De Waterschans nr. 2 1999
H. Fiktorie
Noten
Vooruitgang eist zijn tol. Door de
aanleg van Randweg Oost in be
gin jaren zeventig, moest een ka
rakteristiek huis uit die omgeving
ook verdwijnen. Het huis dankte
zijn naam aan de typische acht
hoekige vorm en heette 'koepel
tje1. Het huisje is in opdracht van
de heer W.P. van Dijk in 1889 ge
bouwd. Helaas is er geen oor
spronkelijke bouwvergunning
meer, waardoor het niet te bepa
len is wie de architect van het
huisje was. Op onderstaande af
beelding (Afb.l) is precies te zien
dat het echt een koepelvorm had.
Het betreft een kadasterkaart uit
1890.
Het bouwen van koepeltjes of to
rentjes was een uit België overge
waaid modeverschijnsel. In Ber
gen op Zoom staan nog een aan
tal voorbeelden daarvan. De
meest in het oog springende zijn
wel 'het torentje van Van Genk'
Afb.l. Kadasterkaart 1890 (1).
42
De Waterschans nr. 2 1999
op de hoek Stationsstraat/Wasse
naarstraat uit 1884 (Afb.2) en het
torentje aan de Halsterseweg uit
1926 (Afb.3).
Kort na de bouw in 1893, is er een
bakoven aangebouwd (2). Een
frappant detail is de vermelding
van 'het bouwen van een bak-
oventje aan het schuurtje staande
achter zijn koepel'. Hieruit blijkt
dat de naam koepeltje al vanaf
het begin is gebruikt. In 1896 is de
heer J.G. Huesman eigenaar ge
worden van het huisje. Het leuke
is dat ook toen in alle correspon
dentie gesproken werd over de
koepel staande aan de Wouw-
sestraatweg. Op bijgevoegde teke
ning (Afb.4) is te zien hoe de in
deling was en hoe die is aange
past aan de eisen van die tijd.
De familie Huesman heeft tot
1923 in het huis gewoond. Toen is
de familie Homs in de woning ko
men wonen. Deze familie heeft er
tot 1953 gewoond. In die tijd is
het aanzicht van de Wouwse-
straatweg erg veranderd. Wat eerst
een rustig stuk Bergen op Zoom
was, werd een steeds drukker wor
dende doorstroomweg. Het huisje
begon steeds meer op te vallen. In
1953 is de familie Tuk er komen te
wonen. Deze hebben een grote
verbouwing aan het huisje ge
daan, zodat het nog jaren mee
zou kunnen. Op die tekening
blijkt ook, hoe klein eigenlijk de
eerste bewoners gewoond heb
ben, aangezien die alleen maar de
beschikking hadden over de koe
pel, en verder geen woonruimte.
Afbeelding 5 laat goed zien hoe
het huisje uitstak ten opzichte van
het belendende pand.
In 1961 is de familie Tuk verhuisd
en is de familie De Crom er ko
men wonen. Dit waren de laatste
bewoners. Toen zij de woning in
1969 verlieten heeft het koepeltje
nog bijna een jaar leeggestaan
(Afb.6). Maar in 1970 heeft de slo
pershamer een einde gemaakt aan
een schattig klein huisje dat de
meeste van u zich nog wel kunt
herinneren. Ikzelf heb het huisje
nooit gezien, in 1970 moest ik nog
1 jaar oud worden. Maar door de
foto's en door de bouwvergunnin
gen heb ik toch een redelijk beeld
gekregen van 'het koepeltje'.
43
«3—33=
Afb.7. Schaaltekening van de opgegraven gang. Tekening P. van Zielst.
(1) Gegevens grotendeels ontleend aan:
WAvan Ham, 'Merck toch hoe Sterck'. Stu
dies uit Bergen op Zoom 4, Bergen op
Zoom 1982; (2) Het onderzoek werd uitge
voerd door Peter van Zielst, Adrie Raats, An
Zandstra, Alexander van der Kallen en
kraanmachinist Rien Elenbaas, onder lei-
ding van de auteur, (3) ARA Den Haag,
OPV, inv.nrs. B7 le, B75. B 139, B 156. Met
dank aan Nic Grosfeld en Wim van Riems
dijk voor het traceren van deze gegevens; (4)
Van Ham, Merck toch hoe Sterck, 85.
Afb.2. Torentje Van Genk aan de
Stationsstraat (Foto GAB).
Ajb.4. Bouwplan Huesman 1901 (3).
Afb.3. Torentje Van Genk aan de
Halsterseweg, 1926 (Foto GAB).
!ri.lU)jiï#iÜ
Afb.5. Wouwsestraatweg 235-237
(Foto GAB).
