Villa Cornelia
Dilleke
De Waterschans nr. 4 1998
Door: Harald Fiktorie
aantal jaren in de villa gewoond.
Over de personen op de foto is
niet met zekerheid te zeggen dat
het de familie Dries is. Uit het
bevolkingsregister blijkt dat de
heer Dries als hovenier inge
schreven stond.
Juten heeft in 1924 een aanvraag
Tijdens mijn werk bij de Ge
meentelijke Archiefdienst kom ik
regelmatig bijzondere huizen en
opvallende situaties tegen die
voor de meeste onder u nieuw
zullen zijn. Zo stuitte ik op een
gegeven moment op de bouw van
een landhuis in 1899 aan de
Wouwsestraatweg, genaamd Villa
Cornelia. In de bouwvergunning
staat beschreven 'het bouwen van
een huis met stalling, met veran
dering van het bestaande bak
huis' (1). Hieruit blijkt dus, dat er
op deze plek waarschijnlijk een
ander huis stond. Helaas is hier
niets over bekend, noch is hier
van een tekening. Via onderzoek
in de kadastrale legger kwam ik
er achter dat de grond al in ge
bruik was vanaf 1837, toen als
'pleisiertuin'. Zoals hierboven
staat, is het landhuis gebouwd
eind 1899. Dit gebeurde in op
dracht van P. Dries, geboren 20
april 1853 en gestorven op 2 no
vember 1920. Zijn vrouw vertrok
na zijn overlijden in 1921 naar
Antwerpen. De woning is toen
met alle grond naar de heer A.
Juten overgegaan. Deze heeft een
ingediend voor het bouwen van
een nieuwe woning op dezelfde
plaats (2). Deze woning is gere
aliseerd in 1925. Helaas is toen
alles van Villa Cornelia verloren
gegaan en zijn eigenlijk alleen
maar de bomen in de directe om
geving van het Ketelwegje (Ketel
baantje) als stille getuigen aan
wezig. Van de woning die Juten
heeft laten bouwen, is helaas al
leen maar de bouwtekening be
waard gebleven.
Op de hier afgebeelde tekening is
het vooraanzicht te zien. De heer
Juten (geboren 18 september
1871) heeft niet lang van zijn
nieuwe woning kunnen genieten.
Op 20 maart 1926 overleed hij.
Vervolgens kreeg de villa een
nieuwe eigenaar, majoor J.H.W.
Bruins. De laatste bewoonster
was de echtgenote van majoor
Bruins, mevrouw L.E. van Rijn. In
1945 werd het pand gevorderd
door de Nederlandse Staat. Na
de Tweede Wereldoorlog heeft de
grond tot 1956 braak gelegen. Tij
dens deze periode is het plan ge
maakt voor de aanleg van wijk
Gageldonk. In 1956 liet de heer
154
De Waterschans nr. 4 1998
Noten
C. Jaspers er de huidige woning
bouwen (3). Deze staat er nog
steeds. Jaspers is hier echter
nooit gaan wonen.
Als men alles zo samenvat, dan
kan men stellen dat er in 100 jaar
bijzonder veel gebeurd is op de
grond waar ooit in het begin van
deze eeuw een mooie villa heeft
gestaan.
V
Door: dr. H. Heestermans
Twaalf jaar geleden constateerde ik
dat de kinderen van mijn zus, die
toch een groot deel van hun leven
al in Bergen woonden, het woord
dilleke voor 'fiets' niet kenden. Het
bevestigde mijn overtuiging dat de
echte oude woorden uit het dialect
aan het verdwijnen zijn. Hoe ver
trouwd was mij dit woord en hoe
typisch Bergs. Naar mijn beste we
ten komt dilleke in geen enkele an
dere streektaal, stadstaal of dorp-
staal voor. Niet in het Roosendaals,
niet in 't Bredaas, niet in 't Ettens.
Net als kullekeals koosnaam voor
iedereen die je aardig vindt, en um-
mekesum dat spottend gebruikt
wordt in een uitroep als dèèr edde
ummekesum ok. Met ummekesum
druk je dan uit dat iemand te laat
is, sloom doet of anderszins niet
aan de verwachtingen voldoet.
Als je fiets glimmend nieuw was, of
goed gemoffeld, met glimmende
velgen en bel, dan kreeg het de be
naming lekker dilleke. Maar zo
gauw het vervoermiddel naar de
krakkemikkige kant ging werd 't 'n
ouwe krakdil. Goed voor cross-ritjes
in bos, hei of zandafgraving en ei
genlijk niet meer geschikt voor de
tocht naar school.
Dilleke is ook in taalkundig opzicht
755
Afb.2. Vooraanzicht van de Villa van de heer Juten.
AJb.l. Foto van Villa Cornelia, 1910 (foto GAB).
Afb.3. Voorgevel van het huis van de heer Jaspers.
(1) Serie bouwvergunningen 1867-1988,
inv.nr. 3267-1899; (2) ibidem, inv.nr. 271-
1924; (3) ibidem, inv.nr. 3-1956.
Afb.4. Situatieschets 1956.
V/$ nu. "V/
V»
