Het Fruitteeltmuseum van Kapelle
De Waterschans nr. 3 1999
Mijn stamboomonderzoek betreft
natuurlijk veel meer informatie dan
alleen dit Bergse verhaal en ik ben
nog steeds erg druk bezig met ver
der onderzoek betreffende mijn fa
milie Raebel. De complete familie
afkomstig van de 5 andere kinde
ren Raebel uit Burg in Duitsland
(waarvan sommige geëmigreerd in
de vorige eeuw naar Amerika),
moet ik nog helemaal uitzoeken.
Op dit moment is er in rechte lijn
vanuit Bergen op Zoom (met als
voorvader Johan Christiaan Rae
bel) nog maar 1 mannelijke Raebel
in leven in de leeftijd van 78 jaar
(zonder kinderen). Er zijn nu nog 5
vrouwelijke Raebel(s), waarvan ik er
1 ben en dus is het geslacht in Ne
derland uitgestorven! Graag had ik
mijn vader nu deelgenoot willen
maken van mijn bevindingen en
hoe trots zou hij geweest zijn op
Johan Christiaan Raebel, Com
mandeur ter Admiraliteit van Zee
land, zijn voorvader die begraven
ligt onder een steen in Bergen op
Zoom.
Voor reacties, informatie en even
tuele aanvullingen houd ik mij
gaarne aanbevolen: adres verkrijg
baar op de redactie.
Bronnen
bij Duurstede op 2 september 1835
had deze het landgoed reeds eer
der verkocht aan JJ. Simons, kolo
nel en commandant van Bergen op
Zoom. George Christiaan woonde
in 1830 met zijn gezin in het huis
Bosstraat 3 te Bergen op Zoom. Op
een kadasterkaart uit ca. 1890, bij
gehouden tot 1907, is het landhuis
plotseling verdwenen. De ernaast
liggende boerderij staat er nog wel
op. Omstreeks ca. 1901 wordt het
omschreven als Beukenlaan. Verder
is er nog een tekening van de Ber-
genaar Sjef Hout uit ca. 1934
(afb.7), die de schuur naast de hof
stede voorstelt. Verder is er nog een
luchtfoto uit 1950 en een foto van
de boerderij gedateerd 9 augustus
1961 (afb.8). Op dit moment is er
een camping gevestigd genaamd
'Camping Vredenburg'. Ik ben hier
persoonlijk gaan kijken en heb ge
praat met de huidige eigenaar,
maar er was niets meer wat herin
nerde aan het landhuis destijds. In
het stuk bos voor de camping heb
ik een tijd lang staan mijmeren hoe
de familie Raebel toentertijd hier
heeft geleefd.
104
De Waterschans nr. 3 1999
drs. GA Huijbregts
Een museum tussen de
boomgaarden
Het Fruitteeltmuseum van Kapelle.
Ik hoor U al zeggen: 'Nooit van ge
hoord'. Zo vreemd is dat niet als we
in aanmerking nemen dat het mu
seum pas twee jaar bestaat. Even
min is het vreemd dat dit museum
in Kapelle op Zuid-Beveland een
plaats heeft gekregen. Is dit voor
malige eiland niet vanouds bekend
om zijn boomgaarden? En was het
geen bekend begrip, de veiling van
Kapelle-Biezelinge?
Zoals met elke agrarische cultuur
raakte ook de fruitteelt na de
Tweede Wereldoorlog in een
stroomversnelling wat aanpassing
en modernisering betreft. Veel van
wat eeuwenlang was gebaiikt en
toegepast dreigde verloren te gaan
of vergeten te worden. Om dat te
voorkomen, besloot een initiatief
groep de handen ineen te slaan en
te redden wat er nog te redden was.
Dat begint dan met het verzamelen
van objecten, in dit geval van hulp
middelen, werktuigen, maar ook
prenten, boeken, namen van ras
sen, zegswijzen, kortom alles wat
enigszins verband hield en houdt
met fruit. Een collectie vraagt om
expositieruimte. De terugloop van
het leerlingental in het lager land
en tuinbouwonderwijs bracht red
ding. De Groenschool van Kapelle
moest sluiten en de initiatiefgroep
kreeg de beschikking over het vrij
gekomen gebouw. Na twee jaar was
de school veranderd in een fraaie,
geschikte outillage voor een Fruit
teeltmuseum. In 1997 kon het met
gepaste trots zijn poorten openen.
Bezoekers zijn van harte welkom
en reeds meer dan 15.000 perso
nen hebben positief op die uitno
diging gereageerd. Kapelle, onge
veer 40 km van Bergen op Zoom, is
een interessante bezienswaardig
heid rijker.
De waardering stijgt nog als we ver
nemen dat de leiding en het be
heer van dit instituut voor een
groot deel door vrijwilligers worden
uitgeoefend.
Een wandeling door het museum
Het nieuwe museum is vooral een
historisch instituut, een les in de
geschiedenis van de fruitteelt, met
name op Zuid-Beveland. De ten
toongestelde objecten maken het
kweken van fruit, het oogsten, ver
handelen en verwerken ervan in
vroeger dagen aanschouwelijker.
Bewust hebben de inrichters de
verklarende teksten beknopt ge
houden. De voorwerpen moeten
waar mogelijk zelf spreken. De ver
zameling is reeds te groot om een
opsomming te geven. Een globale
kennismaking voor een eerste in
druk ligt meer voor de hand.
Bij de ingang kunnen we al meteen
plaatsnemen in een aardige kan
tine en genieten van een kop koffie
of een ander drankje, al of niet
aangevuld met een punt - ja, juist -
appeltaart. Hoe kan het anders? De
kantine is tevens museumwinkel
waar we behalve kaarten ook
vruchtensappen, chutneys, honing
en souvenirs kunnen kopen.
De eerste zaal is voor de jeugd. Het
nieuwe museum schenkt opvallend
veel aandacht aan zijn educatieve
taak. Scholen haken daar graag op
in, maar ook voor kinderen in ge
zelschap van hun ouders is de ge
kozen opzet zeer aantrekkelijk.
Werkbladen prikkelen de speur- en
leerzin van de leergierige spruiten.
Er staan in deze ruimte een markt
kraam, een fruitboom, een sprook-
jeshoek. een spreekwoordenkast en
er hangen reproducties van schil-
105
(1) Mijn grote dank gaat uit naar mijn moe
der mevrouw I. Raebel van der Burg, mijn
man Marcel Kochen, de heer J. Sinke uit
Halsteren (schrijver van het prachtige boek
Kroniek van de Roovere), de heer WA van
Ham (oud-archivaris van de stad Bergen op
Zoom), pfarrer Gremmisch (van de Nicolai
Kirche in Burg te Duitsland) en de heer dr.
D. Otten uit Heerde (voor zijn vertaling oud-
Duits naar Nederlands). Hartelijk bedankt
voor uw bijdrage in mijn verhaal; (2) Ge
schiedkundige Kring van Stad en Land van
Bergen op Zoom. Grafmonumenten in de
Grote of Sint-Gertrudiskerk te Bergen op
Zoom. Bergen op Zoom 1993, p. 99; (3) De
Navorscher nr. 26, p. 13; (4) De Navorsclter nr.
26, p. 11-12; (5) E Nagtglas. Levensberichten
van beroemde Zeeuwen, p.462-463; (6) Alge
meen Nederlands Familieblad II uit 1894, p
178.
NB. *Afb.6: Het Genootschap heeft afge
zien van gebruikersrechten.
Afb.8. Fotokopie van foto voorstellende de Hoeve Vredenburg te Bergen op Zoom d.d.
9 augustus 1961.
Afb.7. Fotokopie van tekening Huisje bij Hoeve Vredenburg no. 11 te Bergen op Zoom
ca. 1934 doorJ. Hout. Bron: Gemeentelijke Archiefdienst Bergen op Zoom, nummer
AM 75, doos 13, negatiefiuimmer 90712-48.
Afb.l. Een illustratie uit de folder van het Fruitteeltmuseum.
