De Waterschans nr. 3 1997
Uit de plattegrond blijkt dat de hui
zen in de hele binnenstad schade
opgelopen hebben, maar lang niet
overal even dramatisch. Dat de hele
stad in puin lag lijkt dan ook een wat
overdreven stelling.
Of de uitbetaling is gedaan conform
deze opgegeven taxaties is wellicht
onderwerp voor een vervolgonder
zoek
noten
(1) J. Wagenaar, Beschryving der stad Ber
gen op den Zoom. Amsterdam, 1747. 58;
(2) Gemeentelijke Archiefdienst Bergen
op Zoom, SA 4994 en SA 4995; (3) GA
Bergen op Zoom, SA 2657; (4) JA Fol-
kers, Dagverhaal van het beleg van Bergen
op Zoom in 1747. 's-Hertogenbosch,
1895; (5) Folkers. Dag\>erhaal27; (6) GA
Bergen op Zoom, SA 4990; (7) OJA
Schwartz, Eene bijdrage tot neerlands
krijgsgeschiedenis, in: De militaire specta
tor Breda, 1890. 463-464; (8) Folkers,
Dagverhaal26; (9) Folkers, Dagverhaal
69; (10) GA Bergen op Zoom, SA 4990;
(11) Brief van generaal von Löwenthal
van 17 september 1747 aan maarschalk
van Saksen. Geciteerd in OJA Schwartz,
Eene bijdrage tot neerlands krijgsge
schiedenis, in; De militaire spectator.
Breda, 1890. 468-469; (12) Folkers, Dag
verhaal 7; (13). GA Bergen op Zoom, SA
4990; (14) J. Wagenaar, Beschryving der
stad Bergen op den Zoom Amsterdam.
1780. 28-29.
Lijst met het schadebedrag en het
soort schade per huis
Deze lijst is ingedeeld per straat.
De straatnamen zijn in heden
daagse spelling en alfabetisch geor
dend.
De indeling en volgorde van de
huizen is niet altijd duidelijk De
genen die de schadelijsten en an
dere registers opmaakten, deden
dit al lopend door de stad en de
benoeming van straatnamen ver
schilt soms per lijst. Reconstructie
van de plaats waar de huizen heb
ben gestaan kost gigantisch veel
onderzoek Voor deze publicatie is
gebruik gemaakt van een bestaand
kaartsysteem van de archiefdienst,
het Bergs Monumentenboek de
huisnummerkaart 1997 en SA 2511.
Aan de kolom 'huisnummers' is te
zien dat een waterdichte recon
structie nog niet bestaat. De nor
maal gedrukte nummers zijn ont
leend aan het kaartsysteem van de
archiefdienst en afgeleid uit de ver
gelijking met de huisnummerkaart.
De nummering die weergegeven is
in het Bergs Monumentenboek is
vetgedrukt. Waar de huisnummers
ontbreken was tracering van de ge
noemde panden niet mogelijk of
erg onduidelijk. De huizen die op
de plaats stonden waar nu de Pa
rade is, zijn in deze oorlog vernield.
Op de Hattingakaart (afb. 1) en op
de tekening afbeelding 6 is te zien
hoe de situatie is geweest voor de
bombardementen.
De huisnamen zijn niet altijd gelijk
aan de namen in het Bergs Monu
mentenboek Dit onderzoek is ge
baseerd op de huisnamen die wor
den gebruikt in de genoemde bron
nen.
Wanneer er één schadebedrag is
opgenomen is de getaxeerde scha
de in beide lijsten gelijk Bij ver
schillende bedragen staat het ge
noemde bedrag in SA 4994 voorop,
gevolgd door een schuine streep en
het genoemde bedrag uit SA 4995.
Het kan uiteraard om een vergis
sing gaan.
De richtlijnen om het aantal jaren
vrijstelling verpondingen toe te
kennen zijn niet altijd duidelijk
Soms is er een schadebedrag en
toch geen vrijstelling, soms is de
schade nihil en is er wel vrijstelling
toegekend. Hoeveel jaar er geen
verpondingen betaald hoefde te
worden staat aangegeven in kolom
4 (vrijstelling verpondingen). Het is
duidelijk dat de vrijstelling van 3
jaar (schadesoort 3) een gemid
delde is.
11
13
15
17
25
27
29
31
35a
37
I
3/5
7
9
II
13
150
100
600
300
100
600
250
200
100
50
100
200
450
50
75
100
700
3600
2200
1500
1200
1000
20
3
20
10
4
2
2
110
De Waterschans nr. 3 1997
Zierikzee
HUISNR
SCHADE
W
Warejaerngaren
Klijn Warejaern
Beursplein
Conijnsberg
Vier huizen
20
Sint Joost
Radt van Avonture
Blauwehandstraat oost
Constantinopel
Fortuijne
2 2/4a
1500
10
Jerusalem
Zeeland
6
600
10
Truweeltje
Grooten Sint Joost
10
150
4
Scheerdis
Mijne Sint Joos
10
300
3
Caarte
Wapen van Arragon
12-12a
300
3
Klijnen Hoorn/
Vreugdeblom
16 14-16
300
3
Agter de Hoom
Blijenburg
18
300
3
Daarnaast
Sint Jacobs Staff
20
200
3
Blauwe Kuijpe
Drie Inchoomtjes
22
150
4
Pauw
Drie Inchoomtjes
24 24-24a
500
4
Drie Schabellen
26
300
3
Boerenhol
Heilige Geesthuis
28
250
3
Huis
Groene Poorte
30
300
3
2 huizen
Blaeuw Handt
32
500
4
Swaantje
34
550
4
Bosstraat oost
Witte Lelie
36
450
3
Achter de Engel
Mein Keteltje
Blauwehandstraat west
Helm
Haantje
1
100
4
Vier Emmers
Gulden Handt
3-3a
100
10
Haentje
Drie Duijfkens
5/5a-7 9
300
Paardeke
Swarten Ram
9 5-7
125
3
Mijn Wit Hert
19
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
4
4
3
Wit Hert
15
1200
20
Dubbelstraat noord
Zeeridder
17
2000
20
Op den Hoek
2
nihil
Croon
21/
2800
10
Hooghuis
2a
200
3
Guide Sale
21
1800
10
Lammeke
4/4A
nihil
2
Roskam
23
1000
20
Keijzer
100
4
Ossenhooft
25/
1800
20
Swarten Arend
8
150
3
Magdalena
25-25A
2800
20
Groen Huijs
75
10
ABC
27-27A
2500
20
5 Kamers
12-12A
150
3
Mokke
31
2800
20
3 kamers
14
100
3
Gouden Berg
33
3000
20
Mijne Croon
16
150/70
3
Mijne Fontijn
18
70
3
Bosstraat west
Need en 2 woningen
20
150
3
Rosenhoed
2
3000
20
Huis in een gang
50
20
Ossenhooft, Drije Kandelaars
Meine Keizer
75
4
en daarnaast
4/6
1000
4/2
Daarnaast
80
3
Hoflf van Hollandt
500
4
Hoekhuis
28
40
3
Mortier
14
800
3
Daarnaast
30
50
4
Wolzak en
16
Daarnaast
75
4
Wolsakspoort met 9 huizen
Meine kamer
150
4
en Wolsak
3500 1
10/20/3
Huis en schuur
200
4
Broedgans
18
1500
4
Meine kamer
200
4
Hof
1500
Drie Potjes
250/25
3
Roskam
20
3000
20
Naast huis en hof
nihil
3
Swarten Ram
22
1000
4
Achter de Potjes
100
3
Roode lelie
24
1600
3
Lam en Steenbergen
56/56a
250
4
Drie Koningen
26
4000
2
Haan
58 60
250
4
Kandelaar
28
2000
10
1200
10
Guide leeuw
30
2000
3
Lampe
1200
4
Bergen
32
2500
4
Stelle
400
10
Sint Eloy
34
4000
10
Zeepaart
300
10
Sint Pieter
36
2500
10
Daarnaast/Meijn Zeepaart
3 50/750
4
Windaas
38
3000
10
Mijne Meerminne
175
Sint Jacobsmale
40
3000
20
Mijn Zeepaerdt
82
100
Saaijman
42
3500
20
Stegelreep
44
2000
20
Dubbelstraat zuid
Daarnaast
50
3
Bruinevisstraat oost
Monnik
50
2
Achter Bruijnvisch
100
3
Daarnaast
Daaraan
80
75
3
Bruinevisstraat west
Daarnaast
40
3
Achter de Spiegel
80
3
Needt
50
3
Bonte Kraeij
80
10
Naam Jesu
75
4
Oliemolen
nihil/30
3
Drie kamers
3
Daarnaast
30
3
Arend
300
3
Schuur en huis
50/1150
3
Daarnaast
50
nvt
Daarnaast
80/50
3
Twee huizen
155
3
4 huizen
nihil
3
Over de put
Schuur
125
300
4
Cromwielstraat noord
Kauwenburg
21-23
200
3
Achter de Orangeboom
600
20
Kalkhuis en
2 huizen/pakhuis
300
20
Zeven Magere Jaren
25-37
500
10
Hof
150
3
Kalkhuis van Rood Leeuwke
4
Stal
200
Nieuwen Doolhoff
50
Zerke 1
800
3
Doolhof
43
75
3
Zerke 2
50
3
Camer van Marotte
175
4
Achter St. Joos in de
Daarnaast
50
4
Blauwehandstraat
150
Poort van Marotte
Knaap
25
nihil
4
3
Cromwielstraat zuid
Groote zale
55
50
4
Lampet/Achter Conijneberg
zie grote huis 3
Mijne Zale
50
3
Daarnaast
250
20
Boom der Liefde
57
50
3
Stal Hof van Hollandt
zie
Hof van Hollandt
Daarnaast/Kamer Boom
Lange Gang of Maastrichts
der Liefde
1300
3
coffijhuis/Agter Regenboogh
600
Bakoven/Mijne Bakoven
175
4/1
(Poort met) 3 woningen
300
20
Duizend Vreezen
63
1000
10
Stal van de Oliepijp en panden bij
Hammeken
200
10
de Wolsak
zie die huizen in de Zuivelstraat
Poort met 3 huisjes
300
10/
Volgende
200
20
Drie vergulde Kannekens
Achter Rood Hart en 4 huizen
500
20
(drie woningen)
300
10
Hof
100
3
