Geschiedkundig tijdschrift De Waterschans nr. 2 1999 IQ» tiïbS h'jetgnrar [ëst Sressit ik'uanl iwus t' ècigntur rtl iiötrtMIii 'el wus in' ïminquerons Ccrstc heilige Communie Ajb.2. Het communieprentje van Lambert Kerremans uit Heerle met op de voorzijde een Franse tekst. (1899-1911). Op PJA Hoeks (1911-1921) volgde een bekende Bergenaar, namelijk Wilhelmus Joannes Franciscus Ju ten (1921-1927). Hij was het die in 1894 het tijdschrift Taxandria. Tijd schrift voor Noordbrabantsche ge schiedenis en volkenkunde in het le ven riep. Hij gaf zelfs sinds 1895 een eigen krant uit, De Avondster 'het eerste katholiek volksdagblad in Nederland'. Ook in de politiek was hij geen onbekende. De reeks burgemeesters eindigt met Paul Wagtmans, uiteraard zonder bid prentje. Hij moest met ingang van 1 januari 1997 zijn ambt neerleg gen in verband met de gemeente lijke herindeling. Op de burgemeesters volgen an dere vooraanstaanden uit Wouw, uiteraard voor zover de schrijvers over hun doodsprentjes beschikten. Achtereenvolgens komen aan de orde de dokters, de notarissen, de pastoors respectievelijk van Wouw, Heerle, Wouwse Plantage en Moer straten, andere geestelijken en ten slotte eeuwelingen. Er is ook een hoofdstuk over Kinderprentjes, over Communie- en vormselprent jes, over de familie Siebelink, over de familie Borghouts, over bekende en onbekende Wouwenaren en nog een hoofdstuk: Bijzondere prentjes. Tot de bekende Wouwenaren reke nen de schrijvers onder anderen baron Constantinus Petrus De Ca ters (1811-1884), een zoon van de 'oprichter' van de Wouwse Plan tage. Een heel apart nummer, echt de moeite waard. Het is te hopen dat de redactie in haar nieuwe samen stelling kans ziet om de nodige me dewerkers en medewerksters aan te trekken, zodat De Vierschaer het huidige niveau kan handhaven. Essen Het Jaarboek 1999 van De Spycker het orgaan van de Koninklijke Heemkundige Kring Essen is we derom een compleet boekwerk van 176 pagina's. De redactie mag niet klagen over gebrek aan deskundige auteurs. Meerdere artikelen getui gen van een hoog wetenschappelijk gehalte. Ik noem dan met name de bijdrage van René Peeters: Van Scoumartsputte tot Nyspene Drie- boutsbergh (p. 59-141) en die van Louis Vercammen Kerkelijke bezoe ken in Essen (142-170). Peeters wil 'Aan de hand van een reeks fragmenten uit oude kaarten een reis maken in de tijd en ruimte' waarbij ook aandacht wordt be steed aan oude toponiemen. In dit artikel behandelt hij achtereenvol gens: Essen in de oude cartografie (vanaf de 16de eeuw), het grondge bruik van 1823 tot 1834, de Neder- heyde (Rucphen), het Essendonk- bos, Het Schamven en De buurt wegen. De ruimtelijke ordening, de waterlopen, het grondgebruik in de 20ste eeuw en de evoluties van de weekendzones worden in een vol gend nummer behandeld. Geen lichte kost, maar wel rijk aan sma kelijke ingrediënten. De bijdrage van Louis Vercammen kan men best omschrijven als een hoofdstuk kerkelijke geschiedenis van Essen met als voornaamste bron de visitatieverslagen van 1556 tot 1716. Dit artikel krijgt eveneens een vervolg. Na een korte inleiding over de oudste geschiedenis van de parochie Nispen-Essen maakt de lezer kennis met 27 visitators die Essen tussen 1587 en 1873 bezoch ten en rapport uitbrachten. Niet alle visitatoren zijn echter bekend en niet alle verslagen zijn bewaard gebleven. Het was een taak van de dekens om hun parochies te con troleren, maar de omstandigheden waren er niet altijd naar om die taak te vervullen. Van 1596 tot 1608 en wederom na 1641 hoort Essen tot het dekenaat Bergen op Zoom. Op blz. 148 somt de auteur tien de kens van Bergen op Zoom op die geen spoor hebben nagelaten van enige visitatie in Essen. Het moet vaak onmogelijk zijn geweest voor hen om die plicht na te komen. Ook voor de geschiedenis van Ber gen op Zoom is dit artikel een in teressante bijdrage. Iets lichter verteerbaar is het ver volg van de zoektocht van Alfons Janssens naar de Hongaarse kinde ren die in de jaren twintig enige tijd in Essen, Horendonk en Wildert logeerden om aan te sterken. Welke kinderen waren dat en hoe is het verder met hen gegaan? In zijn ar tikel: Hongaarse kinderen in Essen (p.39-57) doet Janssens verslag van zijn bevindingen. Boeiend is ook de bijdrage van Louis Vercammen: Doodvonnis Wouw 1737 (p.5-18). De lezer krijgt een goed beeld van de rechtspraak in de achttiende eeuw aan de hand van een gerechtszaak tegen Tan- neke van den Bergh, geboren in 1713 in Nieuwmoer en wegens brandstichting en diefstal op 30 ja nuari 1737 op de markt van Wouw door worging ter dood gebracht door W. Blom, 'meester van den scherpe geregte' uit Bergen op Zoom. Eerder schreef W. Reijnders over dit proces een artikel in het jaarboek 1986 van De Gulden Roos. In deze aflevering: In Memoriam Geschiedenis Bergen II Pater Kusters Bergen in goeden ouden tijd Gedenknaald Bink Neef onder steen Fruitteeltmuseum GEDACHTENIS Lambert Kerremans 'IjHE^rtSS-flToUW, OEN 7 APRIL 1911. raat hen komen Och ik wil hen >aw mijn harte drukken, sprak ginzaam de Allerzoetste Jezus tclikkend liefdevol op 't zwak -n zoo nietig kindervolkje rond Hem scharend tot een kroon, in telend van levenslente kinderzielen, hemelschoon r.n daar tussclu-n al die knaapjes, rond den Zoeten Lieven Heer, reikend opziend naar den Meester, reutje waart gij, kindje teer üoest gij niet Uw hartje geven >an den Zoeten Kindervriend yeem het nooit van Jezus weder c/chenk het Hom voor eeuwig, kind Di ui.I. Alf. Atelrns-Feremauii. Huist: is'1

Periodieken

De Waterschans | 1999 | | pagina 20