Bergs Kwartierstatenboek, Bergen op Zoom 1998.
De Waterschans nr. 4 1999
op Zoom worstelde toen in 1914 een
zeer groot aantal Belgische vluchte
lingen de stad binnenstroomde. Dat
was vooral een gevolg van de Duitse
aanval op Antwerpen in de tweede
week van oktober. De Duitsers had
den in de ruim twee maanden dat
de oorlog aan de gang was, reeds de
dood van 5.000 Belgische burgers
op hun geweten. Geen wonder dat
er in Antwerpen een paniek uitbrak,
toen de aanvallers op 7 oktober hun
kanonnen op Antwerpen richtten.
Honderdduizenden burgers en
40.000 soldaten vluchtten de Neder
landse grens over en plaatsten daar
de overheden voor niet te overziene
moeilijkheden. Circa 500.000 Bel
gen zochten hun heil in Noord-Bra
bant (In heel Nederland zon een
miljoen), waarvan 250.000 in Bergen
op Zoom. Hoe de stad die uitdaging
pareerde, vormt voor een groot deel
de inhoud van dit goed leesbare
boek. Alle leden hebben inmiddels
een exemplaar ontvangen. Leg het
niet ongelezen opzij. U doet Uzelf
beslist tekort.
De tekst van een kleine oproep-ad-
vertentie op blz. 24 bracht broeder
A Franken, de archivaris en conser
vator van het Huijbergse Wilhelmie-
tenmuseum, op het idee om een
blik te weipen in het kloosterdag
boek van het Broederhuis St. Fran-
ciscus in de Hoogstraat. Hij trof er
onder meer de volgende notities
aan: 2 augustus 1914: Inkwartiering
in de scholen van de Hoogstraat
door 200 soldaten van het 41ste
korps landweer (Het betrof hier twee
lagere scholen en een bewaar
school). 26 augustus 1914: De solda
ten verlaten 'onze scholen'. Het stro
moet men laten liggen. 29 augustus
1914: Bericht ontvangen dat het stro
mag worden opgeruimd. 4 oktober
1914: Beschieting van Antwerpen. 8-
9 oktober 1914: Opvang in de scho
len voor 500 a 600 vluchtelingen. 26
oktober 1914: De laatste 80 vluchte
lingen vertrekken weer naar Antwer
pen. 29 oktober 1914: De scholen
worden schoongemaakt. 5 novem
ber 1914: de scholen zijn weer be
gonnen. Het valt op dat in deze
huiskroniek geen melding wordt ge
maakt van de SlAloysiusschool in
de Boxhomstraat en van de StJozef-
school aan het Lourdesplein, die
eveneens van de broeders van de
Hoogstraat waren. Met dank aan
broeder Adri Franken
A.J.J. van den Boom, ECJ. Wierckx, L.M.Th. Van Bragt-Govaarts (red.):
Ook dit zonder meer fraaie boek
(111 p. groot formaat) is een uitgave
van de Geschiedkundige Kring van
Stad en Land van Bergen op Zoom.
De titel geeft te kennen dat we hier
te maken hebben met een genealo
gisch werk. Het is een vaicht van sa
menwerking van de leden van de
werkgroep genealogie onder leiding
Afb.4. De geit van Mie d'n Os. Beeld
van Anton van Meurs op het bleek-
veldje.
van de hierboven genoemde redac
tie. Maar liefst zestien personen heb
ben het resultaat van hun speurtocht
naar de eigen voorouders of naar die
van bekende Bergenaren afgestaan
als een bijdrage aan deze publicatie.
Wie denkt aan kale (stam)bomen,
vergist zich. Het zijn juist de bijzon
derheden uit het leven van vaak hele
gewone mensen, die dit boek leven
dig en verteerbaar maken. Het is
daarenboven geïllustreerd. Achter in
het boek wordt de lezer onthaald op
een artikel van drs. WA van Ham
over Heraldiek en familiekunde
(p.100- 107). De schrijver is erin ge
slaagd om in kort bestek toch een
heldere uiteenzetting te geven van
wat heraldiek nu eigenlijk is en wat
een familiewapen allemaal kan ver
tellen. Het lezen eivan maakt je te
vens wat meer vertrouwd met de vak
termen die de heraldiek nu eenmaal
kent.
Van de 24 uitverkoren kwartierdra
gers noemen we de volgende: Jacob
Reigersman, Kees Becht, Janus
Disco, Willem van Dort, Komeel
Slootmans en. Maria Verbiest. Van
alle kwartierdragers krijgt de lezer
een beknopte levensschets. Jacob
Reigersman (1662-1715) was dros
saard van Wouw (1711-1715). Hij
werd in 1715 vermoord. De dadeifs)
is(zijn) nimmer gevonden. Zijn kwar
tierstaat is Vergezeld van een mo
derne weergave van de heraldische
kwartierstaat zoals die tussen 1887
en 1892 door Van Rhede van der
Kloot en Bar is gepubliceerd. Dat wil
zeggen dat van alle personen in de
kwartierstaat het wapen wordt weer
gegeven'. Zeer fraai afgebeeld.
Cornelis Jacques Gerardus Becht
(1917- is beter bekend als carna
valsprins Nilles I. Van 1946 tot 1958
was hij de hoofdpersoon van het
Bergse vastenavondfeest.
Adrianus Jacobus Marinus Disco
(1873-1947) was directeur van de
stadstekenschool en actief in het so
ciale leven. Zo was hij ondervoorzit
ter van het armbestuur van de pa
rochie van de H.H. Martelaren van
Gorcum en erelid van de Sint-Jozef-
gezellenvereniging. Zijn waardevolle
verzameling van museale voorwer
pen is thans in het Markiezenhof.
Willem van Dort (1875-1949) is een
bekende Bergse kunstschilder en
Cornelis Johannes Franciscus Sloot-
mans (1900-1949) leeft in de herin
nering voort als een gemeente-archi
varis met een zeer vruchtbare pen.
'Maar wie was Maria Verbiest?',
vraagt U zich misschien af. Zij leefde
van 1869 tot 1951 en wordt elk jaar
op 11 november opnieuw bezongen
bij het standbeeld van haar geit als
Mie d'n Os.