NVV? De
leiding was de laatste zes jaar veel
te zwak geweest; de structuur deug
de niet: acht hoofden op een be
stand van 22 personeelsleden was te
gek. Voorts werd het geld met goed
besteed, deugde het personeelsbe
leid niet, leek de bibliotheek wel
een sociaal opvangcentrum, was de
samenstelling van het bestuur niet
duidelijk en het beleid wispelturig.
Nu eens was de regel: geen part
timers aannemen en even later
gebeurde het wel. Het bestuur was
verder nalatig geweest in het voor
lichten van zijn personeel inzake
rechtspositionele ontwikkelingen.
Het trad te autoritair op en zou zich
zelfs schuldig maken aan intimida
tie (Brabants Nieuwsblad van 2-2-
'77). Als remedie adviseerde het
NVV om de bibliotheek over te
dragen aan de gemeente, de afde
lingshoofden meer te betrekken bij
het beleid en alle personeelsleden
op de hoogte te brengen van eikaars
functie, rang en plaatsing in de
salarisschalen. Verder zou elke
werknemer een gedegen taakom
schrijving moeten krijgen.
9. Het antwoord van de gemeente
Het rapport van het Bergse NW
ging naar het gemeentebestuur. Dat
wilde de zaak eerst grondig bestu
deren en ook het bestuur eens
horen. Een eerste bespreking kreeg
het rapport in de gemeentelijke
cultuurcommissie. Burgemeester
Van de Laar was van mening dat de
'kleur van persoonlijke verdachtma
kingen' het rapport verzwakte. Hij
voelde veel voor het voorstel van
een speciaal gesprek van de com
missie met het bestuur 'Erasmus'
over technische punten, als het
maar niet ging over 'rottigheden'.
In april 1977 kwam het College van
Burgemeester en Wethouders met
een antwoord, een brief van drie
kantjes waarin de meeste kritiek
van het NVV werd weerlegd. Van
chaos was volgens het het stadsbe
stuur volstrekt geen sprake. De
bibliotheek had moeilijke tijden
beleefd door omstandigheden van
buiten waaraan het stichtingsbestuur
weinig kon doen. Zelfs de direc
tie-problematiek was een verschijn
sel dat toen nagenoeg algemeen was
net als de salarisnormen en de
huisvesting. De groei van het leden
en boekenbestand wezen er volgens
B en W duidelijk op dat er geen
sprake was van chaos. Het door het
gemeentebestuur ingestelde onder
zoek logenstrafte de beschuldigin
gen van de vakbond. De gemeente
wees dan ook de suggestie van de
