VERKOOPING
NATIONAELE GOEDEREN.
EYNDELYKE TOEWYZING
De Waterschans nr. 3 1998
sloot Van Gansen een uitvalspo-
ging te wagen. Door de Sint-Trui-
denpoort verliet hij met zijn man
nen de stad en kwam zo in zuide
lijke richting op de oude weg naar
Alken. Zouden ze Maastricht ha
len? Dan moesten ze wel naar het
oosten. Zo ver kwam het evenwel
niet. Weldra kregen de vluchtende
brigands het zwaar te verduren
door de charges van de Franse ach
tervolgers. Tot Alken en Kortessem
trof men op die Sinterklaasavond
doden en gewonden langs de weg.
De overlevenden zochten een toe
vlucht over de grens of doken on
der in de bossen. Hoewel zij her en
der nog onrust zaaiden, betekende
de slag bij Hasselt het einde van de
Boerenkrijg. Een monument in de
hoofdstad van Belgisch Limburg
houdt de herinnering aan deze ge
beurtenis van 1798 levendig.
Twee dagen na het bloedbad vier
den de Fransen hun zege met een
fakkeloptocht door Brussel. Daarop
volgde de bestraffing van de gevan
genen. Honderden van hen zijn ge
fusilleerd. Corbeels en Meulemans
moesten wachten tot 21 juni 1799.
Op de eerste zomerdag van dat jaar
stonden zij voor het vuurpeloton
op de Esplanade van Doornik.
Ruim twee maanden later kwam de
invasie waar de opstandelingen zo
naar hadden uitgezien. Op 27 au
gustus 1799 gingen Engelse en
Russische soldaten aan land echter
niet in Vlaanderen, maar in de kop
van Noord-Holland. De invasie
macht rekende op een opstand on
der het volk, maar niemand roerde
zich. Na twee nederlagen, achter
eenvolgens bij Bergen en Castri-
cum, zochten de Engelsen en Rus
sen de schepen weer op. Tien jaar
100
De Waterschans nr. 3 1998
later probeerden de Engelsen het
opnieuw, toen in Zeeland, maar
ook dat liep uit op een fiasco. Pas
in 1813/1814 hadden ze meer suc
ces, dankzij de offensieven van
Russen, Oostenrijkers, Pruisen en
Zweden. In de Noordelijke Neder
landen was er toen iets van een op
stand te merken, in België evenwel
niets van dien aard.
Eindconclusie
Dr. R. Devleeshouwer stelt de vraag:
'Was deze Boerenkrijg een spon
tane opstand of was hij onderdeel
van een reeks internationale in
triges, waarin in Engeland, Oosten
rijk en in Roosendaal verblijvende
emigre's een rol hebben gespeeld?'
Hijzelf is met professor H. van Wer-
veke van mening dat 'de beweging
door haar spontaniteit en ook door
de ongecoördineerde gang van za
ken en het vrijwel ontbreken van
kaders alle eigenschappen bezit
van andere boerenopstanden. Hij
spreekt dan ook van 'Gelegen
heidstroepen van plattelanders te
genover ervaren legers' (Zie pag.
197 van het onder nummer 4 van
de literatuurlijst vernielde werk). Ty
pisch is ook dat de grotere steden
zich afzijdig hielden en datzelfde
kan men zeggen van nagenoeg alle
Waalse streken. De boeren waren
ook slecht bewapend en onervaren
in de oorlogsvoering. In het Duits
talige gebied van België grepen de
boeren ongeveer tegelijkertijd naar
de wapens. Deze opstand staat be
kend als de Klüppelkrieg. De Fran
sen sloegen het verzet neer, toen de
opstandelingen een aanval op Mal-
medy waagden.
V A N
W E T van Bruniaire 5'ir jaer.
Eerste Zitting der verftooging vastgesteld op den Florial 5u' jaer
2o april 1797 O. S.
Vastgesteld op den Florial 5lr jaer 5 Mey 1797 O. S-
DEPARTEMENT DER TWEE NÉ THEN.
101
Aft).4. Opstand van de Boeren tegen de Fransen (tekening P. Goetbloets, Koninklijke bibliotheek Albert I).
Afb.5. Het einde van de Boerenkrijg op 5 december 1798, ten zuiden van Hasselt (te
kening van A. Geudens).
Literatuur
Voor wie meer wil weten over dit onderwerp
kan terecht bij: 1Verhaegen, P.: La Belgi-
que sous la domination jrancaise. Deel III: La
guerre des paysans 1798-1799. Dit in vijf de
len uitgegeven werk is niet zo recent meer
(1925), maar er wordt nog altijd veelvuldig
naar verwezen. (2). Bruyne, Arthur de: De
Boerenkrijg 1798. 'Voor Outer en Heerd'. Leu
ven 1948. Aan dit boekje heb ik heel wat
ontleend. (3). Suykens, A: Franse Revolutie en
boerenkrijg in Klein-Brabant (1948).(4). De-
vleeshouwer, R: De Zuidelijke Nederlanden
tijdens het Franse bewind 1794-1814. In:
Algemene Geschiedenis der Nederlanden.
Deel XI: Nieuwste Tijd. p. 187-207. Bus-
sum. 1983.
AJb. 6. Aankondiging van de verkoping van de 'Nationaele goederen' van de voormalige kerk van de Lievevrouwbroeders in Meche-
len op 9floreal jaar V (28 april 1797). Uit: Noordbrabants Historisch jaarboek 14. 1997.
