De Waterschans nr. 3 1997
pen van Engeland en de Korensak
(groot Wapen van Engeland 1750 -
ƒ2400,-; 1756 -ƒ 1600,-).
Opmerkelijk is dat bij bouwkun
dig onderzoek tijdens recente res
tauraties in de Lievevrouwestraat
de periode rond 1747 niet als dui
delijke bouwfase naar voren is ge
komen. St. Anthony, het klein Wa
pen van Engeland en de helft van
het Swart Kruys zijn alle rondom
1900 geheel vernieuwd. Van het
klein Wapen van Engeland weten
we, dat tot aan het eind van de
19de eeuw in ieder geval de min
stens 17de eeuwse Dordtse gevel
bewaard is gebleven. De Bruid op
de Trappen is afgebroken. De
schade aan het Maagdenhooft
met de Kat lijkt, gezien de staat
waarin ze nu verkeren, hoofdza
kelijk in de Kat te zijn opgetre
den. Van het kapitale huis de 4
Heemskinderen resteren behalve
de kelders alleen nog een paar
middeleeuwse moerbalken. De
verkoopprijs van dit pand kort
voor 1747 doet vermoeden dat
het pand toen al niet in al te bes
te toestand zal zijn geweest. En
kele bominslagen kunnen dan al
een ware ravage aanrichten.
Govert van Drogen, die het pand
in 1750 had gekocht, zag geen
mogelijkheden het pand in oude
luister te herstellen. Een opeen
stapeling van schulden leidde in
1759 tot een faillissement. Het
Wapen van Schotland heeft, on
danks de forse schade, nog een in
hoofdzaak vroeg 17de eeuws
casco.
Gaten in de muren, kapotte dak
sporen en dakpannen zijn betrek
kelijk eenvoudig te herstellen.
Wellicht vormden kapotte ruiten,
in die periode een duur artikel,
een belangrijk aandeel in de to
tale schade. Bij de Stoelema-
tramp in 1832 werd de grootste
schadepost eveneens door de ge
sprongen ruiten gevormd. Door
moderniseringen van ramen en
onderdelen van balklagen en kap
pen in de 19de en 20ste eeuw zijn
zo weinig herkenbare bouwkun
dige sporen over van deze ramp
zalige periode uit de geschiedenis
van de Lievevrouwestraat.
Geraadpleegde archiefbronnen
o.a.: verkoopakten: de registers van tran
sporten, SA 5 073 e.v.; wijklijsten: SA
2889 e.v.; akten Bracco: SA 3029 e.v.;
stukken betreffende schade en weder
opbouw: SA 4989 e.v.; de kladresoluties
uit 1747, SA 130; dagverhaal van het be
leg van Bergen op Zoom door domi
nee JA Folkers.
Lievevrouwestraat, bewoners, tabel Al
f
-
h
-
102
De Waterschans nr. 3 1997
h
-
-
-
h
-
Lievevrouwestraat, bewoners, tabel A2
-
t
t
-
103
nr
naam
bewoner 1746
beroep
h/e
R
1748
inkwartiering, aug.47
1
meersman
antonij boenders
touwslager
e
ja
3
w. v.Schotland
carel heemskerke
apotheker
h
R
ja
2 off. generaal+ingen.
5
4 heemskinderen
gerrit van droogen
mr. glasemaker
h
X
2 burgers
7
korensak
wed. huwart
broodmaakster
e
X
1 off.
9
valck le
p. van hemsbergen
schoenlapper
h
valck 2e
pieter de batist
kleermaker
h
R
ja
1 off.
11
bonten os
pieter mosman
huijvetter
e
X
13/15
swart kruys
kinderen heer villeneuve
e
17
colve
juffr.v.segwaart/ 47 folkers
dominee
h/e
nee
19
oyevaar
cornelis van dort
schipper en winkelier
X
21
tasse
adriaan v.d. creek
chirurgijn
f
23
gulden schild
kinderen hekmans
vleeshouwers
e
X
25-o
wijserke
juffrou cafsal
h
25-w
st.anthony
jan g. de neve
controlleur accijnzen
e
ja
3 off. ingenieur
27
kl.wap.v.engeland
joost pondooij
mr. kleermaker
R
4 dragonders
29
wapen v. engeland
juffrou van hoorn
e
R
31
biekorff
carel feijens
coopman
e
R
33
3 kandelaars
jan oomen
coopman
e
R
ja
35
voske
matthijs keilij
geweermaker
e
R
X
37
maagdenhooft
h
8 soldaten
39
kat
jan friscus
broodmaker
h
R
X
41
londen
j. spieljard
coopman m wijnen
h
R
1 off.
43
draak
pieter |ansen
tapperij winkeltje
h
R
14 sold.+2 off.
45
roose
gerardus pets
coopman
e
ja
47
korenwaag
49
bruijd o.d.trappen
adriaan alleplas
mr.gorter
e
X
2
groote moriaen
joost de paauw
zuijkerbakker
e
ja
2
klijnen moriaen
mevrou scholts
h
4
witten helm
jan otte
vettewarrijwinkel
e
X
1 off.
6
tinne schotel
wed. kievoet
mandemaakster
e
X
1 off.
8
st.christoffel
wed.a. de wit
boekverkoopster
e
X
10
hartshoorn
joost de valk
peperkoekbakker
e
R
ja
2 off.11 knegts
12
klijne harp
hendrik schoenmakers
groenverkoper
e
R
X
8 soldaten
14
kl 3 kl. hoefijsers
heer numans
coopman in lakenen
e
R
ja
16
groot hoefijser
heer van vliet
18
paeuw
jan van cappelle
mr. schoenmaker
e
X
burger soldaat
20
woldenburgh
kinderen willem morgen
h
burger soldaat
20
groene wout
doctoor campenhout
h
R
ja
2 officieren
22
groene tent
heer fernij
controlleur
h
24
prieel v.roosen
heer cornelis van bommel
secr. heerl.polders
e
26
donderbus
Cornelia v.d.wal
h
dochter off.
28
groen schild
major van kinschot
h
30
blaeuwe schild
arnoldus van laten
mr.timmerman
h
X
32
klijne voetboog
hendrik eldermans zn.
Mrs.glazem. timmerm.
X
34
spaaneyser
nicolaas huwart
coopman
h
ja
36
klijne sevestar
susanne v.d.wijke jan smits
vroetvrou
h
X
2 doet. off.
38
groote sevester
arnoldus van hembergh
huijdevetter
e
ja
groote sevester
gabriel kuijpers
knoopmaker
f
X
40/44
magdaleen
jacobus wagenmakers
mr.brouwer
h
R
2 off. veldpater+9 knegts
46
vliegend hart
grietje casarijn
h
X
1 off.
vliegend hart
barbera heemskerke corn.hagenaar
h
X
48
timmerman
h
deel 30 soldaten
50
witte rose
jan coenders
doet nering
e
ja
deel 30 soldaten
52
exterke
hendrik meulenberg
toebaknering
e
R
ja
8 soldaten
54
eijk
cornelis vadde
broodmaker
e
R
ja
56
oostenrijk
pieter v.d. ende
coopman in wijnen
e
R
2 officieren 3 knegts
h/e: huurder/eigenaar; R: rooms
1748: x vermoedeliik eebleven; - vermoedelijk vertrokken
nr
naam
bewoner 1751
beroep
h/e
1748
inkwartiering 51
1
meersman
jan v.agthoven
smit
e
ja
1 off.
3
w. v.Schotland
jacobus miroe
apotheker
h
ja
3 off.knegt
5
4 heemskinderen
govert v.droge
mr. glasemaker
e
X
2 ambagtslui
7
korensak
wed.huwart
broodmaakster
e
X
1 off.
9
valck le
adriaan van gog
h
valck 2'
pieter de batist
kleermaker
h
ja
burger
11
bonten os
jacobus mostman
huijvetter
X
13/15
swart kruys
kinderen villeneuve
e
17
colve
domenie folkers
dominee
e
nee
19
oyevaar
cornelis van dort
schipper en winkelier
X
21
tasse
juffr.vervloet
h
23
gulden schild
kinderen hekmans
vleeshouwers
e
X
25-o
wijserke
pieter essers
h
ja
3 burgers
25-w
st.anthony
wed. jan de neeff
e
ja
officieren
27
kl.wap.v.engeland
susanna van de wijke
vroedvrouw
h
X
1 off.
29
wapen v. engeland
cornelis kluijt
schoolmeester
e
div.burgers
31
biekorff
jacobus de witt
e
33
3 kandelaars
jan van dort
stadschirurgijn
e
35
voske
ester reijniersse wed. m.
geweermaker
e
X
1 off.
37
maagdenhooft
coenraet blank
h
10 sold.2 werklui
39
kat
jan fris
broodmaker
h
X
41
londen
abraham menu
tavermer
e
X
43
draak
bernardus dienekoff
h
burgers
45
roose
gerardus petsch
coopman
e
ja
47
korenwaag
49
bruijd o.d.trappen
adriaan van alleplas
gorter
e
X