Wij hebben jullie nooit gehaat
Herinneringen aan een spannende nacht
De Waterschans nr. 3 1998
Door: drs. GA Huijbregts
Sjaak Roosenboom, eigenaar van
de parketzaak pal naast de brug. In
de jaren veertig was in dit pand
Een bijzonder weerzien na ruim
veertig jaar
Op 12 mei 1986 troffen meerdere
kennelijk niet meer zo jonge man
nen elkaar rond kwart voor elf in
de morgen bij de brug over de
Zoom aan de Buitenvest. Eind ok
tober 1944 hadden ze als vijanden
op deze plek elkaar naar het leven
gestaan, nu wilden ze vrienden zijn.
We hebben het over Canadese en
Duitse oud-strijders, meer in het
bijzonder over enkele veteranen
van het Lincoln en Welland Regi
ment van de Vierde Canadese
Pantserdivisie en een tiental oud
strijders van het Duitse Zesde Regi
ment Parachutisten, een zwaar ge
trainde formatie Fallschirmjager
die als een elitegroep werd gezien.
Het was een emotionele ontmoe
ting op een plaats vol herinnerin
gen. Sommigen van hen hadden
deze plaats na '44 al eens meer be
zocht, voor anderen was het na
ruim veertig jaar de eerste keer. De
man die hen bijeenbracht, was
Afb.3. Plechtige herdenking van de bevrijding van Bergen op Zoom op 27 ok
tober 1945; in het midden met hoge hoed burgemeester H. Witte. Naast hem
de commandant van het South Alberta Regiment (fotoGAB).
wasserij 'De Zoom' van de firma
Asselbergs gevestigd. Aan de ene
kant van het bedrijf stroomt de
Zoom. aan de andere kant is een
smal straatje. Vervolgens ziet men
weer een bedrijfspand, door de
Duitsers jeneverfabriek genoemd,
en daarnaast een ijzergieterij.
Sjaak Roosenboom was twaalf jaar
toen hij de bevrijding van Bergen
op Zoom meemaakte, oud genoeg
om toch een levendige herinnering
te hebben aan die belangrijke ge
beurtenis. Hij woonde destijds al
dicht bij de Zoom. Deze voorma
lige turfvaart was door de Duitsers
opgenomen in hun tankval en
functioneerde even als frontlinie.
Op 27 oktober 1944 lagen de Ca
nadezen ten zuiden van de Zoom
en de Duitsers aan de andere kant.
's Nachts probeerden de Canade
zen de wasserij met de aangren
zende fabrieksgebouwen te verove
ren, maar die werden hardnekkig
verdedigd door de tegenpartij. Na
tuurlijk vormde de ontmoeting op
die 12de mei een pracht gelegen
heid voor het ophalen van herin-
Afb.l. Wasserij De Zoom vóór de Tweede Wereldoorlog. Links de likeurstokerij van de
familie Becht (foto: GAB).
90
De Waterschans nr. 3 1998
Ajb.2. De Grote Markt van Bergen op Zoom op de dag van de bevrijding, 27 oktober
1944 (Foto: Tobias, GAB).
gerhand, een bevel om te doden.
Nu echter kon men in vrede en
vriendschap elkaar de hand reiken.
Na een gezamenlijke lunch volgde
het afscheid vervuld van nieuwe
emoties.
Carl Heinz Holst
De heer Roosenboom hield aan
zijn voorbereidend werk heel wat
correspondentie over. Het is inte
ressant archiefmateriaal, onder meer
doordat het enkele ooggetuigenver
slagen bevat van soldaten die actief
betrokken waren bij de strijd om en
in Bergen op Zoom. Wel moeten
we in acht nemen dat we te maken
hebben met ego-documenten met
alle voors en tegens vandien en dat
ze betrekking hebben op gebeurte
nissen van meer dan veertig jaar te
rug.
De voornaamste correspondent was
de in 1925 geboren Carl Heinz
Holst. A op zijn zestiende kwam
hij bij het leger en begon zijn op
leiding tot parachutist bij de lucht
macht. Het Zesde Regiment Para
chutisten, waartoe hij behoorde,
gold als een elitegroep, zwaar ge
traind, goed gedisciplineerd en de
gelijk geleid, inzetbaar op elke ris
kante plek. Holst wilde de geschie
denis van zijn regiment schrijven
en was al enige jaren bezig met het
verzamelen van gegevens, niet al-
neringen en tevens om van de te
genstanders van destijds eens te
horen hoe zij die oorlogsdagen in
en rond Bergen op Zoom waren
doorgekomen. Eerder al waren
daar brieven over uitgewisseld tus
sen Carl Heinz Holst enerzijds en
Sjaak Roosenboom, Charles Kipp
en Cliff Brown anderzijds.
Sjaak wachtte zijn gasten op de
brug op en ontving hen gastvrij in
zijn bedrijf en zijn woning, 's Mid
dags maakte het gezelschap een
trip naar Wouwse Plantage, Woens-
drecht en Hoogerheide, plaatsen
met herinneringen aan felle ge
vechten, gesneuvelde makkers, ge
wonden en verwoestingen. De oud
para's kenden 'het witte huis' terug,
het landhuis Mattemburgh waar
hun commandant luitenant-kolo
nel Von der Heydte tijdens de strijd
om Woensdrecht en de Zeeuwse
dam naar Zuid-Beveland zijn hoofd
kwartier had.
De volgende dag herdacht het ge
zelschap de gesneuvelde Duitsers
door het strooien van bloemen in
de Zoom bij de wasserij. In de tuin
van het bijbehorende woonhuis la
gen enige tijd drie omgekomen
Duitsers begraven. Om kwart over
elf volgde een kranslegging op het
Canadese oorlogskerkhof in aan
wezigheid van burgemeester Zeven
bergen van Bergen op Zoom. Na
mens de Duitse gasten voerde
Giinter Volmer, inmiddels opge
klommen tot lid van de Duitse
Bondsdag, het woord. Hij sprak
over de dwaasheid van de oorlog.
'Wir haben euch nie gehasst', zei
hij letterlijk. Evenals de tegenpartij
voerden ze een bevel uit van ho-
Afb.4. Grafmonument te Moerstraten.
Het geheel is omgeven met paaltjes die
de vorm hebben van een granaathuls.
Bij dit monument werden op 12 mei
1986 eveneens bloemen gelegd
(foto: gemeente-archief Roosendaal en
Nispen, T. Mol).
91
