De Waterschans nr. 1 1995
In 1992 vierde Bibliotheek Erasmus haar 25-jarig bestaan. De rij met
sprekers werd geopend door voorzitter P B. Lambrechts.
jaar een zeer actief bestuurslid. De
heer Buckens deelde 14 jaar de
zorgen van het beheer over
'Erasmus'. Mevrouw S.C.C.M.
Bolten en de heer C.H. van Gaans
namen de vacante plaatsen in. In
1994 verliet mevrouw Broekmeyer
het bestuur. Er was toen een
uitbreiding met twee personen
gewenst en het bestuur plaatste
daarom een oproep. De advertentie
leverde zes kandidaten op, waarvan
er drie gekozen werden. Dat waren
de dames Bevers en Uitzetter en de
heer Bolsius. Met deze versterking
van de gelederen gaat 'Erasmus' vol
vertrouwen op weg naar het
eeuwfeest in 2020.
Verantwoording
Aan het schrijven van een historisch
verhaal gaat heel wat speurwerk
vooraf. Zo ook met onze ge
schiedenis van de Bergse Biblio
theek Erasmus. Notulen, kranten,
boeken, documenten, het zijn
allemaal kennisbronnen waaruit we
hebben geput. Van de boeken
willen we er twee in het bijzonder
noemen: 1. G.A. van Riemsdijk:
Geschiedenis van de openbare
bibliotheek in Nederland. Den Haag
1978. Het is een werk in drie delen
en gaat tot 1958. 2. Paul
Schneiders: Lezen voor iedereen.
Geschiedenis van de openbare
bibliotheek in Nederland. Den Haag
1990. Laatstgenoemd werk is
recenter, gaat dus verder en is
bovendien meer leesbaar. We
hebben van deze boeken een
dankbaar gebruik gemaakt om de
geschiedenis van de Bergse biblio
theek meer relief te geven tegen de
achtergrond van de landelijke
ontwikkelingen. Met name het boek
van Paul Schneiders leent zich daar
uitstekend toe. Voor de historie van
de katholieke openbare leeszaal en
bibliotheek (1920-1967) en de
algemene openbare leeszaal en
bibliotheek (1922-1967) waren we
voor een groot deel aangewezen op
het archief van elk van deze OLB's.
Nu wil het ongeluk dat er van de
katholieke OLB veel meer archief
materiaal bewaard is gebleven dan
van de algemene OLB, ook wel
genoemd de neutrale OLB. Dat
maakt het moeilijk om aan beide
'poten' evenveel aandacht te
schenken zoals de eerlijkheid
gebiedt. Om het euvel zoveel
mogelijk te bestrijden is gezocht
naar aanvullende gegevens in het
gemeentearchief van Bergen op
Zoom. Daar heeft men niet alleen
de beschikking over echte
archiefstukken als notulen en
verslagen van raadsvergaderingen,
maar ook over oude jaargangen van
kranten als 'De Avondster', 'De
Zoom' en 'Bergen op Zoomsche
Courant', die menig gegeven
verschaften. De hulp van de
medewerkers van de dienst
gemeente-archief was bij het
speurwerk bijzonder waardevol en
we hebben daar weer een dankbaar
gebruik van gemaakt. Uit de
inventaris van dit instituut
raadpleegden we verder het 'Archief
Departement Bergen op Zoom der
Maatschappij 'Tot Nut van 't
Algemeen', opgericht 1896. Inv. nr.
4: notulen 21 sept. 1896-8 nov.
1940.
Verder: Archief Gemeentebestuur.
Inv. nr. 1648: subsidies 1918-1924,
Dossier 24; en: Archief Gemeente
bestuur. Inv. nrs. 41 tot en met 49:
notulen van de Raad 1920-1928. In
het archief van de bibliotheek
Erasmus bevinden zich vier
notulenboeken vanaf 1903 tot
heden.
Het eerste deel bevat de verslagen
van de vergaderingen van de
vereniging 'Geloof en Wetenschap'
over de periode 1903-1934; het
tweede deel gaat van 1934 tot 1963
en is vol geschreven door Korneel
Slootmans; deel III begint op
24-12-1966 en eindigt 7-10-1981 en
heeft als auteur de secretaris van
het bestuur A.Mertens. Hij tekent
ook voor het vierde deel dat gaat
van 1981 tot heden. Wat we missen
zijn de notulen van het bestuur van
de algemene openbare leeszaal en
bibliotheek in de Hoogstraat. Naast
de notulen zijn er de jaarverslagen.
Van de katholieke OLB zijn ze
compleet, van de algemene hebben
we die vanaf 1950. Met ingang van
1968 verschijnen de jaarverslagen
van de Bibliotheek Erasmus met de
regelmaat van de klok, vaak
aangevuld met begrotingen en
financiële overzichten. Een dank
baar gebruik maakten we ook van
de negen plakboeken met
kranteknipsels en foto's uit het
archief van 'Erasmus'. Ze zijn
bijgehouden sinds 1971. Met name
voor de illustraties waren ze
uiteraard een goudmijn. Wat de
lezer misschien mist is een
notenapparaat. We hebben er
bewust van afgezien. De meeste
lezers zijn er niet zo in
geïnteresseerd. Daar komt bij dat de
bewaarde documenten in het archief
van de bibliotheek niet volgens de
regels van de kunst zijn geïn
ventariseerd, wat het verwijzen
ernaar extra moeilijk maakt. Wel
32
De Waterschans nr. 1 1995
Het voltallige personeel van de bibliotheek, 1992 (foto: Bert Bevers).
hebben we op heel wat plaatsen in
de tekst vermeld waar we onze
kennis aan hebben ontleend of waar
het aangehaalde citaat is terug te
vinden. Een apart woord van dank
richten we aan de directrice van de
bibliotheek mevrouw Schmidt-van
Langen. Zij stond steeds klaar om
ons behulpzaam te zijn met het
verschaffen van boeken, stukken en
ander informatiemateriaal, alsme
de voor het kritisch doornemen van
het manuscript. We hopen dat dit
verhaal zal bijdragen tot een beter
begrip van onze Bibliotheek
Erasmus en aansporen tot een
frekwenter en enthousiaster gebruik
ervan.
