°fure"e ICS
110
De Waterschans nr. 3 1995
S' Floche
Foufflin- *7
la NeuvL
<icametz
<&vnanqu
vandel
revin
Capelle
ernas
one
Avesnes
^Hermaville
a Raissèe
en-Ter.nois
cp_b>) Ie Hameau
Habarc
Agne/Vj
brines
Duisans
Noyeilette
vench
Magnicourt
'^bouv
Noyelle-vio
OUVI/I-
Monten
enier
uvianeul
attre-
Berlencourt-
IvOuentin
autort
auro
\^j Avesnes-
Blavin
(e-Comte
anqueti
Liencourt o\Uvv
Hauteville
ernev
oj
Hasard(
Cauroy
Fosseux
Rullecourt
udricourt
Sombrin
onchi
^Sus
Si-
Forét
\^u'. .lés Aymond
killers de
Lucheux
«o
Q
Bavinc
arluzel
llemont/C^
'/Kumbe/'cou rtGrou
Imont
Herlière
Berles
II +//Sla''dauchie au'Bois/^1i
Onder Avesnes (rechts van het midden): Berg-op-Zoom.
grafelijke bezittingen. De instructie
van de twee commissarissen die
staat moeten maken van deze
roerende en onroerende eigen
dommen en inkomsten dateert van
22 december 1567 (7).
Oud-Bergenaar P.Th. van Baal uit
Stiphout ontdekte drie jaar geleden
in Nantes in een plaatselijk krantje
de naam Berg Op Zoom (8).
Nieuwsgierig geworden reed hij
vanuit Nantes stroomafwaarts naar
de plaats Paimboeuf, dat op de
zuidoever van het estuarium
(riviermond) van De Loire op 18
km van St. Nazaire ligt. Onderweg
passeerde hij le Chateau du
Plessis-Mareuil en ontdekte daarna
drie kleine gehuchten: Malabri, La
Tanniais en Berg Op Zoom. In het
voor ons belangwekkende gehucht
was nog slechts één boerderij
bewaard gebleven van de acht die
er oorspronkelijk hadden gestaan.
Een elektriciteitsmaatschappij had
de grond inmiddels aangekocht,
zodat deze laatste boerderij en
daarmee Berg Op Zoom in het
departement Loire-Atlantique van
de aardbodem dreigt te verdwijnen.
Over de herkomst van het toponiem
vermoedde de heer Andre Dura (9)
dat tijdens de Franse overheersing
keizer Napoleon I aan Nederlandse
zeevaarders of schippers het recht
had gegeven om in de rivier
monding te vissen op 'civelle', een
palingsoort die thans nog als een
delicatesse geldt in de Loire-streek
(10).
In een notariële akte, opgemaakt
door notaris Adriaen Schippers in
1675, is sprake van du Ples-
sis-Malequet, hetgeen op enige
verwantschap zou kunnen duiden en
nader onderzoek vergt.
Tot slot bevindt zich in het
Departement Yvelines, binnen de
driehoek Versailles-Mantes-la Jo-
lie-Rambouillet volgens een
hoogtekaart een toponiem
Berg-op-Zoom van een Maison de
Garde. De schrijver dezes houdt
zich voor nadere gegevens hier
omtrent aanbevolen (12).
noten
(1) Jos van Loon. Bergen op Zoom
buiten de Heerlijkheid I. De
Waterschans 1994 (4), 136-138. (2)
C. Slootmans. Jan metten Lippen.
Antwerpen-Rotterdam 1945; W.
van Ham. Het Doorluchtig Huis
van Bergen op Zoom. Zaltbommel
1969. (3) C. Slootmans. Jan
metten.-, W. van Ham. Het
Jan IV van Glymes (Foto: Tobias.
G.A. Bergen op Zoom).
Doorluchtig..(A) 'Willem van Croy,
heer van Chièvres (1458-1521),
raad en grootkamerheer van Karei
V. Toen Philips de Schone in 1506
naar Spanje vertrok, werd
Chièvres landvoogd over de
Nederlanden'. Uit: Oosthoek's
Geïllustreerde Encyclopedie.
Utrecht 1918, 191. (5) Gachard.
Collection des Voyages des
souverains des Pays-Bas, t. IV, 361.
(6) C. Slootmans. Jan metten
Lippen. Rotterdam/Antwerpen
1945, 400: In verband 'met sijnen
nootsakelijcken vertrecke naer
Henegouwe' verzoekt hij 12
augustus 1560 de magistraat van
Bergen op Zoom enkele hangende
geschillen te laten rusten en wordt
de Domeinraad aangewezen de
gewone zaken van het Markiezaat
te behartigen. (7) Taxandria XL
(1933), 63 of J. Kleijntjes en C.
Slootmans. De Hervorming te
Bergen op Zoom. Bergen op Zoom
1933, XLIV. (8) Brief van 22
augustus 1993 van P.Th. van Baal
uit Stiphout aan de gemeente
archivaris te Bergen op Zoom:
De Waterschans nr. 3 1995
574ooo
££S QUATRt I
A CARREF
iWGut^/
KJ'Assac
.Pavilion
'ö'Bougay
Chtmin flp jbryTour^-
°ur (r 1 ix
19o II/r Bouée
la Mègretai!
ambly'
c&Ia' Paimbauit-
rT laBSsM
lVAW»Mulotaft/(o
i rn i5 n a i
las r»;Pnnais
Rivièfi
Moré**
jut/Ion
la Pilai
Facials
Point** u
_^rossay
le Landraau
Maria de Lannoy (Foto: Tobias.
G.A. Bergen op Zoom).
Het wapen der Glymes (Tekening
Fons Gieles).
Ouest France, edition spéciale été
1993, Précom St. Nazaire: 'Estuaire
de la Loire'. (9) De heer Dura is
direkteur van een scheepvaartmu
seum en in de streek een bekend
auteur over de historie van de Loire
en van Bretagne. De heer Van Baal
heeft met deze historicus gesproken,
alsmede een en ander schriftelijk
bevestigd gekregen. (10) civelle:
(n.f.): jeune anguille, lonqye de 6 a
7 cm, au moment de sa montée
dans les cours d'eau. Synoniem:
'pibale' in: Petit Larousse, dictionai
re pour tous. Paris 1966, 24e tirage:
216. (11) Gemeente-archief Bergen
op Zoom. Notarieel Archief inven
tarisnummer 259, 23 april 1675.
(12) Reakties kunt u zenden aan:
Jos M.J.M. van Loon, Hippocrate-
slaan 17, 4624 VE Bergen op
Zoom.
Yvelines 78
Ongeveer bij de pijl ligt het gehucht Berg op Zoom.
