SOMME
Mededelingen
De Waterschans nr. 1 1996
De Waterschans
26e jaargang nr 1. maart 1996
PUBLICATIES
STUDIES UIT
BERGEN OP ZOOM
DE WATERSCHANS
Algemene ledenvergadering
Op maandag 22 april 1996 zal de
jaarlijkse algemene ledenverga
dering gehouden worden. Opnieuw
zijn we te gast bij de gemeentelijke
archiefdienst, die ons de schitteren
de leeszaal ter beschikking stelt. Er
wordt voor koffie, thee, e.d. ge
zorgd. Het bestuur hoopt op een
grote opkomst van leden, die zich
betrokken voelen bij de Ge
schiedkundige Kring. Zo'n jaarver
gadering is de gelegenheid om uw
vragen en voorstellen ter tafel te
brengen. De agenda en de stukken
voor deze avond zullen u tijdig
worden toegezonden. De vergade
ring begint om 20.00 uur. Na af
loop van de vergadering zullen
leden van 'In den Scherminckel' u
onderhouden over recente opgravin
gen en vondsten in de stad. Waarbij
ook de vondsten horen die werden
gedaan achter het oude postkantoor
in de Zuivelstraat.
Redaktiewijziging
Met het redaktionele werk voor het
laatste nummer van de vorige jaar
gang van 'de Waterschans' zat dat
soort arbeid er voor het langst in
funktie zijnde redaktielid er op.
Drs. G.van Aubel had de wens te
kennen gegeven er mee te stoppen.
Het bestuur en de overige leden van
de redaktie moesten daarin natuur
lijk berusten. Zij stellen zich voor
om tijdens de komende jaarvergade
ring bij dit afscheid wat uitgebrei
der stil te staan. Laat het in ieder
geval hier alvast gezegd zijn: Geert,
voor het vele werk dat je deed voor
onze Waterschans zijn we je op
recht dankbaar. We zullen je punc
tualiteit en precies commentaar op
aangeleverde teksten node missen!
Maar er daagde hoop. De hoofd
redakteur wist drs. G.Huijbregts te
winnen als opvolger. U kent hem
allen ongetwijfeld van de door
wrochte artikelen, die van zijn hand
zijn verschenen in de laatste jaar
gangen. Waarbij speciaal zijn aan
deel in de themanummers, gewijd
aan de geschiedenis van het plaatse
lijke Rode Kruis en bibliotheek
Erasmus mag worden vermeld. De
nieuwste geschiedenis is zijn
specialiteit. Het bestuur is heel blij
met zijn toetreden tot de redaktie
van 'de Waterschans' en wenst hem
daarin vele inspirerende en werkza
me jaren toe.
Zo ver nog nodig stellen we hier
graag drs. G. Huijbregts, ons nieu
we redactielid, aan u voor. Gijs
werd in 1925 te Princenhage gebo
ren. Na een tijd onderwijzer te zijn
geweest, behaalde hij de diploma's
Geschiedenis en Staatsinrichting
MO. Daarna vervolgde hij zijn
geschiedenisstudie aan de universi
teit van Nijmegen met als hoofd
richting Nieuwe Geschiedenis. Vele
jaren fungeerde hij als docent
geschiedenis bij het voortgezet
onderwijs (Ulo, HBS, MMS, Athe
neum en Gymnasium) en bij het
Hoger Beroepsonderwijs (Pedagogi
sche Akademie, Mollerinstituut en
de Katholieke leergangen). Boven
dien heeft hij medewerking ver
leend aan verschillende geschiede
nis methoden voor de Mavo. Kon u
een geschikter persoon voor onze
redaktie bedenken?
Een late gelukwens
Op zondag 14 januari vierde het
schuttersgilde van St.Sebastiaan
Bergen op Zoom-Borgvliet zijn
tienjarig bestaan. Aantoonbaar heel
wat ouder, 531 jaren!, werd het in
De Waterschans nr. 1 1996
Op zondag 14 januari vierde het
schuttersgilde van St. Sebastiaan
Bergen op Zoom-Borgvliet zijn
tienjarig bestaan. Aantoonbaar heel
wat ouder, 531 jaren!, werd het in
1986 tot nieuw leven gewekt.
Sindsdien is het gilde een boeiend
en gewaardeerd element in het
culturele leven van onze stad ge
worden. Ik ben er dan ook van
overtuigd dat heel veel leden van de
Geschiedkundige Kring blij zijn
met de kleurrijke aanwezigheid van
dit gilde. Hoe zou ik hen namens u
allen dan ook beter kunnen geluk
wensen met dit tweede lustrum dan
met de volgende anekdote, die ik
vond in de archieven van de Raad
en Rekenkamer van de Markiezen
van Bergen op Zoom? Op 8 mei
1560 legt de griffier in een arrest
een besluit vast, waaraan ongetwij
feld een stevige woordenwisseling
tussen de Raad van de Markies en
de overheid van het Sebastiaansgil-
de was voorafgegaan. U weet dat
de schuttersgilden in dienst stonden
van de Heer en de stad. Was de eer
van de stad in het geding, zoals het
geval was bij het deelnemen aan die
fantastische schuttersfestijnen, de
landjuwelen, dan was er de stad
heel wat aan gelegen om 'hun'
schutters daar goed voor de dag te
laten komen. Na een onderbreking
van negen jaren zou de tweede
wedstrijd van de handbogen in
1560 in Lier worden gehouden. De
oorzaak voor dit lange uitstel sinds
1551 moet de bijna voortdurende
oorlogstoestand met Frankrijk
geweest zijn. In elk geval, als het
op deelnemen aankomt weigert
St.Sebastiaan uit te trekken 'ten
schietspele ende landjuweel tot
Lyere'. Dat deelnemen kostte name
lijk een kapitaal. Naast het bedrag,
dat het gilde zelf kon opbrengen,
was er door de stad 100 Karolus-
gulden toegezegd. Maar bij het
gilde wisten enkelen te vertellen,
dat de Markies beloofd had daaraan
nog 50 Karolusgulden toe te voe
gen. En daarvan was de Raad van
de Markies weer niet op de hoogte.
De Markies zelf was niet bereik
baar, hij verbleef aan het Hof te
Brussel. Wilde het gilde op tijd
vertrekken dan was snel handelen
geboden. Na uitgebreid overleg
besluit dan de Raad van de Markies
toch maar een voorschot te nemen
op de belofte van de Markies. De
griffier en raadslid Jeronimus van
der Heijden gaan dan nog op de
avond van de achtste mei naar de
woningen van de beide burgemees
ters om hen op de hoogte te bren
gen van het Raadsbesluit. Dat hield
in, dat de stad accoord zou moeten
gaan met het voorschieten van die
50 Karolusgulden, waarover de
Raad van de Markies kennelijk niet
beschikte. De volgende morgen om
06.00 uur was iedereen op het
stadhuis aanwezig. Het gilde krijgt
zijn 150 Karolusgulden mee, in het
vertrouwen dat de 50 gulden van de
Markies later zullen worden terug
betaald. En zo reist nog diezelfde
dag St.Sebastiaan af naar Lier, met
de nodige haast 'midts der cortheyt
van den tyde'. Hoe ze het daar
hebben gedaan weet ik (nog) met.
Wel weet ik, dat de verhouding met
het stadsbestuur in 1996 voortreffe
lijk is. De kwaliteit van de erewijn
die het aanbood op 14 januari 1996
in de Hofzaal van het Markiezenhof
doet dat tenminste veronderstellen.
Sint Sebastiaan: ad muitos annos!
drs. N. Grosfeld
Nogmaals: de slag aan de Somme
Een gemotiveerd gezelschap uit
Zevenbergse Hoek en Bergen op
Zoom, voor een groot deel vrien
den, heeft me gevraagd hen mee te
nemen naar Noord-Frankrijk. Ze
willen nader kennis maken met het
gebied waar zich in 1916 het drama
van de Slag aan de Somme voltrok.
Nu wil ik dat graag doen. Probleem
is dat ze vermoedelijk er niet in
slagen samen een bus te vullen.
Omdat ik in de loop van de jaren
een drietal keren met een volledig
gezelschap van de Geschiedkundige
Kring die tocht maakte en er nog
gevraagd wordt 'wanneer ga je nog
eens', ligt de oplossing van het
probleem voor de hand. U kunt
mee! Op zaterdag 27 april a.s.
vertrekken we om 07.00 uur vanaf
het parkeerterrein voor het nieuwe
stadskantoor. De kosten bedragen
nog steeds f 50 per persoon. De
snelste manier om in te schrijven is
opbellen naar (0164) 235938. Uw
naam wordt dan genoteerd en u
krijgt te horen waar we voor de
1914-18
excursie samen komen om de nodi
ge informatie op te doen en de
documentaire over die veldslag te
zien. Mocht de bus vol zijn dan
hoort u dat natuurlijk ook. Ik hoop
op voldoende deelname, de ervaring
leert dat het een indrukwekkende
dag is.
drs. N. Grosfeld
Nieuwe leden
Mevr. R. van der Pols-Harris uit
Bergen op Zoom. De heren J.
Bakker, A. Beets, F.Boot, A.Huy-
bregts, J.Kalker en J.Wierckx, allen
uit Bergen op Zoom. De heren P.
de Kort uit Boxmeer, P. Willemse
uit Halsteren en J. de Vries uit
Roosendaal.
25 jaar lid
Mevr. J. Gieles-van Giels uit Ber
gen op Zoom. De heer J.Gieles uit
Bergen op Zoom en Jhr. mr. E.
Speeckaert uit Brussel.
1
FAUSTO NUMINE
BERGA VICTRIX
ISSN: 0926-3918
De Geschiedkundige Kring
van stad en land
van Bergen op Zoom
erevoorzitter:
dr. E. Hartel
ereleden:
br. Alberik (P.van Rijckevorsel)
J. van Gastel, drs. W.A. van Ham
Bestuur
voorzitter:
drs. N. Grosfeld
sekretaris:
mevr. J Kock-Asselbergs
P.Turcqstraat 17
4611 EA Bergen op Zoom
tel. 0164-241669
penningmeester:
F. van de Putte
St. Catharinaplein 13c
4611 TS Bergen op Zoom
tel. 0164-241669
postrekening 24 05 922 en
bankrekening 52 50 45 244
ten name van:
penningmeester Geschiedkundige Kring van
Stad en Land van Bergen op Zoom
Contributie: ƒ42,50 (minimaal) per jaar
Ledenadministrateur:
J. van Loon
Hippocrateslaan 17
4624 VE Bergen op Zoom tel. 243222
overige leden:
G.C. van Broekhoven
W. van Riemsdijk
M. van Tilborg
Redaktie-adres:
C. Vanwesenbeeck
postbus 35
4600 AA Bergen op Zoom
tel. 0164-241930
redaktieleden:
R. van den Bergh
drs. B. Daeter (hoofdredakteur)
drs. N. Grosfeld
drs. G. Huijbregts
drs. J. Zwagemakers
Redaktie-sekretariaat:
drs. B. Daeter
Oudland 8
4617 ME Bergen op Zoom
Tel. 0164-257339
Toezicht distributie De Waterschans:
Paula Jacobs Franken, De Moerkens 24, 4614 GS
Bergen op Zoom, tel.: 0164-244561
vormgeving: uitgeverij Daeter
druk: Vis Alphen a/d Rijn