De Waterschans nr. 3 1998
Afb.3. Voorbeeld van een moderne misericorde. Een Poolse bevrijder neemt een Duitse
soldaat krijgsgevangen.
ontbreken. We weten het dus niet.
Op de onderste grafzerk liggen En-
gelbrecht II en zijn vrouw Cim-
burga van Baden, afgebeeld in mar
mer. Zij rusten evenwel niet in de
kelder onder deze steen, maar op
een andere plaats in het kerkge
bouw. Onder dit monument rust
Hendrik III zelf. De bovenste steen
van het monument wordt gedragen
door vier beroemdheden uit de
Oudheid. Elk van hen staat daar als
symbool van een deugd die men
Engelbrecht II toeschreef: Julius
Caesar de dapperheid, Regulus
met naakt bovenlijf de edelmoedig
heid, Hannibal de volharding en
Philippus van Macedonië de voor
zichtigheid. Op de bovenzerk ziet
men de wapenrusting van Engel
brecht II, eveneens van marmer. In
de grafkelder bevinden zich ook de
stoffelijke resten van René van Cha-
lon, zoon en opvolger (1538-1544)
van Hendrik III, en van een pas ge
boren kind. Van oom René erfde
Willem van Oranje op 11 jarige
leeftijd de heerlijkheid Breda, het
graafschap Nassau en het prins
dom Orange. Willem liet de ruimte
onder het monument vergroten
met de bedoeling daar de familie
grafkelder van te maken. Toen hij
echter in 1584 in Delft werd ver
moord, was Breda in Spaanse han
den. Zo kreeg de Vader des Vader
lands zijn laatste rustplaats in de
Nieuwe Kerk van Delft en werden
ook de andere leden van het huis
Oranje-Nassau daar begraven. Ook
dat leverde een schitterend grafmo
nument op. Het wordt thans geres
taureerd.
Een triptiek van Jan van Scorel
Dicht bij het mausoleum van En-
gelbracht II hangt een groot driel
uik van Jan van Scorel (1495-1562).
Het geeft twee verschillende ge
beurtenissen weer: de veldslag bij
de Milvische brug en het vinden
■4
AJb.6. Fresco in de Grote Kerk te Breda:
De Boodschap van de Engele Gabriël.
Vlaams schilderwerk 2e helft 15e eeuw.
van het kruis van Christus op de
Calvarieberg te Jeruzalem. Aan
beide voorvallen is een legende
verbonden die Jan van Scorel stof
bood voor zijn kunstwerk.
Op het middenpaneel geeft hij
weer hoe door toedoen van de Hei
lige Helena, de moeder van de Ro
meinse keizer Constantijn de Grote
(312-336), gezocht werd naar het
kruis van Christus. Er zouden drie
kruisen gevonden zijn, maar welk
kruis was het Heilig Kaïis? Door
een wonder wees God Christus'
kruis aan en dat vinden we op het
rechter paneel weergegeven. Links
zien we de strijd om de macht tus
sen Constantijn en zijn mededin-
Afb.4. Het mausoleum van Engelbrecht II. Op de voorgrond Julius Caesar en naast
hem Regulus.
112
De Waterschans nr. 3 1998
frVHNERABH.IS-VIRf-DQIyiIN I E1T-MGR1
ÖZ-.11Ï90-IAÖ'JNVXia- N IM P! \Ól( ff
een steenworp afstand van de
Grote Markt, naast het bekende
stadspark Het Valkenberg. Breda is
bezig met de verbouwing van de
Chassé-kazerne tot onder andere
een groot stedelijk museum, waarin
ook de collectie van het bisdom
Breda zal worden ondergebracht.
Einde dit kalenderjaar hoopt men
klaar te zijn. Tot die tijd zijn alle
objecten veilig opgeborgen. Metter
tijd hopen we U meer te vertellen
over dit museum.
Ajb.5. Koperen grajplaat van Willem van Galen. Hij was deken van het kapittel.
ger Maxentius. op de Pons Milvius
op 28 oktober 312. Christus was
vooraf in een droom aan Constan
tijn verschenen en had hem bevo
len een vaandel te ontwerpen met
een kruis en daar omheen de tekst:
'In hoe signo vinces', wat betekent:
'Door dit teken zult gij overwin
nen'. Constantijn won de beslis
sende slag en werd alleenheerser.
In het jaar 313 gaf hij de christenen
vrijheid van godsdienst in het hele
Romeinse rijk.
Nog meer grafmonumenten.
Voor de heren van Breda was hun
grote kerk tevens hun laatste rust
plaats. Vaak werd de dode geëerd
met een eigen gedenkteken. Be
halve het reeds genoemde praalgraf
van Engelbrecht II zijn er de graf
monumenten, of wat daarvan rest,
van Jan van Polanen I, Engelbrecht
I en Jan IV van Nassau, en Jan van
Polanen II. Het ontbreekt verder
niet aan grafzerken en epitafen
platen ter gedachtenis van een
overledene. Ze worden in of buiten
de kerk tegen een muur geplaatst),
herinneringen aan vooraanstaande
burgers van de stad Breda.
En verder?
Mocht U nog tijd over hebben, dan
is een bezoek aan het Bredase be
gijnhof aan te bevelen. Het ligt op
113